See also
Το χωριό Ασκάς - Askas village, Cyprus
Το ξωκλήσι της Αγίας Χριστίνας - Agia christina churche at Askas village, Cyprus
Στα νοτιοανατολικά του χωριού σε απόσταση 100 μέτρων από τα τελευταία σπίτια, βρίσκεται η εκκλησία του Τιμίου Προδρόμου. Είναι ο κύριος ναός του χωριού και είναι αφιερωμένος στον Ιωάννη τον Βαπτιστή. Είναι κτισμένη σ' ένα πλάτωμα στην μέση της καταπράσινης από λεφτοκαρυιές, κοιλάδας της Αμπελιάς. Έχει αρκετά μεγάλη αυλή μέρος της οποίας, ως πριν 25 χρόνια χρησιμοποιείτο και για νεκροταφείο. Στην άκρη της αυλής έχουν μεγαλώσει πελώρια κυπαρίσσια.
Η εκκλησία είναι ρυθμού τρίκλιτου Βασιλική. Σαφείς μαρτυρίες πότε κτίστηκε δεν υπάρχουν. Οι ειδικοί μελετώντας τις τοιχογραφίες και τα κτίσματα, την υπολογίζουν ένα μέρος 15 ου αιώνα και άλλο μέρος 16 ου αιώνα . Η κόγχη του ιερού βήματος και το πέριξ αυτής είναι του 15 ου αιώνα . Πώς συμβαίνει τούτο; Το νέο κτίσμα της πρώτης νότιας καμάρας από τα ανατολικά, εφάπτεται του παλιού κτίσματος καλύπτοντας μέρος της τοιχογραφίας. Τούτο φαίνεται εμφανώς από μια μεγάλη σχισμή που υπάρχει ανάμεσα στα δύο κτίσματα.
Μια άποψη, κατόπιν μελέτης του Robert Going που εργάστηκε στην συντήρηση των τοιχογραφιών το 1997, είναι ότι αρχικά η εκκλησία ήταν μονόκλιτος του τύπου της Αγίας Χριστίνας (Παρασκευής ).Αργότερα είτε λόγω αύξησης του πληθυσμού, είτε για άλλους λόγους, κατεδάφισαν τους δύο εξωτερικούς τοίχους, που κατά πάσα πιθανότητα να ήταν και εικονογραφημένοι, αφήνοντας όρθιο μόνο τον ανατολικό τοίχο του ιερού με τις τοιχογραφίες του.
Κατά τη γνώμη μου, έκτισαν τον εξωτερικό ανατολικό τοίχο στο πλάτος που τον ήθελαν, κλείνοντας μέσα τον πρώτο τοίχο του Ιερού. Τούτο το συμπέρασμα εξάγεται και από το πάχος του τοίχου που φαίνεται στο παράθυρο του Ιερού. Είναι σχεδόν ένα μέτρο. Συγκρίνοντάς το με το αντίστοιχο πάχος του τοίχου στην εκκλησία του Σταυρού ή της Αγίας Χριστίνας, η διαφορά είναι τεράστια . Καμμία σύγκριση. Ως εκ τούτου τείνω να δεχτώ την εκδοχή του Robert Going ως ορθή.
Σ' αυτό συμφωνεί ο κύριος Αθανάσιος Παπαγεωργίου, βυζαντινολόγος του τμήματος Αρχαιοτήτων Κύπρου, ο κύριος Σοφοκλής Σοφοκλέους επίσης ειδικός βυζαντινολόγος , ο μοναχός Συμεών και οι αγιογράφοι και μελετητές της αγιογραφίας των εκκλησιών της Κύπρου.
