Translate

Monday, 11 January 2016

Το κατεχόμενο χωριό Αγιά Τριάδα (Γιαλούσας) Καρπασίας - Ayia Trias, Karpasias Cyprus

See also

Κατάλογος κατεχομένων δήμων και κοινοτήτων της Κύπρου - List of cities, towns and villages in occupied Cyprus



Η Μονή Αγίου Γεωργίου του Σακκά στην κατεχόμενη Αγία Τριάδα Γιαλούσας


Ξωκλήσι Αγίου Χρυσοστόμου στην Αγία Τριάδα


Εκκλησία Άγιος Θέρισσος στην Καρπασία - Church of Agios therissos at karpasia Cyprus


Ξωκλήσι της Αγίας Μαρίνας Πύργου στην Αγία Τριάδα


Αρχαία αγάλματα στην Καρπασία


Η Βασιλική της Αγίας Τριάδας


Εκκλησία Αγιά Τριάδα στο χωριό Αγιά Τριάδα - Church Agia Triada at Agia Triada Cyprus


Αιωνόβια Τρεμιθκιά ή Τρέμιθθος (Pistacia terebinthus) στο χωριό Αγία Τριάδα (Γιαλούσας) Καρπασίας - Centuries old Pistacia terebinthus at Ayia Trias, Karpasias Cyprus



Η Αγία Τριάς είναι αμιγώς ελληνική κοινότητα της κατεχόμενης Καρπασίας.

Γεωγραφική Θέση: Βρίσκεται 53 χλμ βορειοανατολικά της πόλης της Αμμοχώστου, σε υψόμετρο 140M.

Πληθυσμός: Ο πληθυσμός της κοινότητας αυτής το 1960 ανερχόταν σε 1121 κατοίκους, όλοι Έλληνες. Ο πληθυσμός της το 1973 υπολογιζόταν σε 1212 κατοίκους.

Χριστιανικοί Ναοί: Στα όρια της κοινότητας αυτής βρίσκεται η εκκλησία Αγίας Τριάδας καθώς και τα εξωκλήσια Αγίας Παύλας και Αγίου Φανουρίου.

Σχολεία: Στα 2 ελληνικά Δημοτικά Σχολεία που λειτουργούσαν εδώ πριν την τουρκική εισβολή φοιτούσαν κατά το σχολικό έτος 1973-74 291 μαθητές.

Συνέπειες Τουρκικής Εισβολής: Το 1979 εξακολουθούσαν να κατοικούν στην κοινότητα αυτή 286 Έλληνες κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες. Το 1994, παρέμεναν στην κοινότητα 134 εγκλωβισμένοι. Οι κατοχικές δυνάμεις και η παράνομη κατοχική διοίκηση απαγορεύουν την επιστροφή των υπολοίπων Ελλήνων κατοίκων της κοινότητας.









Ιστορική αναδρομή

Α Γ Ι Α   Τ Ρ Ι Α Δ Α   Α Ι Γ Ι Α Λ Ο Υ Σ Η Σ
Ιστορική αναδρομή: 45 χρόνια Πριν
(Αναμνήσεις ενός Εκπαιδευτικού)
                                                        
Η Κύπρος βρίσκεται στην πρώτη δεκαετία της ανεξαρτησίας της ( 1960 + …)και η κυβέρνησή της, κάτω από την ηγεσία του αείμνηστου Εθνάρχη Μακαρίου, κάνει τα πρώτα ελεύθερα βήματά της, μέσα στην κοινωνία των νεοαπελευθερωθέντων κρατών.

Η κυβέρνηση, που την αποτελούσαν νέοι άνθρωποι, με προσφορά στον απελευθερωτικό αγώνα και σε άλλους εθνικούς τομείς ( 1955-1959), με προοδευτική διάθεση και  προγράμματα  ανάπτυξης, κάνει σύντονες προσπάθειες για κοινωνικο-οικονομικές αλλαγές και γρήγορη πρόοδο.Ένας από τους τομείς, που έτυχε της αναγκαίας πρωταρχικής μέριμνας και προτεραιότητας, μαζί με τη γεωργία,  ήταν και η εκπαίδευση, ή οποία τέθηκε  κάτω από τη διαχείριση της Ελληνικής Κοινοτικής Συνέλευσης

