See also
Το χωριό Πολύστυπος - Polystipos Village - Cyprus
Ο ιερός ναός του Αγίου Νικολάου στο χωριό Πολύστυπος - Agios Nikolaos Churche at Polystipos Village - Cyprus
Το μοναδικό ξωκλήσι που έχει επιζήσει στον Πολύστυπο από τα πολλά που υπήρχαν στα Αρχαία χρόνια είναι το εκκλησάκι του Αποστόλου Ανδρέα.Βρίσκεται έξω από το χωριό, στα βόρεια, περίπου 300 μέτρα από την έξοδο του χωριού πάνω από το δρόμο που οδηγεί στο γειτονικό χωριό τα Λειβάδια και την Λευκωσία.
Είναι το τελευταίο κατάλοιπο μιας πανάρχαιας μονής του Αποστόλου Ανδρέα του Πολύστυπου όπως ήταν γνωστός. Οι κτιριακές εγκαταστάσεις έπαυσαν να υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια. Το ξωκλήσι του Αποστόλου Ανδρέα είναι το «καθολικό» δηλαδή ο επίσημος ναός της Μονής, που έπαυσε να λειτουργεί σαν Μονή γύρω στα 1898. Η μονή άκμαζε μέχρι το 1700 οπότε μια ισχυρή σεισμική δόνηση το 1708 και η επιδημία ευλογιάς που ακολούθησε αποδεκάτισαν τους μοναχούς και άρχισε η παρακμή.
Η μικρή εκκλησία ήταν τοιχογραφημένη με τοιχογραφίες των αρχών του 16ου αιώνα (περίπου 1520). Στα 1867 ο ιερέας Παπα-Ιωάννης Παπα-Πέτρου από το διπλανό χωριό τα Λειβάδια Πιτσιλιάς, θεώρησε σκόπιμο καλώς ή κακώς να χαλάσει την εκκλησία γιατί σύμφωνα με κάποια πληροφορία, ένα σημείο στον νότιο τοίχο της ήταν ετοιμόρροπο. Ακολούθως ανήγειρε τον σημερινό ναό του οποίου οι διαστάσεις είναι πιο μεγάλες από τον αρχαίο ναό. Το πλάτος είναι περίπου κατά ένα μέτρο πιο μεγάλο και το μήκος κατά δύο μέτρα μεγαλύτερο. Η ανέγερση του νέου ναού συμπληρώθηκε στα μέσα Μαΐου του 1869. Σε μερικές πέτρες κτισμένες στους τοίχους εξωτερικά μπορεί ένας να διακρίνει κατάλοιπα τοιχογραφιών. Ο ναός εγκαινιάστηκε το 1877 επί Μελετίου Μητροπολίτου Κυρηνείας. Με την διάλυση της Μονής γύρω στα 1898 η Μονή και η περιουσία της περιήλθαν στην ιδιοκτησία της Ιεράς Μητροπόλεως Κυρηνείας εις την οποία διοικητικά ανήκε η Μονή. Έκτοτε τα κτήματα και τα περιβόλια της Μονής ενοικιάζοντο σε κατοίκους των γύρω κοινοτήτων. Το 1936 η Ιερά Μητρόπολη Κυρηνείας πώλησε το μεγαλύτερο μέρος των κτημάτων της Μονής σε πλειστηριασμό σε ομάδα ιδιωτών από την Άλωνα.
Το ξωκλήσι σήμερα λειτουργεί 4 φορές τον χρόνο. Επίσης εδώ τελούνται διάφορα μυστήρια, ιδίως βαπτίσεις.
Σαν αρχαίο Βυζαντινό μνημείο είναι κάτω από την προστασία και την επίβλεψη του Τμήματος Αρχαιοτήτων.
