See also
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, 8/3/2018Κείμενο, φωτογραφίες και βίντεο του Γιώργου Κωνσταντίνου
Όταν μιλάμε για τη βιοποικιλότητα (βιολογική ποικιλότητα) ενός τόπου μιλάμε για το σύνολο όλων των ζωντανών οργανισμών που ζουν στον τόπο αυτό, δηλαδή περιλαμβάνει όλα τα ερπετά, θηλαστικά, πουλιά, έντομα, θαλάσσια είδη, φυτά, μύκητες, μικρόβια ακόμα και τον άνθρωπο. Τα οικόσιτα ζώα όπως αγελάδες, πρόβατα, σκύλοι, γάτες κ.λπ. δεν συμπεριλαμβάνονται στη βιοποικιλότητα ενός τόπου.
Η Κύπρος αποτελεί το τρίτο σε μέγεθος νησί της Μεσογείου και παρά το μικρό της σχετικά μέγεθος φιλοξενεί μια πολύ πλούσια βιοποικιλότητα με ένα πολύ υψηλό ποσοστό ενδημισμού και αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι η Κύπρος γεωγραφικά βρίσκεται στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων και σε μικρή σχετικά απόσταση από πολλές ηπειρωτικές χώρες.
Ενδημικό είδος
Το υψηλό ποσοστό ενδημικών ειδών οφείλεται στο νησιώτικο περιβάλλον της Κύπρου που έχει ως αποτέλεσμα την απομόνωση των ειδών και με την πάροδο χιλιάδων χρόνων εξελίσσονται σε ενδημικά είδη. Ενδημικό είδος της Κύπρου σημαίνει ότι το είδος αυτό ζει στην Κύπρο και πουθενά αλλού στον κόσμο. Επίσης πάρα πολλά είδη είναι ενδημικά υποείδη για την Κύπρο.
Η Κύπρος βρίσκεται στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων και αποτελεί τον μεγαλύτερο διάδρομο μετανάστευσης των αποδημητικών πουλιών στη Μεσόγειο δύο φορές τον χρόνο από Ευρώπη προς Αφρική και Ευρασία το φθινόπωρο και το αντίθετο την άνοιξη. Πάνω από 200 είδη μεταναστευτικών πουλιών χρησιμοποιούν την Κύπρο είτε ως ενδιάμεσο σταθμό για να ξεκουραστούν πριν συνεχίσουν το ταξίδι τους είτε για να ξεχειμωνιάσουν, ενώ άλλα αναπαράγονται εδώ. Στην Κύπρο έχουν καταγραφεί (μαζί με τα αποδημητικά) περίπου 410 είδη πουλιών και αυτός ο αριθμός αυξάνεται κάθε χρόνο με νέες καταγραφές. Από αυτά τα 410 είδη τα δύο είναι ενδημικά και φωλιάζουν μόνο στην Κύπρο και είναι ο Τρυπομάζης και η Σκαλιφούρτα.
Εκπληκτική χλωρίδα
Η εκπληκτική χλωρίδα της Κύπρου αποτελείται συνολικά από πέραν των 1.920 καταγραμμένων φυτών εκ των οποίων τα 143 αποτελούν ενδημικά είδη για την Κύπρο και με μερικά από αυτά να είναι πολύ σπάνια. Ξεχωριστά είδη της κυπριακής χλωρίδας για μένα αποτελούν τα 48 διαφορετικά είδη ορχιδέων που έχουμε και τις οποίες συναντάμε αυτή την εποχή σε ολόκληρη την Κύπρο, η πανέμορφη ενδημική κυπριακή τουλίπα που συναντάμε τον μήνα Μάρτιο στον Ακάμα, στην κατεχόμενη Μύρτου και στον Κορμακίτη και το ενδημικό κυπριακό κέδρο που συναντάμε στην οροσειρά του Τροόδους κυρίως στη γνωστή Κοιλάδα των Κέδρων. Πολλά από αυτά τα είδη φυτών είναι προστατευόμενα και αναφέρονται στο «κόκκινο βιβλίο» της χλωρίδας της Κύπρου καθώς κινδυνεύουν με εξαφάνιση.