Η κοινότητα της Αγίας Τριάδας (Γιαλούσας), όπως ήταν γνωστή ανά το παγκύπριον, με πληθυσμό, τότε, γύρω στους 1300 κατοίκους, που διακρίνονταν για την καλοσύνη, εργατικότητα και ομόνοιά τους, με μια φιλοπρόοδη Χωριτική Αρχή υπό την προεδρία του καλόβολου και προοδευτικού κοινοτάρχη της ( αείμνηστου Κ. Κουράτου ) έκανε τα πάντα για ανάπτυξη και προκοπή.

Στην κοινότητα, εκείνα τα χρόνια, λειτουργούσε Οκτατάξιο Δημοτικό Σχολείο (ένας θεσμός, που είχεν εισάξει η Ελληνική Κοινοτική Συνέλευση ( υπό την Προεδρία  του αείμνηστου Κ. Σπυριδάκη, με σκοπό την ταχύτερη γεωργική ανάπτυξη των αγροτικών κοινοτήτων ) στο οποίο φοιτούσαν, για δυο χρόνια, απόφοιτοι του δημοτικού  σχολείου, που δεν είχαν, κυρίως, τις οικονομικές δυνατότητες για να φοιτήσουν σε  σχολεία Μέσης Παιδείας, διότι πληρώνονταν δίδακτρα, τα οποία δεν μπορούσαν οι φτωχές οικογένειες να καταβάλουν΄Ετσι, στο σχολείο της κοινότητας φοιτούσαν και παιδιά από τη Γιαλούσα, τον Άγιο Ανδρόνικο και τα άλλα γειτονικά χωριά.

Στο σχολείο της κοινότητας ( 1965-8 ) υπηρετούσε μια ομάδα από οκτώ νεαρούς δασκάλους, με επίσης νέο διευθυντή , που, εκτός από τις σπουδές του στο Διδασκαλικό Κολλέγιο Μόρφου, είχε φοιτήσει, για ένα χρόνο, στη Γεωργική Σχολή Μόρφου και ειδικεύθηκε σε θέματα γεωργίας, τομέας που ετύγχανε του ειδικού ενδιαφέροντος της κυβέρνησης του τόπου.

Το προσωπικό του σχολείου, στην προσπάθειά του να διευρύνει τον κύκλο σπουδών των μαθητών, αποφάσισε να δημιουργήσει (α) ορνιθοτροφείο και (β) θερμοκήπιο.Για τον σκοπό αυτό, αποτάθηκαν στο Επαρχιακό Γραφείο Γεωργίας Αμμοχώστου για παροχή οικονομικής χορηγίας, αλλά η απάντηση ήταν αρνητική, με το επιχείρημα ότι “..το Υπουργείο Γεωργίας δεν συνιστά τέτοιας κατασκευής θερμοκήπια.!”

Η αρνητική απάντηση δεν απογοήτευσε τους δασκάλους, οι οποίοι, με απόφαση του διευθυντή να χρηματοδοτήσει την προσπάθεια, αποτάθηκαν στη Χωριτική Αρχή, που με προθυμία ανάλαβε, να καταβάλει τη δαπάνη, για τη διαμόρφωση και ετοιμασία του κατωφερικού χώρου  της σχολικής αυλής  με χαμηλά κτίσματα και κοκκινόχωμα – ώστε να καταστεί δυνατή η ανέγερση του θερμοκηπίου. Αγοράστηκαν τα αναγκαία υλικά (ξύλα, τέλι και πλαστικό), με τη διάθεση του ποσού των  80 λιρών, από τον Διευθυντή, και με εργασία των δασκάλων και των παιδιών, στον ελεύθερο χρόνο τους, κατασκευάστηκε το θερμοκήπιο( μεγέθους 5μ Χ 10 μ και ύψους 2μ.) στο οποίο φυτεύτηκαν τοματιές, κολοκυθιές και πιπεριές.

