Biodiversity of Cyprus by NGO Protection of the Natural Heritage and the Biodiversity of Cyprus: Το κατεχόμενο χωριό Μπέλαπαϊς - Bellapais Village

See also

All about Cyprus - Όλα για την Κύπρο

Κατάλογος κατεχομένων δήμων και κοινοτήτων της Κύπρου - List of cities, towns and villages in occupied Cyprus

List of cities towns and villages in Cyprus - Κατάλογος δήμων και κοινοτήτων της Κύπρου

To Αββαείο Μπελαπάις - Η εκκλησία Παναγία Ασπροφορούσα - Bellapais Abbey at Bellapais - Cyprus

Η εκκλησία Παναγία Ασπροφορούσα στο Αββαείο Μπελαπάις - Churche Panagia Asproforousa in Bellapais Abbey - Cyprus

Bellapais is a small village in the Kyrenia District in the northern of Cyprus, about four miles from the town of Kyrenia.

Αμιγές ελληνικό χωριό της επαρχίας Κερύνειας, περί τα 6 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της πόλης της Κερύνειας. Βρίσκεται στην κατεχόμενη από το 1974 από τα τουρκικά στρατεύματα εισβολής περιοχή της Κύπρου.

Το Πέλλα Πάϊς είναι κτισμένο στην βόρεια πλευρά του Πενταδάκτυλου, σε μέσο υψόμετρο 220 μέτρων. Το υψόμετρο αυξάνεται από τα βόρεια προς τα νότια και στην περιοχή του χωριού που καταλαμβάνεται από το κρατικό δάσος Δικώμου-Πέλλα Παϊς το ανάγλυφο γίνεται βουνίσιο με ψηλές και απότομες βουνοκορφές και στενές βαθιές κοιλάδες. Στις κοιλάδες αυτές ρέουν μικρά ρυάκια που πηγάζουν από την κορυφογραμμή του Πενταδάκτυλου και χύνονται στη θαλάσσια περιοχή της Κερύνειας. Περί τα 2 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του χωριού το υψόμετρο φθάνει τα 935 μέτρα.

Το Πέλλα Πάϊς δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση περί τα 530 χιλιοστόμετρα. Στην περιοχή του καλλιεργούντο, πριν από την τουρκική εισβολή του 1974, τα εσπεριδοειδή (λεμονιές, πορτοκαλιές, μανταρινιές και κιτρομηλιές), οι ελιές, οι χαρουπιές, τα σιτηρά και τα νομευτικά φυτά. Η μεγαλύτερη ωστόσο έκταση του χωριού είναι ακαλλιέργητη και καταλαμβάνεται από ποικίλη φυσική βλάστηση, κυρίως πεύκα, κυπαρίσσια, αόρατους και αντρουκλιές. Μεγάλο μέρος του κρατικού δάσους Δικώμου-Πέλλα Παϊς εμπίπτει στα διοικητικά του όρια.

Από κτηνοτροφικής απόψεως, ιδιαίτερα ανεπτυγμένη ήταν η πτηνοτροφία στο χωριό. Το 1973 εκτρέφονταν 42.140 πουλερικά, 228 πρόβατα και 33 κατσίκες.

Από συγκοινωνιακής απόψεως, το Πέλλα Παϊς συνδέεται στα βόρεια με το χωριό Καζάφανι, στα βορειοδυτικά με την πόλη της Κερύνειας και στα δυτικά με τον κύριο δρόμο Λευκωσίας-Κιόνελι-Αγίρτας-Κερύνειας. Συνδέεται επίσης με σκυρόστρωτο μαιανδρικό δρόμο στα νοτιοδυτικά με το χωριό Κάτω Δίκωμον.

Στο χωριό το 1973 κατοικούσαν 685 κάτοικοι.

Το όμορφο περιβάλλον του χωριού και η μικρή του απόσταση από την πόλη της Κερύνειας άρχισαν να προσελκύουν το ενδιαφέρον τόσο των ντόπιων κατοίκων όσο και ξένων για τουριστική ανάπτυξη. Πριν από την τουρκική εισβολή του 1974, το Πέλλα Παϊς ήταν δημοφιλές καταφύγιο αρκετών Ευρωπαίων συνταξιούχων, κυρίως Βρεττανών. Γύρω από το χωριό κτίστηκαν αρκετά εξοχικά σπίτια. Εξάλλου ενοικιαζόμενα σπίτια προσφέρονταν σε ντόπιους παραθεριστές και ξένους περιηγητές.

Το χωριό πήρε την ονομασία του περίφημου αββαείου που βρίσκεται σ΄αυτό.

Είναι προφανές ότι το χωριό σχηματίστηκε δίπλα στο μοναστήρι, αρχικά ως οικισμός για τους εργάτες που απασχολούνταν στα πλούσια κτήματα του αββαείου. Μετά την κατάληψη της Κύπρου από τους Τούρκους και την εκδίωξη όλων των Λατίνων από το νησί, οι κάτοικοι του χωριού χρησιμοποίησαν ως ενοριακό Ορθόδοξο ναό την εκκλησία του αββαείου, αφιερωμένη στην Παναγία Ασπροφορούσα (αρχικά ήταν γνωστή ως Παναγία του Όρους). Εκτός από τις προσθήκες για μετατροπή του ναού σε Ορθόδοξο (όπως εικονοστάσιο) γενικά ο ναός αυτός παραμένει στην αρχική του μορφή του 13ου αιώνα.