Εκπληκτικός επίσης είναι και αριθμός των εντόμων που συναντάμε στην Κύπρο ο οποίος ξεπερνά τα 7.000 αναγνωρισμένα και καταγραμμένα είδη εκ των οποίων πέραν των 700 αποτελούν ενδημικά είδη με μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον για πολλούς ξένους επιστήμονες από όλο τον κόσμο. Από τα 7.000 είδη εντόμων τα 48 είναι πεταλούδες, πέρα από 1.000 είδη είναι οι νυχτοπεταλούδες ενώ πέρα από 1.000 είδη είναι τα κολεόπτερα
Όσον αφορά τα θηλαστικά έχουμε 30 είδη όπου τα 19 είναι είδη νυχτερίδων, τον λαγό, έξι είδη ποντικών, την αλεπού, τον σκαντζόχοιρο, το αγρινό και τη σπάνια μεσογειακή φώκια μοναχό. Επίσης διάφορα είδη θαλάσσιων θηλαστικών (δελφίνια και φάλαινες) καταγράφονται κατά καιρούς στις θάλασσες της Κύπρου. Ξεχωριστή θέση στα θηλαστικά της Κύπρου κατέχει το ενδημικό κυπριακό αγρινό που είναι και το μεγαλύτερο από όλα τα χερσαία θηλαστικά που συναντάμε στην Κύπρο. Ξεχωριστή θέση επίσης κατέχει και η μεσογειακή φώκια μοναχός που αναπαράγεται και στην Κύπρο και ευτυχώς τα τελευταία χρόνια οι αναφορές, για την ύπαρξη της στις θάλασσές μας, αυξάνονται.
Στην Κύπρο συναντάμε και 22 διαφορετικά είδη ερπετών όπου τα οκτώ είναι φίδια, τα 11 είναι σαύρες, τα δύο είναι θαλάσσιες χελώνες και το ένα είναι η χελώνα του γλυκού νερού. Ξεχωριστή θέση από τα 22 αυτά είδη κατέχει το ενδημικό μας σπάνιο φίδι (Cyprus Whip Snake) και η ενδημική μας σαύρα του Τροόδους (Troodos Lizard). Δύο είδη βατράχων και ένα είδος φρύνου αποτελούν τα αμφίβια της Κύπρου.
Οι μύκητες υπολογίζονται μεταξύ πέντε έως οκτώ χιλιάδες διαφορετικά είδη. Τα χερσαία σαλιγκάρια και τα σαλιγκάρια του γλυκού νερού αριθμούν γύρω στα 120 διαφορετικά είδη με ένα πολύ υψηλό ποσοστό ενδημισμού να φτάνει περίπου το 26%. Έχουμε επίσης εκατοντάδες διαφορετικά είδη αραχνών.
Θαλάσσια ζωή
Όσον αφορά τη θαλάσσια ζωή, στις θάλασσες μας έχουμε πέραν των 250 διαφορετικών ειδών ψαριών, πέραν των 650 κοχυλιών, πολλά είδη καβουριών, σπόγγων, αστερίων, αχινών και πάρα πολλά άλλα είδη θαλάσσιων οργανισμών. Δυστυχώς όμως τα τελευταία χρόνια μετά τη διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ και με την κλιματολογική αλλαγή που έχει ως αποτέλεσμα την άνοδο της θερμοκρασίας της Μεσογείου δόθηκε η ευκαιρία σε πολλά θαλάσσια είδη του Ινδικού Ωκεανού και της Ερυθράς Θάλασσας όπως ψάρια, φυτά και κοχύλια να εισβάλουν στη Μεσόγειο Θάλασσα. Πολλά από αυτά τα είδη εισβολείς εγκλιματίστηκαν και ενσωματώθηκαν στο μεσογειακό θαλάσσιο περιβάλλον με μεγάλη επιτυχία. Μάλιστα πολλές φορές οδηγούν σε τροποποίηση φυσικών οικοσυστημάτων με αποτέλεσμα την καταστροφή πολλών τοπικών ειδών. Τα είδη αυτά ονομάζονται και λεσσεψιανοί εισβολείς από το όνομα του Γάλλου κατασκευαστή της διώρυγας. Οι εισβολείς αυτοί υπολογίζονται περίπου στο 15% της πανίδας της ανατολικής Μεσογείου και σ' αυτούς συμπεριλαμβάνονται πέραν των 200 ειδών κοχυλιών. Συγκεκριμένα στην Κύπρο εντοπίστηκαν 44 είδη νέων κοχυλιών. Τα είδη αυτά έχουν εγκλιματιστεί με μεγάλη επιτυχία και αποτελούν μέρος της κυπριακής πανίδας. Η επιτυχία προσαρμογής των ειδών αυτών οφείλεται στις κλιματολογικές αλλαγές του πλανήτη, οι οποίες έχουν ως συνέπεια να παρουσιάζονται στη Μεσόγειο όλο και πιο ήπιοι χειμώνες, καθώς τα είδη αυτά προέρχονται από θερμές θάλασσες.