Το εγχείρημα πέτυχε και τα πρώτα προϊόντα στάληκαν ως δώρο ( στις 2 Φεβρουαρίου 1968)  στον τότε Έπαρχον Αμ/στου ( αείμνηστο Δ. Παραλίκη ), ο οποίος , ύστερα από έκθεση του περιφερειακού επόπτη ( Δ. Αβραάμ ), την οποία είχε ζητήσει ο ίδιος, μας χρηματοδότησε με το ποσό των 100 λιρών.

Το παράδειγμα του σχολείου ακολούθησαν οι αδελφοί Γιάννης Χατζηνικόλας και   Δημητράκης (τότε Γραμματέας της Σ.Π.Εταιρίας) την επόμενη χρονιά, κατασκευάζοντας θερμοκήπιο μεγάλου μεγέθους ( περίπου ενός στρέμματος ) και  πετυχαίνοντας την πιο πρώιμη παραγωγή κηπευτικών στην Κύπρο.

Ο μετέπειτα νέος και  προοδευτικός Επαρχ. Γεωργικός Λειτουργός Αμ/στου ( Π. Αριστοτέλους)   οργάνωσε επισκέψεις κηπουρών, από διάφορα μέρη της Κύπρου, στην Αγία Τριάδα, για να δουν και εφαρμόσουν  τους νέους τρόπους καλλιέργειας και παραγωγής πρώιμων κηπευτικών.

Έκτοτε, η κατασκευή και αξιοποίηση του ψηλού θερμοκηπίου έχει εξαπλωθεί σε όλη την Κύπρο και οι καταναλωτές έχουν την ευκαιρία να γεύονται και απολαμβάνουν καλοκαιρινά κηπευτικά είδη ολόχρονα και όχι μόνο κατά τους  μισούς μήνες του χρόνου 

Αυτό το πρωτοποριακό έργο, του Οκτατάξιου Δημοτικού Σχολείου Αγίας Τριάδας, αποτελεί μια πολύ μεγάλη συμβολή στην γεωργική ανάπτυξη της Κύπρου και  παράλληλα μια επιβράβευση της κατεχόμενης τώρα κοινότητας, για την προοδευτικότητα και εργατικότητα των κατοίκων της, οπουδήποτε κι αν βρίσκονται τώρα, τα πέτρινα χρόνια που ακολούθησαν την εισβολή και καταραμένη κατοχή της αλησμόνητης, για όσους τη γνωρίσαμε, περιοχή της Καρπασίας.  

 -----------------------------------------------------------------------------------------------------

 Το ορνιθοτροφείο πρωτολειτούργησε το 1966-1967 και είχε κατασκευαστεί, με έξοδα της κοινότητας, από πέτρες του παλαιού σχολείου, που είχε κατεδαφιστεί, και παρέμεναν σκόρπιες σε μια πλευρά της σχολικής αυλής. Είχε διαστάσεις  5Χ8 μέτρα και σ΄αυτό γίνονταν δυο εκτροφές τον χρόνο, από 500 κοτόπουλα κάθε φορά, που προμηθευόμαστε από εκκολαπτήριο – αμέσως μετά την εκκόλαψή τους μέχρι τους τρεις μήνες με καθορισμένο σύστημα παροχής τροφής, όλο το εικοσιτετράωρο

Η προμήθεια της κατάλληλης τροφής μάς γινόταν από τον ΣΟΠΑΖ, με πίστωση, και  καταβάλλαμε  σ΄αυτόν τις οφειλές μας, μετά την πώληση των πουλερικών. 

Τα κοτόπουλα διατίθονταν πρός πώληση σε οποιονδήποτε ζητούσε, όταν το βάρος τους έφτανε στην κατάλληλη ποσότητα- σε διάστημα 2 – 21/2 μηνών και τα κέρδη διαμοιράζονταν στους μαθητές, για εκδρομές και άλλες εκπαιδευτικές ανάγκες.

Με τον τρόπο αυτό, τα παιδιά εκπαιδεύονταν στο σύστημα της συνεργατικής υπηρεσίας/λειτουργίας/ζωής.

