Translate

Friday, 24 July 2015

Bombus terrestris (Linnaeus,1758) - Large earth bumblebee - Cyprus

Parasites  Parasitellus sp. - Cyprus












Bombus terrestris, the buff-tailed bumblebee or large earth bumblebee is one of the most numerous bumblebee species in Europe. Bombus terrestris is the largest of the bumblebee species. Bombus terrestris is one of the main species used in greenhouse pollination, and consequently can be found in many countries and areas where it is not native; Tasmania for example. The queen is 2.0–2.7 cm long, while the workers are 1.5–2.0 cm. The latter are characterized by their white-ended abdomens and look (apart from their yellowish bands being darker in direct comparison) just like those of the white-tailed bumblebee, B. lucorum, a close relative. The queens of B. terrestris have the namesake buff-white abdomen ("tail") tip; this area is white like in the workers in B. lucorum.
These bees can navigate their way back to the nest from a distance as far away as 13 km (8.1 mi), although most forage within 5 km of their nest.
The first bumblebees to be seen in spring are the queens; only the queen hibernates through the winter. The queen is much bigger than the workers, which appear later. As soon as the queen has found some nectar, to replenish her energy reserves, she starts looking for a suitable site to build her nest. The nest site is usually underground; an abandoned mouse burrow is often used. Inside, the queen first builds a nectar pot, which will sustain her during bad weather. She also begins to build up a pollen larder, which will feed her brood.
The queen then lays a small batch of eggs. Once these hatch, she tends the larvae, feeding them with nectar and pollen. When the larvae are grown, they pupate, and about two weeks later, the first worker bumblebees emerge. These workers forage for nectar and pollen for the colony, and tend later generations of larvae. The queen then concentrates on egg laying and does not need to leave the nest again. The workers are smaller than the queen, and only live for a few weeks. The foraging range and frequency of workers depends on the quality and distribution of available forage, but most workers forage within a few hundred metres of their nest.
Towards the end of summer, the queen lays some unfertilized eggs which develop into male bees. Some eggs are also laid which receive extra food and pupate to become new queens. When the males emerge from the nest, they do not return, foraging only for themselves. They seek out the new queens and mate with them.
Buff-tailed Bumblebee  adult, close-up  with infestation of mites
B. terrestris is thought to be a mainly singly mating species. This is unusual for social insect queens where mating with several males (polyandry) has been shown to have several benefits. The lack of multiple mating by B. terrestris queens may be caused by male interference in the process. B. terrestris males plug the female's sexual tract with a sticky secretion during mating which appears to reduce the female's ability to successfully mate with other males for several days.[4] When the autumn cold weather sets in, all but the young queens die. The latter seek out a safe place to hibernate
From Wikipedia, the free encyclopedia
Photos Troodos by George Konstantinou

