See also
Το εκκλησάκι του Αγίου Δημητριανού στα κατεχόμενα χωριά Χάρτζια - Άγιος Αμβρόσιος
Η Χάρτζια είναι χωριό της επαρχίας Κερύνειας, κτισμένο στους πρόποδες του Πενταδάκτυλου. Βρίσκεται τριάντα περίπου χιλιόμετρα ανατολικά της πόλης της Κερύνειας. Τα πόδια της τα φιλά η γαλάζια θάλασσα της Κερύνειας και το κεφάλι της το στεφανώνει το καταπράσινο δάσο της Χαλεύκας.
Το τοπίο είναι διαμελισμένο από πολλά ρυάκια που πηγάζουν από την κορυφογραμμή του Πενταδάκτυλου και χύνονται στη θαλάσσια περιοχή. Τα μεγαλύτερα από τα ρυάκια είναι ο Καταρράκτης, το Αλακάτι και το Αργάκι των Καραβιών.Το αρχικό όνομα του χωριού ήταν Χάλκια και το υγρό σύμφωνο λ αντικαταστάθηκε με το υγρό ρ και σχηματίστηκε η λέξη Χάρκια, που σήμαινε τόπο κατεργασίας του χαλκού. Βέβαια, δε γνωρίζουμε κατά πόσο στην περιοχή υπήρχαν χαλκωρυχεία ώστε να πάρει την ονομασία αυτή.
Στην αρχή του 20ου αιώνα (απογραφή του 1901) οι κάτοικοι ήταν 224 ΄Ελληνες Ορθόδοξοι και 19 Μωαμεθανοί, οι οποίοι ασχολούνταν με τη γεωργία, τη κτηνοτροφία και την κατασκευή κάρβουνων. Οι Τούρκοι κατοικούσαν στο χωριό μέχρι το 1914.
Αυτό που πάντα εντυπωσιάζει τον επισκέπτη είναι η ομορφιά της φύσης που περιβάλλει το χωριό. Στο νότο αντικρίζει το μαγευτικό Πενταδάκτυλο. Δυτικά υψώνεται κατάφυτος από κυπαρίσσια λόφος. Σε όποια κατεύθυνση κι αν στρέψει το βλέμμα του σίγουρα θα εντυπωσιαστεί από το θέαμα Δάση από κωνοφόρα πεύκα, κυπαρίσσια, αγριελιές, αγριοχαρουπιές, μεγάλη ποικιλία από θάμνους και αρωματικά φυτά, προστατεύουν στην αγκαλιά τους όλες τις ανθρώπινες κατασκευές, σπίτια, ξωκλήσια, δρόμους.
Το χωριό είναι προσβάσιμο και από τη Λευκωσία και από την Κερύνεια μέσω αυτοκινητοδρόμου. Διαθέτει όλες τις απαραίτητες υποδομές για να είναι άνετη η ζωή των κατοίκων του: σχολεία, εκκλησία, μπακάλικα και κρεοπωλεία, καφενεία, γεφύρια που κάνουν εφικτή την επικοινωνία μεταξύ των συνοικισμών.
Η Χάρτζια σύμφωνα με πολλές ενδείξεις ήταν κατοικημένη από παλιά. Απόδειξη γι' αυτό αποτελούν τα αρχαιολογικά ευρήματα, (αρχαίοι τάφοι) καθώς και οι αναφορές επίσημων εγγράφων της τουρκοκρατίας (φορολογικά κατάστιχα). Ακόμα και η ύπαρξη αιωνόβιων ελαιόδεντρων συνηγορεί με την άποψη αυτή καθώς τα δέντρα αυτά είναι αποτέλεσμα ανθρώπινης επέμβασης προφανώς από την εποχή της Ενετοκρατίας.Η εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στον Αρχάγγελο Μιχαήλ. Είναι μονόκλιτη σε ρυθμό βασιλικής πολύ μικρή (κτίσμα του 19ου αιώνα) γιατί όταν χτίστηκε, το χωριό ήταν μικρό. Το πάτωμα της εκκλησίας είναι από στρογγυλεμένα βότσαλα. Υπήρχε γυναικωνίτης με δύο εικόνες του Χριστού, που είναι δωρεά ζεύγους του 1521 και της Παναγίας με το βρέφος, που χρονολογείται στον 16ο αιώνα.