Η εκτροφή πουλερικών εξαπλώθηκε στις γύρω κοινότητες και έτσι το σχολείο είχε συμβάλει στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου των αγροτικών και χαμηλοεισοδηματικών οικογενειών. Αυτά ήταν τα έργα, που πρωτοδημιουργήθηκαν από το Οκτατάξιο Δημοτικό Σχολείο της κοινότητας Αγίας Τριάδας, με τη συμβολή του προσωπικού, υπό την καθοδήγηση του προοδευτικού διευθυντή τους, τα οποία και συνέβαλαν στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου, όχι μόνο της κοινότητας αλλά και των άλλων κατοίκων της Κύπρου                                   

Αξίζει να αναφερθεί ότι, εκτός από τα δυο πιο πάνω πρωτοποριακά δημιουργήματα, το Οκτατάξιο Δημοτικό Σχολείο Αγίας Τριάδας , συνεργάστηκε στενά με το Τμήμα Γεωργίας ( υπό τη διεύθυνση του αείμνηστου Δρα Λοϊζίδη ), για την παραγωγή αρκετών εκατοντάδων σποροφύτων  χαρουπιάς, ώστε να εφαρμοστεί το μελετούμενο, τότε,  από το Υπουργείο Γεωργίας σχέδιο δενδροφύτευσης της οροσειράς Πενταδακκτύλου με χαρουπόδενδρα, σχέδιο που τελικά εγκαταλείφθηκε.

Κλείνοντας, αναφέρω ότι, λόγω της αύξησης  που πήραν οι αριθμοί μαθητών, κατα τα χρόνια εκείνα (1965-8 ), στις δυο τελευταίες τάξεις του σχολείου ( 7η και 8η ), με εισήγηση του διευθυντή του, αποφασίστηκε από το Υπουργείο Παιδείας η ανεξαρτητοποίησή τους και, έτσι, από τη χρονιά 1968-1969, άρχισε η αυτοτελής λειτουργία τους ως Οκτατάξιο Σχολείο Αγίας Τριάδας, συνεχίζοντας να προσφέρει τις πολύτιμες υπηρεσίες του στην περιοχή, κάτω από τη διεύθυνση ενός εργατικότατου διευθυντή, μέχρι τις τραγικές μέρες του 1974.

Με  όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω, γίνεται αντιληπτό, από τους αναγνώστες του κειμένου ότι, η συμβολή του Οκτατάξιου Σχολείου, καθώς και των κατοίκων της Αγίας Τριάδας (Καρπασίας) ήταν  πολύ ουσιαστική στην ανάπτυξη της κηπευτικής τέχνης στην Κύπρο και στην αλλαγή της οικονομικής  κατάστασης των αγροτικών περιοχών μας.

( Το σημείωμα γράφτηκε από τον Κλείτο Σωτηριάδη, σε μια αναπόλησή του στα ευτυχισμένα χρόνια, του ιδίου και της οικογένειάς του, ανάμεσα στους αξέχαστους ανθρώπους και τους αλησμόνητους τόπους, της Αγίας Τριάδας και της Καρπασίας: ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ 2012)





















Το χωριό σήμερα

ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ ΓΙΑΛΟΥΣΑΣ… ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ

Είναι ένα χωριό, που ενώ κατοικείται, μοιάζει εγκαταλελειμμένο. Ξεχασμένο, θαρρείς, από το Θεό αλλά και από τους ανθρώπους. Το Ελληνορθόδοξο στοιχείο, δυσκολεύεσαι να το αναγνωρίσεις, εξόν απ’ εκείνες τις μαγαρισμένες εκκλησιές. Όταν ξεκινήσεις, αφού πρώτα δώσεις τα διαπιστευτήρια σου στους αστυνομικούς του Ψευδοκράτους, σε κατακλύζουν αντιφατικά συναισθήματα. Νιώθεις χαρά γιατί πρόκειται να συναντήσεις τους αγαπημένους σου, που για 34 χρόνια είναι εκεί στην Αγία Τριάδα Γιαλούσας και προσέχουν Θερμοπύλες, αλλά και απέραντη λύπη. Η καρδιά ραγίζει, η ψυχή αιμορραγεί και τα μάτια σου δεν πιστεύουν αυτό που βλέπεις. Το άρωμα των λεμονανθών είναι χλιαρό γιατί ενώνεται με τις μυρωδιές των μπαχαρικών που χρησιμοποιούν ασύστολα οι τουρκάλες νοικοκυρές, οι απέραντες φυτείες καπνού που σκέπαζαν τους κάμπους ολόκληρης της περιοχής της χερσονήσου της Καρπασίας μ’ ένα καταπράσινο χαλί, είναι κιτρινιασμένοι και εγκαταλελειμμένοι. Οι αγελάδες αφημένες στις αυλές των σπιτιών βόσκουν ανέμελα, δίνοντας στο τοπίο μια αίσθηση τριτοκοσμική.

