See also
Rare black flamingo ( (Phoenicopterus roseus) spotted in Cyprus
Το μουσουλμανικό τέμενος της Χαλά Σουλτάν Τεκκέ στην Λάρνακα - Hala Sultan Tekke or the Mosque of Umm Haram at Larnaca - Cyprus
Η Αλυκή Λάρνακας βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της πόλης της Λάρνακας, ανατολικά των χωριών Μενεούν και Δρομολαξιάς, παρα του αεροδρομίου Λάρνακας. Αποτελείται από ενα δίκτυο τεσσάρων λιμνών διαφόρων μεγεθών τρεις από τις οποίες είναι συνδεδεμένες. Η αλυκή θεωρείται ως υδροβιότοπος διεθνούς σημασίας και προστατεύεται από τη σύμβαση Ραμσάρ από το 2001, ενώ έχει χαρακτηριστεί ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας από το 2005 .
Κάθε χρόνο, την ίδια εποχή, η Αλυκή της Λάρνακας βάφεται ροζ από τα χιλιάδες φλαμίνγκο (Phoenicopterus roseus) που ξεχειμωνιάζουν στις όχθες της. Στη δυτική όχθη είναι χτισμένο το Τέμενος Χαλά Σουλτάν Τεκκέ (Ουμμ Χαράμ τουρκικη εκκλκσια)Πηγή https://el.wikipedia.org/wiki/%
Larnaca Salt Lake (Greek: Αλυκή Λάρνακας, Turkish: Larnaka Tuz Gölü) is a complex network of four salt lakes (3 of them interconnected) of different sizes to the west of the city of Larnaca. The largest is lake Aliki, followed by lake Orphani, lake Soros and lake Spiro. They form the second largest salt lake in Cyprus after the Limassol Salt Lake. The total surface area of the lakes adds up to 2.2 km2 and being just off the road leading to Larnaca International Airport is one of the most distinctive landmarks of the area. It is considered one of the most important wetlands of Cyprus and it has been declared a Ramsar site, Natura 2000 site, Special Protected Area under the Barcelona Convention and an Important Bird Area (IBA). It is surrounded by halophytic scrubland and on its bank lies the Hala Sultan Tekke, one of the holiest of shrines within Ottoman Islam. It houses the tomb of Umm Haram, Muhammad's 'wet-nurse'.
Besides its picturesque beauty, the lake is the haunt of 85 species of water-birds with estimated populations between 20,000–38,000.[citation needed] It is one of the important migratory passages through Cyprus. Among them are 2,000–12,000 flamingoes (Phoenicopterus ruber) which spend the winter months there feeding off populations of the brine shrimp Artemia salina. Other important bird species are Grus grus, Charadrius alexandrines, Larus ridibundus, Himantopus himantopus, Burhinus oedicnemus, Hoplopterus spinosus, Oenanthe cypriaca and Sylvia melanothorax.[citation needed] Flocks of birdwatchers gather to observe the blaze of pink from flamingoes as they gather in the centre of the lake but also the other important migrants. The Larnaca Salt Lake complex was declared as a protected area by a decision of the Council of Ministers in 1997. Recent evidence suggests that contrary to previous belief the greater flamingo, (Phoenicopterus rubber) not only stops over but also breeds on this wetland.During the winter months the lake fills with water whilst in the summer the water evaporates, leaving a crust of salt and a haze of grey dust. According to legend, the lake's saltiness stems from St Lazarus' request of an old woman for food and drink. She refused, claiming her vines had dried up, to which Lazarus replied: "may your vines be dry and be a salt lake forever more. A more scientific explanation is that the salt water penetrates the porous rock between the lake and the sea, making the water very salty.
Salt harvested from this lake used to be one of the island's major exports, being collected with donkeys, carried to the edge of the lake, and piled up into huge pyramidal heaps. With rising labour costs harvesting dwindled to a negligible amount and stopped altogether in 1986 as the island now imports most of this commodity.
