See also
Ο επιβλητικός γκρεμός Πυρόγκρεμμος μεταξύ των χωριών Κάρμι και Φτέρυχα στον Πενταδάκτυλο
Τα Φτέρυχα βρίσκονται στην περιφέρεια ενός πευκόφυτου ως πριν την εισβολή λόφου, γνωστού με το όνομα «βουνός του Κουσεϊνη».Δεν πρέπει να μας παραξενεύει το τούρκικο όνομα του λόφου, αφού το γειτονικό χωριό Ελιά, στα χρόνια της τουρκοκρατίας, ήταν τσιφλίκι (αγρόκτημα) στην κατοχή Τούρκων αγάδων.
Τα Φτέρυχα βρίσκονται σε μια πλαγιά της οροσειράς του Πενταδαχτύλου με πανοραμική τη θέα της θάλασσας, που είναι μόλις τρία χιλιόμετρα μακριά.Είναι κυριολεκτικά πνιγμένο το χωριό μέσα στο ασημί χρώμα της ελιάς και το βαθυπράσινο χρώμα της χαρουπιάς, των λεμονιών και των κυπαρισσιών.Το χωριό όμως βρισκόταν στις καλύτερες ώρες του το Γενάρη, όταν ήταν ανθισμένες οι πολυάριθμες αμυγδαλιές.Το τοπίο τότε έπαιρνε μια όψη γιορταστική που έλκυε πολλούς επισκέπτες, ξένους και Κύπριους (Κερυνειώτες, Λευκωσιάτες κ.λ.π.).Ανάμεσα στα χαμηλά και ταπεινά σπιτάκια του χωριού, καμιά τριανταριά όλα και όλα, ξεχώριζε η εκκλησία του Αποστόλου Πέτρου και Παύλου.Ήταν σχετικά νέα εκκλησία.Κτίστηκε γύρω στα 1930, την ίδια εποχή που κτίστηκε και το σχολείο.Γιόρταζε στις 29 του Ιούνη και αρκετοί κάτοικοι από τα γύρω χωριά έρχονταν προσκυνητές στη χάρη των δύο αποστόλων.Για πάρα πολλά χρόνια και μέχρι την εισβολή ιερέας ήταν ο παπά-Αριστοτέλης, που λειτουργούσε εκ περιτροπής και στον Άγιο Νικόλαο στην Ελιά και στη Αγία Παρασκευή στον Παλαιόσοφο.Κάθε τρεις Κυριακές χτυπούσε το σήμαντρο κι αργότερα, όταν εγκαταστάθηκε, η καμπάνα που μάζευε στην εκκλησία όλους τους κατοίκους.Εκ περιτροπής γιορταζόταν στα τρία χωριά και οι μεγάλες γιορτές: Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, Θεοφάνεια, Λαμπρή κ.α.Και τότε συγκεντρώνονταν στην εκκλησία που λειτουργούσε οι κάτοικοι και των τριών χωριών, που ήταν γύρω στους τριακόσιους.Υπάρχουν πληροφορίες ότι σήμερα η εκκλησία λεηλατήθηκε και κλάπηκαν εικόνες.
Δίπλα από την εκκλησία είναι το σχολείο που έχει μόνο μια αίθουσα, αρκετά ευρύχωρη.Πολύ κοντά είναι και η κατοικία που έμενε ο δάσκαλος.Οι δάσκαλοι που εργάστηκαν στο χωριό τα τελευταία 50 χρόνια ήταν με τη σειρά οι πιο κάτω:Κύπρος Προεστός, Κώστας Τσιρτσιπής, Γεώργιος Γεωργιάδης, Κώστας Παπαδημητρίου, Γρηγόριος Ορφανίδης, Λάκης Τσαγγαρίδης, Νίκος Δραμιώτης, Ιωάννης Μενελάου και Στέλιος Παναγίδης.
Στο σχολείο έρχονταν και οι μαθητές της Ελιάς που ήταν 5-6.Έρχονταν περπατητοί - η απόσταση είναι 1,5 χιλιόμετρο - με το μεσημεριανό τους σ΄ ένα καλαθάκι, γιατί τότε τα μαθήματα συνεχίζονταν και το απόγευμα.Λίγα χρόνια πριν την εισβολή μειώθηκε πολύ ο αριθμός των μαθητών και το σχολείο έκλεισε.Οι μαθητές τότε μεταφέρονταν με ταξί στο σχολείο του Καραβά.Όπως μας έλεγαν οι γονείς μας, κι εκείνοι στον Καραβά πήγαιναν σχολείο, μόνο που εκείνοι πήγαιναν περπατητοί.Ήταν η εποχή που στα Φτέρυχα δεν είχε σχολείο.