Φτάνεις στο χωριό. Αμέσως αναγνωρίζεις τα σπίτια στα οποία κατοικούν ελληνοκύπριοι εγκλωβισμένοι! Οι αυλές των σπιτιών είναι πεντακάθαρες, γεμάτες γεράνια και βιολέτες. Τα σπίτια διατηρημένα γιατί, αν και ηλικιωμένοι, οι ένοικοι τους φροντίζουν να μην τους λείπει τίποτε. Αυτή η επίσκεψη δεν είναι μια απλή περιδιάβαση. Είναι άγγιγμα αιμορραγούντων πληγών. Τούρκοι πάνε κι έρχονται. Με κοιτάζουν παράξενα. Περπατώ στα στενά δρομάκια του χωριού και προσπαθώ να αποδράσω από την πραγματικότητα. Ξαφνικά βρίσκομαι στο χωριό πριν από την εισβολή. Η καμπάνα του χωριού παίζει πένθιμα. Είναι Αγία Πέμπτη. Καλεί τους πιστούς να πάνε κατά κει να προσκυνήσουν το Εσταυρωμένο. Οι φούρνοι στις αυλές των σπιτιών καπνίζουν, οι νοικοκυρές ζύμωσαν κι είναι έτοιμες να φουρνίσουν. Ολόκληρο το χωριό μυρίζει κουλούρι και φλαούνα.

Στην πραγματικότητα με προσγειώνει βίαια, ο Μουεζίνης που βγήκε στο νεόχτιστο Μουσουλμανικό τέμενος και άρχισε να λέει δυνατά ύμνους στη γλώσσα του. Συνεχίζω να περπατώ. Παρέα έχω ένα χελιδόνι, λες και κατάλαβε τον πόνο μου, πετά δίπλα μου και κελαηδά. Είναι σα να μου λέει: «κουράγιο είμαι δίπλα σου, μην στεναχωριέσαι!». Φτάνω στο σπίτι. Η θεία βγαίνει αλαφιασμένη από το γάβγισμα των σκυλιών στην αυλή να δει τι γίνεται. Όταν με βλέπει, ανοίγει μια τεράστια αγκαλιά και με σφίγγει με όλη της τη δύναμη. Φορεί ένα μαντήλι χρωματιστό στο κεφάλι και την ποδιά της κουζίνας πάνω από μια κλαδωτή φρεσκοσιδερωμένη ρόμπα. Από τη χαρά της δεν ξέρει τι να κάνει. Μου μιλά και μπερδεύει τα λόγια της. Δίπλα ο Θείος. Ένας άντρας δυο μέτρα, με ένα λεβέντικο μουστάκι, ασπρομάλλης. Τα χέρια του είναι ροζιασμένα από την προσπάθεια τόσων χρόνων να αυγατίζει τα δέντρα, τα φυτά. Να σκάβει τη γη. Πεισματάρης και αλύγιστος επέλεξε τον δύσκολο δρόμο της σκλαβιάς, του εγκλωβισμού, αλλά ταυτόχρονα τον δρόμο της περηφάνιας και της τιμής! Ακοίμητος φρουρός της μνήμης, δεν θέλησε να φύγει και να πετάξει το κλειδί πίσω του. Ούτε στιγμή δεν μπορούσε να φανταστεί τη γη, αυτή που του κληροδότησαν οι πρόγονοί του, να γίνει ιδιοκτησία αλλόθρησκων κατακτητών που ήρθαν να την πάρουν με τη βία.

