Πέρδικα, το κατατρεγμένο πουλί της Κύπρου (WEB TV) - Του Γιώργου Κωνσταντίνου - Εφημερίδα πολίτης 16/4/2018

See also

Άρθρα του Γιώργου Κωνσταντίνου (162) στην εφημερίδα Πολίτης – George Konstantinou Articles at Politis newspaper from 24/9/2017 – 1/11/2020

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, 16/4/2018

Κείμενο, φωτογραφίες και βίντεο του Γιώργου Κωνσταντίνου

Η πέρδικα είναι ένα από τα πιο όμορφα πουλιά που συναντούμε στην Κύπρο και με την ομορφιά της έχει εμπνεύσει πολλούς τραγουδοποιούς και ποιητές.

Πρόκειται για ένα από τα πιο κατατρεγμένα πουλιά στην Κύπρο καθώς συγκαταλέγεται δυστυχώς στα κύρια θηρεύσιμα είδη της Κύπρου και κυνηγιέται ανελέητα και με μανία από σαράντα χιλιάδες κυνηγούς.

Στην Κύπρο τη συναντούμε σε όλα τα υψόμετρα, από παράλιες περιοχές μέχρι και τις πιο ψηλές κορυφές του Τροόδους.

Το κοινό της όνομα είναι νησιώτικη πέρδικα και το επιστημονικό Alectoris chukar, το Alectoris (Πέρδιξ ή Αλεκτορίς) είναι το γένος και ανήκει στην οικογένεια των Φασιανιδών (Phasianidae) και στην τάξη των ορνιθόμορφων. Το γένος Alectoris περιλαμβάνει συνολικά οκτώ είδη πουλιών, αλλά στην Κύπρο συναντούμε μόνο τη νησιώτικη πέρδικα. 

Φαγητό και ύπνος

Τρέφεται με μια ποικιλία τροφών, όπως σπόροι, φρέσκα βλαστάρια, χόρτα, ελιές, ώριμα φρούτα που πέφτουν κάτω από τα δέντρα και έντομα. Το καλοκαίρι ψάχνει την τροφή της συνήθως νωρίς το πρωί και αργά το απόγευμα, ενώ τις ζεστές ώρες της ημέρας παραμένει κρυμμένη κάτω από πυκνούς θάμνους και φυλλώματα αναζητώντας δροσιά, ενώ τον χειμώνα κινείται και τρέφεται καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρας.

Τη νύκτα συνηθίζει να κουρνιάζει σε ψηλά μέρη, όπως κορυφές λόφων και γκρεμνών, για να μπορεί εύκολα να αντιλαμβάνεται τυχόν κινδύνους.

Με το πρώτο αμυδρό φως αρχίζει το γνωστό της κακάρισμα.

 Τα νεογνά

Οι πέρδικες είναι ομαδικά πουλιά, που συναντούμε συνήθως σε κοπάδια των πέντε μέχρι είκοσι. Από τον Φεβρουάριο συναντούμε τα πουλιά ανά δύο ζευγαρωμένα καθώς πλησιάζει η περίοδος ωοτοκίας.

Γεννούν νωρίς την άνοιξη, από έξι μέχρι δεκαπέντε αβγά, στο έδαφος σε φωλιές που φτιάχνουν με λίγα ξερά χόρτα και φτερά, μέσα σε πυκνά χόρτα και κάτω από θάμνους.

Κατά την περίοδο ωοτοκίας τα πουλιά έχουν τον δικό τους χώρο και το αρσενικό προστατεύει την περιοχή του δίνοντας σκληρές μάχες με τα άλλα αρσενικά που θα την παραβιάσουν.

Η επώαση διαρκεί περίπου είκοσι τρεις μέρες και τα μικρά περδικόπουλα μερικές ώρες μετά την εκκόλαψη είναι έτοιμα να ακολουθήσουν τη μητέρα τους.

Κατά τις πρώτες βδομάδες της ζωής τους τα μικρά περδικόπουλα έχουν ανάγκη από τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνη για την ανάπτυξή τους και για αυτό τρέφονται σχεδόν αποκλειστικά με διάφορα έντομα και σκουλήκια.

Μπορούμε να παρατηρήσουμε τη μητέρα τους να σκαλίζει το έδαφος για να αποκαλυφθούν διάφορα έντομα ώστε να τα φάνε τα μικρά.