From https://en.wikipedia.org/wiki/Larnaca_Salt_Lake
Η αλυκή Λάρνακας
.png)
VIDEOS Larnaka salt lake by George Konstantinou
ΥΔΡΟΒΙΟΤΟΠΟΣ ΣΤΗΝ ΑΛΥΚΗ ΤΗΣ ΛΑΡΝΑΚΑΣ
Με βάση τη Σύμβαση RAMSAR, η οποία έχει ως σκοπό τη διατήρηση και ορθολογιστική χρήση των υδροβιότοπων, οι οποίοι αναγνωρίζονται ως πολύ σημαντικά οικοσυστήματα για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, και που η Κύπρος υπέγραψε το 2001, η αλυκή της Λάρνακας έγινε ο 1081οςυδροβιότοπος διεθνούς σημασίας.
Ο υγροβιότοπος στην Αλυκή της Λάρνακας βρίσκεται στα νότια της πόλης της Λάρνακας, και στα ανατολικά των κοινοτήτων Μενεού και Δρομολαξιάς. Περιλαμβάνει μια έκταση 1585 εκταρίων, από την οποία τα 473 είναι υγρότοποι και τα 1112 είναι γη. Το Διεθνές Αεροδρόμιο Λάρνακας και το εργοστάσιο επεξεργασίας λυμάτων βρίσκονται εντός του υγροβιότοπου.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΛΙΜΝΕΣ
Με βάση τη Σύμβαση RAMSAR, η οποία έχει ως σκοπό τη διατήρηση και ορθολογιστική χρήση των υδροβιότοπων, οι οποίοι αναγνωρίζονται ως πολύ σημαντικά οικοσυστήματα για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, και που η Κύπρος υπέγραψε το 2001, η αλυκή της Λάρνακας έγινε ο 1081ος υδροβιότοπος διεθνούς σημασίας.
Ο υγροβιότοπος στην Αλυκή της Λάρνακας βρίσκεται στα νότια της πόλης της Λάρνακας, και στα ανατολικά των κοινοτήτων Μενεού και Δρομολαξιάς. Περιλαμβάνει μια έκταση 1585 εκταρίων, από την οποία τα 473 είναι υγρότοποι και τα 1112 είναι γη. Το Διεθνές Αεροδρόμιο Λάρνακας και το εργοστάσιο επεξεργασίας λυμάτων βρίσκονται εντός του υγροβιότοπου.
Στον υδροβιότοπο της Λάρνακας περιλαμβάνεται ένα σύμπλεγμα από 4 λίμνες. Οι λίμνες αυτές είναι η λίμνη της Αλυκής, η λίμνη Ορφανή, η λίμνη Σορός και η λίμνης Σπύρος, οι οποίες αποτελούν κρατική γη. Με τις λίμνες συνορεύει ιδιωτική γη και το κράτος κάνει ενέργειες για απαλλοτρίωση της γης που είναι μέσα στην προστατευόμενη περιοχή.
Η λίμνη της Αλυκής που είναι η κύρια λίμνη, έχει έκταση 449 εκταρίων. Στις δυτικές ακτές της λίμνης της Αλυκής βρίσκεται το τέμενος Χαλά-Σουλτάν, στα βορειοδυτικά της λίμνης βρίσκεται ένας αρχαιολογικός χώρος της ύστερης εποχής του Χαλκού, ενώ στις βόρειες πλευρές της βρίσκεται το υδραγωγείο, ένα οικοδόμημα του 18ου αιώνα. Το νότιο μέρος της λίμνης, που έχει αποκοπεί από το δρόμο Λάρνακας- Κιτίου, αποκαλείται και λίμνη Αεροδρομίου. Τα δύο κομμάτια ενώνονται με σωλήνες που περνούν κάτω από το δρόμο Η λίμνη της Αλυκής βρίσκεται κάτω από το επίπεδο της θάλασσας
Η λίμνη Ορφανή, η οποία καταλαμβάνει έκταση 140 εκταρίων, συνδέεται υπόγεια με τη λίμνη Αλυκή και τη λίμνη Αεροδρομίου και μέρος της χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή του αεροδρομίου Λάρνακας. Βρίσκεται και αυτή χαμηλότερα από το επίπεδο της θάλασσας.