Σε λίγο νιώθω την ανάγκη να επισκεφτώ κι άλλους εγκλωβισμένους. Μετά από ολιγόλεπτη περιδιάβαση μέσα στο χωριό φτάνω σε ένα άλλο σπίτι. Κι εδώ μένει ένα ζευγάρι ηλικιωμένων. Μπαίνω μέσα. Η ίδια απροσποίητη χαρά. Η ίδια εγκάρδια υποδοχή. Δυο αγκαλιές τεράστιες. Τρέχουν να φέρουν να σε φιλέψουν με ό, τι έχουν. Μέλι δικής τους παραγωγής, πορτοκάλια από την αυλή τους, ψωμί που το έχουν ζυμώσει οι ίδιοι με πολλή κόπο αφού είναι πάρα πολύ ηλικιωμένοι. Το πρόσωπο τους λάμπει. Τα μάτια τους σε κοιτάζουν και είναι σα να σου λένε: « μη φύγεις, είμαστε μόνοι μας, αβοήθητοι και εγκαταλελειμμένοι». Πάνω στον τοίχο δεσπόζει η φωτογραφία του αγνοούμενου γιου τους, στο πάτωμα ριγμένες στη θέση του χαλιού οι χρωματιστές σακούλες, λάφυρα του εγκλωβισμού τους. Είναι οι σακούλες από το αλεύρι το οποίο τους διανέμουν κάθε Τετάρτη τα Ηνωμένα Έθνη μαζί με άλλα τρόφιμα. Πιο κει τα κασόνια που περιέχουν γάλα ζαχαρούχο και κονσέρβες. Α! και μια μποτίλια γκαζιού. Αυτή είναι βαριά. Δυσκολεύονται πολύ να την μεταφέρουν στο σπίτι από το κέντρο διανομής τροφίμων.

Κι όταν κουβεντιάζεις μαζί τους παίρνεις μαθήματα δύναμης, εγκαρτέρησης και ανθρωπιάς. Σου μιλάνε με χιούμορ και περηφάνια. Δεν είναι ραγιάδες, είναι ήρωες. Δεν σκύβουν το κεφάλι, από την αρχή τόλμησαν και ύψωσαν το ανάστημα τους στον εχθρό και τον ανάγκασαν να τους σέβεται. Θα μείνουν στην Αγία Τριάδα. Κι αν δεν αξιωθούν να ζήσουν μια λύση του κυπριακού, είναι σίγουροι πως θέλουν να πεθάνουν εδώ στα άγια χώμα της Αχαιών Ακτής. Εδώ που τα πανάρχαιά χρόνια πρώτοι πάτησαν το πόδι τους, με την κάθοδό τους, οι Αχαιοί, ένα από τα τέσσερα Ελληνικά φύλα. Έφτασαν εδώ ειρηνικά με καράβια όμοια μ εκείνο της Κερύνειας. Κι από τότε έκαναν αυτό το τόπο για πάντα ελληνικό. Σου διηγούνται ιστορίες από τα παλιά κι η κουβέντα δεν έχει τέλος. Πήρε να βραδιάζει, ο ήλιος παίρνει το δρόμο της δύσης. Άρχισε να κατεβαίνει χαμηλά να μπαίνει απαιτητικός, ίδιος ο κατακτητής, μέσα στη θάλασσα βάφοντάς την με όλα τα χρώματα της ίριδας. Μετά από ένα λιτό φαγητό και ένα γλυκόπικρο ποτό, είμαι έτοιμη να φύγω. Ροζιασμένα χέρια με αγκαλιάζουν, πονεμένα χείλη με φιλάνε στο μάγουλο, παραπονεμένα μάτια με κοιτάζουν. Δισταχτικά αφήνω τα χέρια μου να πέσουν και ξεκινάω, δεν μου έμεινε άλλη δύναμη. Από το καθρεφτάκι του αυτοκινήτου βλέπω τα ροζιασμένα χέρια τους να με χαιρετούν ακουμπώντας πάνω στο μπαστούνι τους για να στερεωθούν. Τα μάτια τους είναι δακρυσμένα, το ίδιο και τα δικά μου. Ενώ το αυτοκίνητο προχωρεί οι μορφές τους μικραίνουν ολοένα και πιο πολύ, μέχρι που γίνονται κουκίδες και χάνονται στον ορίζοντα…

Άντρη Περικλέους Ονουφρίου 2009-01-30

Πηγή           http://ayiatriada.org.cy/

Photos 7/11/2015 by George Konstantinou    















                                     

No comments:

Post a Comment