Είναι πραγματικά εκπληκτικό το γεγονός ότι σε ένα μικρό νησί όπως την Κύπρο εξακολουθούν να ανακαλύπτονται συνεχώς νέα είδη για την επιστήμη, κυρίως έντομα και φυτά. Συνήθως οι ανακαλύψεις αυτές γίνονται από ιδιώτες παθιασμένους φυσιοδίφες χωρίς να τυγχάνουν καμίας βοήθειας, καμίας αναγνώρισης και καμίας στήριξης από το κράτος.
Μεγάλος εχθρός της βιοποικιλότητας
Εχθροί της βιοποικιλότητας ενός τόπου και γενικά του πλανήτη αποτελούν η ρύπανση του περιβάλλοντος, η καταστροφή των δασών, η ερημοποίηση των εδαφών, η μόλυνση των υδάτων, η οικιστική ανάπτυξη, η αυξημένη θήρευση, γενικά οι αλόγιστες ανθρώπινες ενέργειες καθώς και η άγνοια των ανθρώπων για το πόσο σημαντική είναι η βιοποικιλότητα του πλανήτη και για τη δική μας επιβίωση. Μεγάλος εχθρός επίσης της βιοποικιλότητας του τόπου μας αποτελούν τα εισβλητικά ξενικά είδη (φυτά και ζώα) που καταφέρνουν με διάφορους τρόπους να εγκατασταθούν εδώ και εκτοπίζουν και εξαφανίζουν τοπικά είδη.
Η προστασία και η διατήρηση της βιοποικιλότητας που αποτελεί τη φυσική μας κληρονομιά πρέπει να αποτελέσει πολιτική προτεραιότητα. Η μάθηση για τη βιοποικιλότητα και τι σημαίνει για τον άνθρωπο πρέπει να αρχίζει από τα παιδικά χρόνια στα σχολεία, με εκπομπές από τηλεοράσεως και ραδιοφώνου, από διάφορα έντυπα και γενικά με όποιον τρόπο είναι δυνατόν. Πρέπει να δείξουμε σεβασμό σε κάθε μορφή ζωής σε αυτόν τον πλανήτη που είναι αποτέλεσμα εξέλιξης εκατομμυρίων ετών.
Πρέπει να προστατεύσουμε και να διατηρήσουμε την άγρια ζωή ως κόρη οφθαλμού αν θέλουμε να διατηρηθεί και το ανθρώπινο γένος.
Πηγή: http://politis.com.cy/article/i-xechoristi-viopikilotita-tis-kiprou-web-tv
Ο Γιώργος Κωνσταντίνου γεννήθηκε το 1960 στη Λευκωσία και είναι φυσιοδίφης ερευνητής της κυπριακής βιοποικιλότητας. Φωτογράφος και κινηματογραφιστής αγρίας ζωής και πρόεδρος του συνδέσμου προστασίας φυσικής κληρονομίας και βιοποικιλότητας της Κύπρου. Με ακούραστη δράση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όσον αφορά το περιβάλλον και την βιοποικιλότητα του τόπου μας.
No comments:
Post a Comment