Εφ΄όσον όμως το Πέλλα Παϊς ήταν γνωστό, κατά την περίοδο της φραγκοκρατίας, και ως Επισκοπιά, εξ αιτίας του γεγονότος ότι είχε χρησιμοποιηθεί κατά τα Βυζαντινά χρόνια ως κατοικία του επισκόπου Κερύνειας, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι κάποιες εγκαταστάσεις υφίσταντο εκεί και πριν από την περίοδο της φραγκοκρατίας, δηλαδή πριν από την οικοδόμηση του αββαείου. Δεν γνωρίζουμε εάν υπήρχε οικισμός, εάν όμως όχι, ασφαλώς θα υφίσταντο εκκλησιαστικές ή και μοναστηριακές εγκαταστάσεις, διαμέρισμα διαμονής του επισκόπου κλπ.

Η περιοχή του χωριού είναι από τις ωραιότερες της Κύπρου, ευρισκόμενη σε μια μαγευτική πλαγιά της οροσειράς του Πενταδάκτυλου, με εξαίρετη θέα προς την στενή λωρίδα της βόρειας πεδιάδας και την θάλασσα. Δεν είναι, συνεπώς, περίεργο που ο Ορθόδοξος επίσκοπος Κερύνειας προτιμούσε να διαμένει εδώ, ούτε το ότι αυτό τον χώρο διάλεξαν οι Λατίνοι μοναχοί του τάγματος του Αγίου Αυγουστίνου για να κτίσουν το αββαείο τους, εκδιώκοντας τους Ορθόδοξους. Εξ άλλου, αναφέρεται ότι κι ο βασιλιάς της Κύπρου Ούγος Γ , ο προικοδότης του αββαείου, όπως κι ο βασιλιάς Ούγος Δ , συνήθιζαν να διαμένουν στο Πέλλα Παϊς κατά τα καλοκαίρια.

Εκτός όμως από το περίφημο αββαείο στην διοικητική έκταση του χωριού βρίσκεται κι ένας άλλος σημαντικός αρχαιολογικός χώρος. Πρόκειται για συνοικισμό και νεκροταφείο των Προϊστορικών χρόνων που βρίσκεται στην τοποθεσία Βουνοί, περί τα 4 χιλιόμετρα βορειοανατολικά του Πέλλα Παϊς.

Σ΄ότι αφορά την εκπαίδευση στο Πέλλα Παϊς, ο Ιερώνυμος Περιστιάνης δίνει την πληροφορία ότι το πρώτο κοινοτικό αλληλοδιδακτικό σχολείο ιδρύθηκε το 1855, σ΄αυτό δε δίδαξαν κάποιος Συμεών Κοκάλης από το Ικόνιο κι ένας Σκλαβούδης από τη Λευκωσία. Πριν από την ίδρυση του σχολείου δίδασκε από το 1834 στο σπίτι του ο προύχοντας Σάββας κι ύστερα ο Χατζηγιάννης Χατζηχριστοδούλου.

Μεταξύ των διασήμων ξένων που έζησαν στο Πέλλα Παϊς ήταν ο Άγγλος συγγραφέας Λώρενς Ντάρρελ που κάνει κι αναφορές στο χωριό αυτό στο γνωστό περί Κύπρου βιβλίο του Bitter Lemons

Ξένοι κάτοικοι στο Πέλλα Παϊς περιλαμβάνονταν μεταξύ των κατοίκων του χωριού που παρέμειναν εγκλωβισμένοι σ΄αυτό μετά την τουρκική εισβολή του καλοκαιριού του 1974. Μεγάλος αριθμός κατοίκων του χωριού παρέμειναν εγκλωβισμένοι σ΄αυτό μετά την τουρκική εισβολή του καλοκαιριού του 1974. Μεγάλος αριθμός κατοίκων του χωριού είχε παραμείνει σ΄αυτό κι εγκλωβιστεί, όπως κι άλλοι που κατέφυγαν στο Πέλλα Παϊς από την Κερύνεια. Στο Πέλλα ΠάΪς μεταφέρθηκαν αργότερα από τους Τούρκους και εγκλωβισμένοι του ξενοδοχείου «Ντόουμ» της Κερύνειας.

Ο αριθμός των Ελληνοκυπρίων εγκλωβισμένων στο Πέλλα Παϊς ήταν 434 τον Οκτώβρη του 1975. Το δημοτικό σχολείο του χωριού λειτούργησε για λίγο, με αφάνταστες δυσκολίες. Οι εγκλωβισμένοι εξαναγκάζονταν από τους Τούρκους να φύγουν στις ελεύθερες περιοχές του νησιού κι η εκδίωξη τους γινόταν σταδιακά αλλά με γοργό ρυθμό. Τον Σεπτέμβρη του 1976 εκδιώχθηκαν και οι τελευταίοι.
Πηγή http://www.keryniaek.com/index.php?pageid=46&lang=gr

Photos 3/4/2016 by George Konstantinou