Οι βομβίνοι είναι έντομα του γένους Bombus. Απαντώνται κυρίως στο βόρειο ημισφαίριο, αν και υπάρχουν και στη Νέα Ζηλανδία και την Αυστραλία, στην πολιτεία της Τασμανίας. Παγκοσμίως είναι γνωστά πάνω από 250 είδη και υποείδη, κατατασσόμενα σε 15 υπογένη. Τα πιο διαδομένα είδη είναι τα Bombus fraternus, B. hypnorum, B. pratorum, B. ternarius και B. terrestris. Ανήκουν στην κλάση Insecta, τάξη Hymenoptera, οικογένεια Apidae, υποοικογένεια Apinae. 
Το σώμα τους καλύπτεται από μακριές και μαλακές τρίχες με χρώματα μαύρο και κίτρινο και σπανιότερα λευκό, πορτοκαλί ή κόκκινο. Υπάρχουν και είδη που είναι τελείως μαύρα. Συνήθως μαύρες και κίτρινες ή άλλου χρώματος τρίχες εναλλάσσονται σε ζώνες πάνω στο σώμα του βομβίνου. Στο άκρο της κοιλίας φέρουν κεντρί με το οποίο μπορούν να κεντρίσουν περισσότερο από μία φορές. Είναι πολύ λιγότερο επιθετικό είδος από τις μέλισσες και χρησιμοποιούν το κεντρί τους μόνο για άμυνα της κυψέλης ή εφόσον κάποιος τις βλάψει. Τρέφονται με γύρη και νέκταρ.
Η εμπορική εκμετάλλευση των βομβίνων ξεκίνησε το 1987, οπότε και για πρώτη φορά έγινε εκτροφή βομβίνων για χρήση ως επικονιαστών σε θερμοκηπιακές καλλιέργειες. Οι βομβίνοι σήμερα χρησιμοποιούνται για την επικονίαση θερμοκηπιακών καλλιεργειών αλλά και οπωροφόρων δέντρων. Το είδος που σήμερα χρησιμοποιείται στην Ευρώπη για την επικονίαση καλλιεργειών, κυρίως τομάτας είναι το Bombus terrestris, ένα είδος κοινό σε Ευρώπη και Ασία. Ωστόσο, για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος από την εισβολή ξενικών ειδών, σε κάθε ήπειρο χρησιμοποιούνται διαφορετικά είδη βομβίνων. Στην αμερικανική ήπειρο χρησιμοποιείται το είδος Bombus impatiens, ενώ στη Δυτική Βόρεια Αμερική χρησιμοποιείται το Bombus occidentalis. Στα Κανάρια Νησιά χρησιμοποιείται το είδος Bombus canariensis.
Η χρήση των βομβίνων έδωσε λύση στο πρόβλημα της επικονίασης της τομάτας, αλλά και άλλων καλλιεργειών. Αν και η τομάτα είναι φυτό αυτεπικονιαζόμενο, σε συνθήκες θερμοκηπίου και ειδικά το χειμώνα παρουσιάζεται πρόβλημα στην καρπόδεση. Η χρήση των βομβίνων απαλλάσσει τον καλλιεργητή από την ανάγκη χρήσης δονητών, με σημαντική επιβάρυνση του κόστους, ή τη χρήση καρποδετικών ορμονών, με σημαντική βελτίωση της ποιότητας. Χαρακτηριστικό της αποτελεσματικότητας των βομβίνων είναι η ταχύτατη υιοθέτηση τους. Στην Ολλανδία μέσα σε τρία χρόνια από την έναρξη εμπορικής διάθεσης τους υιοθετήθηκε στο 95% των θερμοκηπίων. Στην Αλμερία το 1993 χρησιμοποιούνταν περίπου στο 5% των εκτάσεων καλλιέργειας τομάτας. Μετά από τέσσερα χρόνια, το 1997, εφαρμόζονταν στο 100% της καλλιέργειας τομάτας.
Εκτός όμως από τη χρήση τους σε θερμοκηπιακές καλλιέργειες, οι φυσικοί πληθυσμοί βομβίνων, μαζί με τις μέλισσες, αποτελούν σημαντικούς επικονιαστές υπαίθριων καλλιεργειών  και αυτοφυών φυτών.

Το είδος Bombus terrestris

Οι βομβίνοι του είδους Bombus terrestris είναι μεγάλου μεγέθους με σώμα που καλύπτεται από τρίχες. Το κεφάλι είναι μικρό και πεπλατυσμένο με μικρή γλώσσα. Το κυρίαρχο χρώμα είναι το μαύρο. Στον θώρακα, προς το μέρος της κεφαλής υπάρχει μία κίτρινη λωρίδα τριχών. Στην κοιλία προς τη πλευρά του θώρακα υπάρχει μία κιτρινοκαφέ λωρίδα τριχών, ενώ προς στο αντίθετο οι τρίχες είναι λευκές για τις εργάτριες και κίτρινες για τη βασίλισσα. Εκτός από αυτή τη διαφορά, η βασίλισσα διαφέρει από τις εργάτριες σημαντικά και στο μέγεθος. Η βασίλισσα με μήκος 20-30mm και άνοιγμα πτερύγων 38-43mm, είναι το μεγαλύτερο άτομο της κυψέλης, ακολουθούν οι κηφήνες με μήκος 14-16mm και άνοιγμα πτερύγων 30-33mm. Οι εργάτριες έχουν μήκος 11-17mm και άνοιγμα πτερύγων 22-34mm. Οι κηφήνες, σε αντίθεση με τις εργάτριες και τη βασίλισσα, δε φέρουν κεντρί.
Οι βομβίνοι πετάνε σε ένα εύρος θερμοκρασιών από 8oC έως 32oC. Για να μπορέσουν να πετάξουν οι μύες του θώρακα πρέπει να φτάσουν σε θερμοκρασία 30oC. Αυτό οι βομβίνοι το πετυχαίνουν αποσυμπλέκοντας τους θωρακικούς μύες των πτερύγων από τις πτέρυγες και συσπώντας τους προκειμένου να παράξουν θερμότητα. Χρησιμοποιούν δηλαδή τον ίδιο μηχανισμό που χρησιμοποιεί ένας άνθρωπος για να ζεσταθεί, το "τρέμουλο". Μία ένδειξη της θερμοκρασίας στην οποία βρίσκονται οι θωρακικοί μύες είναι ο αριθμός συσπάσεων της κοιλίας. Καθώς η κοιλιακή αορτή συσπάται για να μεταφέρει αιμόλεμφο, ώστε να ψύξει τους μύες η κοιλία συσπάτε. Στους 10oC κάνει μία σύσπαση ανά δευτερόλεπτο, ενώ στους 35oC κάνει έξι συσπάσεις ανά δευτερόλεπτο. Ο χρόνος που απαιτείται μέχρι η θερμοκρασία των θωρακικών μυών να φτάσει τους 30oC εξαρτάται από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος
Οι βομβίνοι είναι κοινωνικά έντομα. Το μόνο γόνιμο θηλυκό σε μία αποικία είναι η βασίλισσα. Κατά το ζευγάρωμα με τα αρσενικά η βασίλισσα αποθηκεύει σπέρμα στη σπερμοθήκη. Η γονιμοποίηση των αυγών γίνεται πριν την εναπόθεση τους. Τα γονιμοποιημένα αυγά παράγουν θηλυκές εργάτριες και τα αγονιμοποίητα αυγά παράγουν αρσενικούς κηφήνες. Οι κηφήνες παρουσιάζονται προς το τέλος της ζωής της κυψέλης, είτε από αγονιμοποίητα αυγά που γεννά η βασίλισσα, είτε από αγονιμοποίητα αυγά που γεννούν οι εργάτριες. Οι κηφήνες ουσιαστικά δεν προσφέρουν στην επικονίαση των ανθέων. Στο τέλος της ζωής της κυψέλης παρουσιάζονται και οι νέες βασίλισσες.

