See also
Το χωριό Παλαιχώρι - Palechori Village - Cyprus
Ο Ναός του Αγίου Γεωργίου στο χωριό Παλαιχώρι - Agios Georgios Churche at Palechori Village - Cyprus
Στην αγκαλιά μιας από τις πιο γραφικές γειτονιές του χωριού, αναδύεται με έντονα χαρακτηριστικά της μεταγοτθικής τέχνης, ο ναός του Αγίου Λουκά. Ο σωζόμενος ναός του Αγίου Λουκά, οικοδομήθηκε την τρίτη δεκαετία του 20ου αιώνα, στο σημείο όπου βρισκόταν παλαιότερα ένας ξυλόστεγος ναός.
Για τον προγενέστερο ξυλόστεγο ναό, είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες οι παρατηρήσεις ενός ξένου επιστήμονα, του George Jeffery. Στα τέλη του 19ου αιώνα ή στις αρχές του 20ου αιώνα, φαίνεται πως είχε πραγματοποιηθεί, η επίσκεψη του Jeffery, στον τότε ξυλόστεγο ναό, ένα περίπου αιώνα από την ανακαίνισή του. Ειδικότερα, παρά την ανακαινιστική προσπάθεια, που έλαβε χώρα στο ναό το 1809, ο Jeffery κατάφερε να εντοπίσει στο δάπεδο, όμοιο μαρμαροθέτημα με το ναό της Αχεροποιήτου στη Λάμπουσα. Μέσα απ’ αυτήν την παρατήρηση, προκύπτει πως ο ξυλόστεγος ναός του Αγίου Λουκά, πιθανότατα να αποτελούσε κτίσμα προγενέστερο του 12ου αιώνα. Ο ίδιος επιστήμονας, επικεντρώνοντας τη μελέτη στις τοιχογραφίες, που βρίσκονταν στη νότια πλευρά, αλλά και στις θύρες, κατέληξε στη διαπίστωση πως, οι μεν τοιχογραφίες δέχτηκαν επιδράσεις από την ιταλική τέχνη του 16ου αιώνα, οι δε θύρες από τη βυζαντινή, μεσαιωνική αρχιτεκτονική.
Λίγα χρόνια μετά, ο ξυλόστεγος ναός κατεδαφίστηκε σχεδόν ολοκληρωτικά, με εξαίρεση το καμπαναριό, αλλά και το εικονοστάσι, τα οποία ενσωματώθηκαν στο μεταγενέστερο οικοδόμημα. Η κατεδάφιση του ναού, σύμφωνα με την προφορική παράδοση, ανάγεται στα 1924, και πιστοποιείται από το Rupert Gunnis, στα 1936. Η ανοικοδόμηση της εκκλησίας, είχε επιτευχθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα από την κατεδάφισή της, αν λάβουμε υπόψιν, αφενός την ημερομηνία 1925, που αναγράφεται στη νότια είσοδό του και αφετέρου τα έντονα μεταγοτθικά στοιχεία, που συμπίπτουν με τη συγκεκριμένη περίοδο.Αρχιτεκτονικά, ο ναός ανήκει στην κατηγορία των τρίκλιτων βασιλικών, με τρούλο. Η εξωτερική όψη του ναού, παρουσιάζει την εξής όψη, στ’ ανατολικά καταλήγει σε μια πολυγωνική αψίδα, ενώ στα δυτικά στον εξωνάρθηκα, στον οποίο η πρόσβαση είναι εφικτή μόνο από βόρεια και νότια, εφόσον δυτικά εφάπτεται με την «κάθετη τομή του εδάφους». Στα βόρεια και στα νότια του ναού, τα παράθυρα και οι πόρτες κοσμούνται με μεγάλα καμαρωτά ανοίγματα. Είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικό, πως η είσοδος στο γυναικωνίτη του ναού, πραγματοποιείται απευθείας από το δρόμο, χάρη στον τρόπο που είναι χτισμένη η δυτική είσοδος.
Το εικονοστάσι, όπως ήδη αναφέρθηκε, αποτελεί σωζόμενο δημιούργημα της παλαιότερης εκκλησίας, με μοναδική εξαίρεση το επιστύλιο, όπως υποστηρίζουν οι γεροντότεροι, το οποίο τοποθετήθηκε μετά την ανοικοδόμηση του ναού. Ο ναός κοσμείται από εικόνες, οι οποίες χρονολογικά διαφοροποιούνται. Σαφέστερα προέρχονται από τον 17ο μέχρι και το 20ο αιώνα. Οι επιγραφές του εικονοστασίου, διασώζουν τις ημερομηνίες 1893 και 1894, ενός μέλους της εκκλησιαστικής επιτροπής, αλλά και του ξυλογλύπτη, Σοφοκλή Χ. Ταλιαδώρου από τη Λάρνακα.
Ανάμεσα στις εικόνες, ξεχωρίζει η εικόνα του Αγίου Λουκά, που μέχρι τις αρχές του 1994, ήταν σκεπασμένη μ’ ένα αργυρεπίχρυσο κάλυμμα, του 1869. Η εικόνα του Αγίου Λουκά, η οποία ανάγεται στον 17ο αιώνα, έχει αγιογραφηθεί πάνω σε ξύλινη βάση, με «φύλλα χρυσού και αυγοτέμπερα» και φέρει εντυπωσιακό «έκτυπο διάκοσμο πάνω στα επιχρυσωμένα τμήματα». Η εικόνα αναπαριστά τον άγιο «στηθαίο» και μετωπικό, με μορφές αποστόλων και συμβόλων Ευαγγελιστών, να τον περιτριγυρίζουν, ενώ παράλληλα στο άνω μέρος της εικόνας υπάρχουν οι μορφές «Δέησης» - Χριστού, Θεοτόκου, Πρόδρομου. Είναι αξιοσημείωτο, πως στο κάτω μέρος της εικόνας διατηρείται το κοντάρι, το οποίο βοηθούσε στην περιφορά της εικόνας.
Εξέχουσα θέση ανάμεσα στο ναό, κατέχει ο επισκοπικός θρόνος, ο οποίος αποτελεί ένα ξυλόγλυπτο επίχρυσο αριστούργημα. Ο συγκεκριμένος θρόνος, θεωρείται καλλιτεχνικό δημιούργημα του 1860, αλλά και η εικόνα του Αποστόλου Βαρνάβα που φέρει, χρονολογείται του ιδίου αιώνα.
Το 2005 άρχισαν μεγάλες εργασίες συντήρησης, εντός και εκτός της εκκλησίας, από το Τμήμα Αρχαιοτήτων.
Εν κατακλείδι, ο ναός του Αγίου Λουκά, αποτελεί ένα αξιοσημείωτο μνημείο για την περιοχή, εφόσον αφενός διαθέτει ένα ενδιαφέρον παρελθόν και αφετέρου παρουσιάζει με την εξωτερική και την εσωτερική του όψη, δείγματα τέχνης, παρμένα από τον 17ο μέχρι τον 20ο αιώνα. Σαφέστερα, το αρχιτεκτονικό της ύφος παραπέμπει στην μεταταγοτθική εποχή , ενώ με τα διαφορετικά καλλιτεχνικά δημιουργήματά της, όπως το θρόνο και τις εικόνες, αποτυπώνει αποσπασματικά την τέχνη των προαναφερόμενων αιώνων
Πηγή http://www.palaichori.eu/index.php/ekklisies/6-o-agios-loukas
Photos 23/2/2016 by George Konstantinou
No comments:
Post a Comment