Πουλιά με νοημοσύνη

Πολύ εντυπωσιακή είναι η συμπεριφορά των μικρών και της μητέρας σε περίπτωση που εμφανίζεται κίνδυνος. Στα μικρά γίνεται κάτι σαν έκρηξη και σε κλάσματα δευτερολέπτου εξαφανίζονται κάπου κοντά, γίνονται ένα με χόρτα και πέτρες και είναι εξαιρετικά δύσκολο να τα εντοπίσεις, ενώ η μητέρα τρέχει στο έδαφος παριστάνοντας ότι είναι τραυματισμένη και δεν μπορεί να πετάξει ώστε να αναγκάσει τον θηρευτή να προσπαθήσει να την πιάσει και έτσι να γλυτώσουν τα περδικόπουλα.

Όταν ο κίνδυνος περάσει, η μητέρα με ένα χαρακτηριστικό κλάμα καλεί τα μικρά περδικόπουλα να μαζευτούν ξανά κοντά της.

Τα μικρά σε ηλικία μιας βδομάδας μπορούν να κάνουν μικρά πετάγματα σε περίπτωση κινδύνου. Μένουν με τους γονείς τους μέχρι και το φθινόπωρο, και τον χειμώνα παίρνουν τον δικό τους δρόμο για να αναπαραχθούν την άνοιξη.

 Οι εχθροί της

Η πέρδικα έχει πολλούς εχθρούς, με κυριότερους τον άνθρωπο και την αλεπού που αποτελεί μάστιγα τα τελευταία χρόνια με την υπερβολική αύξηση του πληθυσμού της και κατασπαράσσει αβγά και νεοσσούς καθώς βρίσκονται στο έδαφος. Επίσης κινδυνεύουν κυρίως τα νεαρά πουλιά από αρπαχτικά πουλιά, τα φίδια και την ποντίκα. Φυσικά όλα αυτά είναι μέρος της τροφικής αλυσίδας που βοηθά να διατηρούνται οι ισορροπίες της φύσης.

Οι κακές καιρικές συνθήκες κάποτε με ισχυρές βροχοπτώσεις και χαλαζοπτώσεις οδηγούν σε μεγάλες καταστροφές αβγών και νεοσσών των περδικιών αλλά και όλων των πουλιών.

Μεγάλη καταστροφή στις φωλιές και στα περδικόπουλα προκαλεί ο θερισμός των σπαρτών καθώς γίνεται την εποχή αναπαραγωγής των πουλιών, όταν οι πέρδικες αρέσκονται να φτιάχνουν τις φωλιές τους μέσα στα σπαρτά. Μεγάλες καταστροφές επίσης υφίστανται και οι φραγκολίνες από τον θερισμό των σπαρτών, καθώς τα πουλιά αυτά έχουν τις ίδιες συνήθειες με τις πέρδικες.

Οι περισσότεροι άνθρωποι συνήθως μαζεύουν τα περδικόπουλα και τα αβγά όταν τα συναντήσουν. Παλιά οι άνθρωποι είχαν την κακή συνήθεια το Πάσχα να μαζεύουν τα αβγά των περδίκων και να τα βάφουν κόκκινα σύμφωνα με το γνωστό μας έθιμο, καθώς η ωοτοκία της πέρδικας συμπίπτει με το Πάσχα.

Οι λαθροκυνηγοί και η μη τήρηση του κότα σε περιόδους κυνηγιού έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση του πληθυσμού των περδίκων. Ευτυχώς, τώρα με τις αυστηρότατες ποινές που επιβάλλει στους λαθροθήρες η Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας η λαθροθηρία έχει μειωθεί σημαντικά.

Η εκπαίδευση των κυνηγετικών σκυλιών στους αγρούς την εποχή αναπαραγωγής των περδίκων έχει καταστρεπτικές συνέπειες σε αβγά, περδικόπουλα και γενικά σε όλη την πανίδα του τόπου μας.

Ας σεβαστούμε και ας προστατεύσουμε αυτό το περήφανο και πανέμορφο πουλί για να το χαιρόμαστε για πάντα εμείς και οι επόμενες γενιές και να ακούμε το κακάρισμά του να αντιλαλεί σε κάμπους και βουνά.

 ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Ο Γιώργος Κωνσταντίνου γεννήθηκε το 1960 στη Λευκωσία και είναι φυσιοδίφης ερευνητής της κυπριακής βιοποικιλότητας. Φωτογράφος και κινηματογραφιστής αγρίας ζωής και πρόεδρος του συνδέσμου προστασίας φυσικής κληρονομίας και βιοποικιλότητας της Κύπρου. Με ακούραστη δράση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όσον αφορά το περιβάλλον και την βιοποικιλότητα του τόπου μας.