Το κλείσιμο του σχολείου προκάλεσε θλίψη στους κατοίκους, γιατί το θεώρησαν σαν δείγμα μαρασμού και διάλυσης του χωριού.Έτυχε να ακούσω τον Επιθεωρητή, που πήγε στα Φτέρυχα για να διευθετήσει το κλείσιμο του σχολείου, να διηγείται σε δασκάλους σε κάποιο συνέδριο πως είδε τον Κοινοτάρχη και μερικούς γέρους που παρευρίσκονταν να δακρύζουν όταν άκουσαν πως ήταν απόφαση του Υπουργείου Παιδείας να κλείσει το σχολείο.Που να' ξεραν τι θα γινόταν το καλοκαίρι του 1974, λίγα χρόνια πιο ύστερα.Πριν την εισβολή μερικοί ξένοι αλλά και Λευκωσιάτες έκτισαν εξοχικά σπίτια στην περιοχή του χωριού.Ανάμεσα τους ξεχώριζε το αρχοντικό της Αγγλίδας Ρότζερ Λη, όπου την πρώτη μέρα της εισβολής, Τούρκοι στρατιώτες συγκέντρωσαν όλους τους χωριανούς και ξένους που κατάφυγαν στα Φτέρυχα.
Το καλοκαίρι του 1974 ζούσαν στο χωριό γύρω στις είκοσι οικογένειες.Οι περισσότεροι κάτοικοι ήταν ηλικιωμένοι.Τα παιδιά τους, αφού παντρεύτηκαν, εγκαταστάθηκαν σ΄ άλλες κοινότητες είτε γιατί το απαιτούσε η εργασία τους είτε για να μπορέσουν να μορφώσουν πιο εύκολα τα παιδιά τους.Η έλλειψη τακτικής συγκοινωνίας ήταν το σοβαρότερο πρόβλημα που αντιμετώπιζαν οι κάτοικοι. Αρκετοί, που δεν μπορούσαν ή δεν ήθελαν να εγκαταλείψουν το χωριό, αναγκάζονταν να πηγαίνουν περπατητοί στον Καραβά ή αλλού για να εργαστούν και το βράδυ κουρασμένοι να επιστέψουν πάλι με τα πόδια. Υπήρχε όμως στο χωριό από παλιά τηλέφωνο, ρεύμα, ασφαλτοστρωμένοι δρόμοι, τσιμεντένια αυλάκια για το πότισμα των περιβολιών και πρόσφατα διασωληνωμένο νερό στα σπίτια. Όλα αυτά τα έργα οφείλονται στους φιλόπονους κατοίκους, που πολλές φορές πρόσφεραν πρόθυμα εθελοντική εργασία, αλλά και στη χωριτική αρχή που πρόεδρος ήταν για πολλά χρόνια ο κ. Γιάννης Ψωμάς. Στα χρόνια της τουρκικής ανταρσίας (1963) οι Τούρκοι είχαν καταλάβει τα υψώματα που βρίσκονταν πάνω από το χωριό και ύψωσαν και την σημαία τους στην «Κουρτέλλα». Μέχρι να γίνει η επιχείρηση στον Πενταδάχτυλο το Μάρτιο του 1964 - πήρε μέρος και ομάδα από το χωριό - και να αναγκαστούν οι Τούρκοι να υποχωρήσουν, οι κάτοικοι εγκατέστησαν σκοπιές πάνω σε εικοσιτετράωρη βάση για προστασία του χωριού .Κι ήταν μεγάλη η συγκίνηση τους όταν το πρωί που έγινε η επιχείρηση είδαν στην «Κουρτέλλα» να κυματίζει η ελληνική σημαία.Σήμερα οι κάτοικοι των Φτερύχων είναι διασκορπισμένοι σε διάφορες κοινότητες στην ελεύθερη Κύπρο. Μερικοί ηλικιωμένοι έχουν πεθάνει με τον καημό της προσφυγιάς και χωρίς να αξιωθούν να ξαναδούν το σπίτι τους και το χωριό τους. Οι υπόλοιποι ζούμε με τον πόνο αγνοουμένων αγαπητών προσώπων (τέσσερις κάτοικοι είναι αγνοούμενοι) και τη νοσταλγία του μικρού μα όμορφου χωριού μας που ‘ναι μέσα μας μια ανοικτή πληγή.
Περιμένουμε κι ελπίζουμε πως η μέρα του γυρισμού θάρθει γιατί η αδικία δεν μπορεί να κρατήσει για πάντα.
Πηγή http://www.keryniaek.com/index.php?pageid=50&lang=gr
Photos 20/10/2016 by George Konstantinou
No comments:
Post a Comment