Η λίμνη Σορός, καταλαμβάνει έκταση 40 εκταρίων και διαχωρίζεται από τις άλλες από το δρόμο που βρίσκεται μεταξύ της κοινότητας Μενεού και της παραλίας του Κιτίου.
Η λίμνη Σπύρος έχει έκταση 20 εκτάρια και βρίσκεται στην περιοχή του εργοστασίου επεξεργασίας λυμάτων. Χωρίζεται από τη λίμνη Ορφανή από ένα φυσικό ανάχωμα και από τη θάλασσα από αμμόλοφους. Στην περιοχή διαχειμάζουν πάπιες και άλλα πουλιά (White- fronted geese, waders). Φιλοξενεί επίσης διάφορα μεταναστευτικά πτηνά κατά την περίοδο του Φθινοπώρου και της Άνοιξης.
ΚΛΙΜΑ
Στην περιοχή των αλυκών η ετήσια βροχόπτωση είναι 300 mm με 350 mm το χρόνο.
Η πιο θερμή περίοδος είναι τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο. Τον Αύγουστο που είναι ο πιο θερμός μήνα του χρόνου η μέση τιμή των υψηλότερων θερμοκρασιών είναι 34οC, ενώ η μέση τιμή για τις ελάχιστες ημερήσιες θερμοκρασίες είναι 16οC. Η μέση ημερησία θερμοκρασία είναι 25οC. Το Φεβρουάριο, που είναι ο πιο ψυχρός μήνας, η μέση τιμή των υψηλότερων θερμοκρασιών είναι 18ο C, ενώ η μέση τιμή για τις ελάχιστες ημερήσιες θερμοκρασίες είναι 8ο C. Η μέση ημερησία θερμοκρασία είναι 13ο C.
Το καλοκαίρι υπάρχουν έντονοι άνεμοι από τη θάλασσα προς τη στεριά μεταξύ των ωρών 8:00 και 11:00, και από τη στεριά προς τη θάλασσα από τη 1:00 μέχρι τα ξημερώματα Οι άνεμοι από τη θάλασσα είναι πιο συνηθισμένοι το καλοκαίρι, αλλά εμφανίζονται και το χειμώνα.
Η ηλιοφάνεια στην Κύπρο το καλοκαίρι είναι κατά μέσο όρο 11.5 ώρες την ημέρα, ενώ το Δεκέμβριο και Ιανουάριο είναι 5.5 ώρες. Η μεγάλη ηλιοφάνεια το καλοκαίρι, σε συνδυασμό με τους ανέμους που υπάρχουν συνεχώς στην περιοχή προκαλούν μεγάλο βαθμό εξάτμισης. Με βάση τα πιο πάνω στοιχεία η μέγιστη εξάτμιση συμβαίνει στα μέσα του καλοκαιριού και υπολογίζεται στα επίπεδα των 250- 300 mm το μήνα, ενώ κατά τη βροχερή περίοδο του χειμώνα υπολογίζεται στα επίπεδα των 60 με 100 mm το μήνα.
ΕΙΣΡΟΗ ΝΕΡΟΥ
Στον υγρότοπο της Αλυκής το νερό εισρέει από διάφορες πηγές. Σύμφωνα με τον Κυπρή (1976) η κύρια εισροή νερού γίνεται από τη βροχόπτωση, η οποία δίδει κατά μέσο όρο 1,880, 000 κυβικά μέτρα νερού το χρόνο. Η μέτρηση της βροχόπτωσης στην περιοχή της Αλυκής ξεκίνησε το 1975. Μετρήσεις δείχνουν ότι η περισσότερη βροχόπτωση στην περιοχή παρατηρείται κατά τους χειμερινούς μήνες και αποτελεί το 62% της βροχόπτωσης όλης της χρονιάς. Από την επιφανειακή ροή νερού στη λίμνη εισρέουν 130,000 κυβικά μέτρα νερού το χρόνο, ενώ το υπόγειο νερό που εισρέει στη λίμνη ανέρχεται στα 360,000 κυβικά μέτρα το χρόνο. Τέλος, από τη διείσδυση θαλάσσιου νερού, εισρέουν στη λίμνη 100,000 κυβικά μέτρα το χρόνο. Συνολικά, εισρέουν στην λίμνη γύρω στα 2,470,000 κυβικά μέτρα νερού το χρόνο.