Σε αντίθεση με άλλα κοινωνικά έντομα όπου εμφανίζεται το φαινόμενο της πολυανδρίας (δηλαδή της γονιμοποίησης της βασίλισσας από πολλά αρσενικά), η γονιμοποίηση των βασιλισσών στους βομβίνους συνήθως γίνεται από ένα αρσενικό. Αυτό οφείλεται στο ότι το αρσενικό κατά την επαφή φράζει τον ωοφόρο σωλήνα με ένα κολλώδες έκκριμα, το οποίο αποτρέπει την επιτυχή επαφή της βασίλισσας με άλλα αρσενικά για αρκετές ημέρες.

Βιολογικός κύκλος

Αντίθετα με τις κοινές μέλισσες, οι βομβίνοι δεν ξεχειμωνιάζουν ως κυψέλη. Κατά το χειμώνα η κυψέλη διαλύεται και μόνο οι νεαρές βασίλισσες επιβιώνουν διαπαύοντας σε προστατευμένη θέση. Η προηγούμενη βασίλισσα πεθαίνει. Πριν τη διάπαυση, οι νεαρές βασίλισσες τρώνε όσο μπορούν και αποθηκεύουν λίπος στο σώμα τους, το οποίο χρησιμοποιούν κατά τη διάπαυση. 
Την άνοιξη οι βασίλισσες δημιουργούν μία νέα φωλιά στο έδαφος. Η βασίλισσα συλλέγει γύρη και νέκταρ  τα οποία τοποθετεί ανακατεμένα και πάνω σε αυτό το υπόστρωμα γεννάει τα πρώτα αυγά.  Τα αυγά εκκολάπτονται σε 3-6 ημέρες. Η βασίλισσα παρέχει τροφή στις προνύμφες, μέχρι αυτές να γίνουν ενήλικα άτομα (εργάτριες). Από την ωοτοκία μέχρι το ενήλικο μεσολαβούν 3-4 εβδομάδες. Οι εργάτριες πλέον αναλαμβάνουν τη συλλογή τροφής και τη φροντίδα της κυψέλης και των προνυμφών, ενώ η βασίλισσα δεν εγκαταλείπει ξανά την κυψέλη και περιορίζεται στην ωοτοκία.
Η διάρκεια ζωής της βασίλισσας από την έναρξη της ωοτοκίας είναι 12-24 εβδομάδες, στη διάρκεια της οποίας μπορεί να γεννήσει μέχρι και 1000 αυγά, με ρυθμό 16-20 αυγά/εβδ. Δε γίνονται όμως όλα εργάτριες, καθώς όσες προνύμφες βγαίνουν παραμορφωμένες απορρίπτονται, ενώ προς το τέλος της ζωής της βασίλισσας (και της κυψέλης) ένα μέρος καταστρέφονται από τις εργάτριες. Ο χρόνος ζωής των εργατριών, από την ενηλικίωση μέχρι το θάνατο τους είναι 3 εβδομάδες για αυτές που συλλέγουν τροφή και 8 εβδομάδες για όσες παραμένουν στην κυψέλη. Πηγή http://www.kpeponakis.gr/



No comments:

Post a Comment