Την εποχή της Τουρκοκρατίας δεν λειτουργούσε σχολείο στο χωριό. Το πρώτο σχολείο λειτούργησε τα πρώτα χρόνια της Αγγλοκρατίας σε ένα καφενείο. Οι μαθητές πλήρωναν για αμοιβή του δασκάλου σε χρήμα ή σε είδος. Ο εξοπλισμός ήταν ο αναγκαίος και οι μαθητές διδάσκονταν μόνο Ανάγνωση, Αριθμητική και Θρησκευτικά. Το σχολείο διέκοπτε συχνά την λειτουργία του για οικονομικούς κυρίως λόγους, ανάλογα με τις αποφάσεις τις αποικιακής κυβέρνησης. Μετά το 1912 το σχολείο λειτούργησε συνέχεια. Τώρα τα μαθήματα ήταν Ανάγνωση, Αριθμητική, Γεωμετρία, Ελληνική Ιστορία, Φυσική Πειραματική, Θρησκευτικά και Γεωγραφία. Το πρώτο κοινοτικό σχολείο κτίστηκε το 1910.Εντυπωσιάζει το γεγονός πως ακόμα και τις περιόδους που δεν λειτουργούσε σχολείο φιλοπρόοδοι γονείς στέλνουν τα παιδιά τους σχολείο στα γειτονικά χωριά.
Το 1970 η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας μετέφερε στο χωριό νερό για ύδρευση και διασωληνώθηκε στα σπίτια. Μέχρι τότε νερό για τις ανάγκες και της άρδευσης και της ύδρευσης προμηθεύονταν οι κάτοικοι από μία πηγή στα νότια του χωριού. Η «Βρύση», όπως ονομαζόταν απ' όλους, ήταν σημείο κοινωνικών επαφών, σχολίων και τόπος συνάντησης των νέων.
Το κυριότερο επάγγελμα των κατοίκων μέχρι τέλος της δεκαετίας του 1950 ήταν η γεωργία. Η χρυσομηλιά ήταν ένα από τα τρία επικρατέστερα καρποφόρα δέντρα της περιοχής. Μέχρι το 1974 στην περιοχή της Χάρτζιας καλλιεργούνταν οι καθαυτό ποικιλίες χρυσομήλων. Το πρώτο εικοσαήμερο του Μάρτη που άνθιζαν οι Χρυσομηλιές το χωριό άλλαζε όψη και πλημμύριζε ευχάριστες μυρωδιές.
Η καλλιέργεια της ελιάς στην περιοχή ήταν διαδεδομένη από την αρχαιότητα. Στη Χάρτζια η ελιά καλλιεργούνταν κυρίως για το λάδι της και η παραγωγή ήταν αρκετά μεγάλη, όπως φαίνεται και από τα στοιχεία των δύο απογραφών που έγινα πριν την τουρκική εισβολή.Καθώς το χωριό είναι χτισμένο σε ημιορεινή περιοχή οι κάτοικοι παράλληλα με την γεωργία ασχολήθηκαν με επιτυχία και με την κτηνοτροφία. Αρχικά, υπήρχαν κοπάδια από αίγες. Αργότερα προστέθηκαν και πρόβατα. Οπωσδήποτε δεν έλειπαν και τα ζώα που εκτρέφονταν απλώς για να καλύπτουν τις ανάγκες της οικογένειας, όπως χοίροι και πουλερικά.
Η εκτροφή μεταξοσκωλήκων ήταν μια άλλη σημαντική απασχόληση των κατοίκων της Χάρτζιας. Το μετάξι ήταν απαραίτητο για την κατασκευή υφάσματος που προοριζόταν για οικιακή χρήση, ενώ την ποσότητα που περίσσευε την εμπορεύονταν.
Η Χάρτζια ήταν απομονωμένη από τον υπόλοιπο κόσμο μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα. Συνδέθηκε με τη Λευκωσία με αυτοκινητόδρομο το 1938 μέσω του ορεινού δασικού δρόμου Χαλεύκας-Κυθρέας στα νότια. Κατά τη διάρκεια του Β' παγκοσμίου πολέμου, η Αγγλία φοβούμενη την επέκταση του πολέμου και στην Κύπρο ανέπτυξε το οδικό δίκτυο του νησιού για αντιμετώπιση κάθε ενδεχόμενου. Οι εργασίες αυτές έδωσαν πνοή στην οικονομία της περιοχής, αγοράστηκαν φορτηγά-επιβατηγά αυτοκίνητα, λεωφορεία για τη μεταφορά επιβατών και μαθητών. Μέχρι την ημέρα της εισβολής το χωριό είχε αναπτύξει πολύ καλή συγκοινωνιακή κίνηση, την καλύτερη της περιοχής, λόγω του ότι ο δρόμος που οδηγούσε από τη Λευκωσία προς αυτή μέσω Χάρτζιας ήταν ο πιο σύντομος.
Η τοποθεσία του χωριού, που συνδυάζει βουνό και θάλασσα, η εύκολη πρόσβαση και από την Κερύνεια και από τη Λευκωσία σε συνδυασμό με την φιλοξενία των κατοίκων του, έκαναν το χωριό ιδανικό τόπο διακοπών.
Πηγή http://www.keryniaek.com/index.php?pageid=51&lang=gr
Photos 12/6/2016 by George Konstantinou
.JPG)
.JPG)
No comments:
Post a Comment