Οι τοιχογραφίες που βρίσκονται στο Ιερό και στο τέμπλο του ναού είναι έργο του Αξέντη και έγιναν περί το 1510. Οι υπόλοιπες τοιχογραφίες είναι έργο του Λουκά Τοχνίτη και έγιναν αρχές του 1600. Έργον του είναι και οι τοιχογραφίες της Μονής Αγίου Ηρακλειδίου. Ο Λουκάς Τοχνίτης δεν έβαζε ποτέ υπογραφές στα έργα του.Έργα του Συμεών Τοχνίτη Αξέντη είναι οι εκκλησίες του Αγίου Σωζομένου Γαλάτας, Μεταμορφώσεως Παλαιχωρίου, Αρχαγγέλου Μιχαήλ και Παναγίας Θεοτόκου Γαλάτας.
Η πρώτη μονόκλιτος εκκλησία, θα είχε πιστεύω κάποια επιγραφή με τα ονόματα των δωρητών, την χρονολογία οικοδόμησης ή και το όνομα του αγιογράφου , όπως συμβαίνει και στις άλλες εκκλησίες που ζωγράφισε ο Συμεών Αξέντης. Οι επιγραφές τοποθετούντο πάνω από την πόρτα εξόδου στο εσωτερικό μέρος του τοίχου.
Σε τελευταία μου έρευνα στις τοιχογραφίες, ανακάλυψα σε μιαν επιγραφή , την οποίαν κρατεί στα χέρια του ο Προφήτης Δανιήλ και βρίσκεται στο δυτικό άκρο των τοιχογραφιών, πάνω από το παγκάρι , την λέξη ΛΙΤΟ. Εκεί που τελειώνει η επιγραφή, η οποία αναφέρεται στην οπτασία του Προφήτη Δανιήλ, υπάρχουν δύο μικρές γραμμούλες, τις οποίες τράβηξε ο ζωγράφος και από κάτω έγραψε ΛΙΤΟ. Όπως πιστεύει και ο πάτερ Συμεών, είναι τα αρχικά του ονόματος του ζωγράφου ΛΟΥΚΑ Ι. ΤΟΧΝΙΤΗ.Το 1998 κατεδαφίστηκε η Αγία Πρόθεση, η οποία είχε κτιστεί αργότερα, για πρακτικούς λόγους. Όπως περιμέναμε αποκαλύφθηκε η πρώτη Αγία Πρόθεση ή Φάτνη, όπως συνηθίζεται να λέγεται, σε κούφωμα του τοίχου με ζωγραφισμένη την «Άκραν Ταπείνωση», πολύ καλά διατηρημένη και μέρος άλλων τοιχογραφιών. Έτσι έχουμε και μια πιο ξεκάθαρη όψη του πρώτου παλαιού κτίσματος.
Η εκκλησία χωρίζεται σε τρία κλίτη από δύο σειρές αψίδες. Η κάθε σειρά έχει πέντε αψίδες. Η αρχή και το τέλος της κάθε σειράς στηρίζονται πάνω στους τοίχους. Ενδιάμεσα στηρίζονται πάνω σε τρεις κίονες με κιονόκρανα από σκαλιστή πέτρα. Η τελευταία βάση των αψίδων, στα δυτικά, είναι τετραγωνισμένο κτίσμα. Εκεί σταματούν και οι τοιχογραφίες. Οι τέσσερις αψίδες και οι τρεις κολόνες από το Ιερόν είναι πλήρως καλυμμένες με τοιχογραφίες.
Αυτές οι τοιχογραφίες είναι αξιόλογοι. Πρόσφατα έγινε καθαρισμός και συντήρηση τους και το κόστος καλύφθηκε από το Τμήμα Αρχαιοτήτων και το Ίδρυμα Λεβέντη.
Η εκκλησία διέθεσε μόνο το ποσόν των £2.000 το 1999, για την συντήρηση του τέμπλου. Την τεχνική εργασία την ανέλαβε το Τμήμα Συντήρησης Τοιχογραφιών του Ινστιτούτου Τέχνης Courtauld του Πανεπιστημίου του Λονδίνου.
Πηγή http://www.askas.org/churches_prodromou.shtm
Photos 23/2/2016 by George Konstantinou
No comments:
Post a Comment