Είναι ένας μονόκλιτος ναός με ξύλινη στέγη και αγκιστρωτά κεραμίδια, ένας τύπος μικρών ναών που έχει καθιερωθεί εδώ και αιώνες στην περιοχή του Τροόδους. Παρουσιάζει αξιόλογο ενδιαφέρον από απόψεως λατρείας, τέχνης, θρησκείας, ιστορίας και Λαογραφίας. Το τέμπλο της εκκλησίας που είναι του 18ου αιώνα είναι καταπληκτικό και από τα καλύτερα στην Κύπρο, σε μικρούς ναούς που βρίσκονται στην περιφέρεια. Ιδιαίτερα η Σταύρωση που είναι του 1700 προκαλεί την κατάνυξη, το δέος και την περισυλλογή στον ευλαβή προσκυνητή.
Οι μικρές εικόνες του Δωδεκάορτου ψηλά στο Τέμπλο ανήκουν στον 16ο , 17ο , και 18ο αιώνα, ενώ οι κύριες εικόνες στο Τέμπλο (Χριστός, Παναγία, Πρόδρομος) ανήκουν στην ίδια εποχή. Η Εφέστια εικόνα του Αποστόλου Ανδρέα που είναι θαυματουργή είναι του 1851 «Δέησις Πέτρου Ιερέως και παντός του οίκου αυτού».Ο Άγιος Ανδρέας τιμάται πολύ στα γύρω χωριά και έχει επιτελέσει πολλά θαύματα σε ασθενείς που επικαλούνται την βοήθεια του.
Δρασκελώντας ο ευλαβής προσκυνητής στο κατώφλι του μικρού ναού του Αποστόλου Ανδρέα στον Πολύστυπο, αισθάνεται να τον κυριαρχεί δέος και έκσταση. Αισθάνεται μια κατάνυξη. Η ψυχή του μεταρσιούται και αισθάνεται ότι βρίσκεται κοντά στον Θείο Δημιουργό και συνομιλεί μαζί του. Εδώ αισθάνεται μικρός, πέφτει σε βαθιά περισυλλογή, περίσκεψη, αισθάνεται την μεγαλοπρέπεια του θεού και επιθυμεί να γίνει καλύτερος θεοσεβής και ενάρετος με τις πρεσβείες και την βοήθεια τ’ Αγι’ Αντρειά όπως αποκαλούνε τον Άγιο Ανδρέα οι γύρω της περιοχής κάτοικοι.Μα και όταν ανοίξεις την πόρτα και βγεις έξω αφού προσκυνήσεις με ευλάβεια τον Άγιο, το σκηνικό θα είναι περίπου το ίδιο. Μπροστά σου εκτυλίσσεται ένα θαύμα. Ένα καταπράσινο χαλί από λεπτοκαριές απλώνεται μπροστά σου. Κάπου κάπου ξεπροβάλλουν θεόρατες καρυδιές ιδιαίτερα στο χείλος και τις όχθες του «ποταμού», ενώ η μουσική πανδαισία των Ωδικών πτηνών συνεχίζει το σκηνικό που εζούσε πριν από λίγο στο εσωτερικό του ναού. Το παραδεισένιο τοπίο που απλώνεται μπροστά σου σε συναρπάζει ενώ η ανεπανάληπτη τρίλια των αηδονιών την άνοιξη υμνολογεί τον Πλάστη του Παντός. Δεν θέλει να φύγεις αλλά κάποτε ίσως το στομάχι σε διατάζει. Προσπερνάς με σεβασμό τις τρεις αιωνόβιες ελιές που συντροφεύουν εδώ για αιώνες τον Άγιο Ανδρέα, ενώ αποχαιρετάς με δέος τις δύο πελώριες βασιλικές βελανιδίες που για αιώνες τώρα αποτελούν τους δυο παραστάτες του Αποστόλου Ανδρέα του Πολύστυπου εδώ στην Βόρεια Πιτσιλιά.
Πηγή http://www.polystipos.org/churches.shtm
Photos 23/2/2016 by George Konstantinou
No comments:
Post a Comment