Από την ποσότητα του νερού που εισρέει στις λίμνες το 75% εξατμίζεται, με αποτέλεσμα οι λίμνες να έχουν νερό μόνο από το Νοέμβριο μέχρι τον Απρίλιο.
Όταν η λίμνη της Αλυκής είναι γεμάτη, το μέγιστο βάθος σε μερικά σημεία μπορεί να φθάνει και τα 2 μέτρα. Στο 60% της λίμνης όμως το βάθος δεν ξεπερνά τα 30 εκατοστά. Το βαθύτερο σημείο της λίμνης του Αεροδρομίου είναι 2.25 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας και απαιτούνται περίπου 500 000 κυβικά μέτρα νερού για να φθάσει στο επίπεδο της θάλασσας. Κάτω από την περιοχή του δρόμου Λάρνακας – Κιτίου υπάρχουν μικροί αγωγοί πλάτους 45 εκατοστών, και ένα μέτρο κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, οι οποίοι ενώνουν την Αλυκή με τη λίμνη του αεροδρομίου.
ΧΛΩΡΙΔΑ
Η χλωρίδα της αλυκής αποτελείται από πολλά είδη φυτών, λουλουδιών και δένδρων όπως είναι η ακακία, το αγριοκρόμμυδον, η ανεμώνη, η αγχούσα, το κενταύριον, το μελισσάκι, η ορχιδέα, το πεύκο, το αθάνατο, το θυμάρι κ.ά.. Στα δυτικά και ανατολικά της κυρίως λίμνης υπάρχουν δάση από ακακία, πεύκο και ευκάλυπτο και μια ποικιλία από ορχιδέες.
Επιπλέον, στις επίπεδες εκτάσεις νότια και ανατολικά των λιμνών κυριαρχούν αλοφυτικές βιοκοινωνίες, που περιλαμβάνουν τα είδη Salicornia europea και Suaeda fruticosa. Τα Αλόφυτα (Halophytic plants), σε αντίθεση με τα περισσότερα φυτά που δεν μπορούν να επιβιώσουν σε συνθήκες υψηλής συγκέντρωσης Νατρίου έχουν αναπτύξει μηχανισμούς για να αντιμετωπίσουν την υψηλή συγκέντρωση σε Νάτριο. Ορισμένα έχουν αντλίες Νατρίου Καλίου, ενώ κάποια έχουν άλλους μηχανισμούς που για να λειτουργήσουν είναι αναγκαία η ύπαρξη ιόντων Ασβεστίου.
ΠΑΝΙΔΑ
Ο υγροβιότοπος της Αλυκής της Λάρνακας έχει μεγάλη σημασία, αφού χρησιμοποιείται από διάφορα μεταναστευτικά πτηνά όπως Charadrious alteandrinus, Himantopus himantopus, Philomachus pugnax, Tringa stagnatilis, Tringa nebularia, που προστατεύονται από διεθνείς νομοθεσίες
Τροφή για τα Φλαμίγκο και τα άλλα πουλιά που έρχονται στις λίμνες αποτελούν δύο είδη γαρίδας, η Artemia salina που συναντάται στην κύρια λίμνη, και η Brachianella spinosa που συναντάται στις λίμνες της περιοχής που είναι λιγότερο αλμυρές, καθώς και στην αλυκή του Ακρωτηρίου.
Η Artemia salina έχει ως τροφή μονοκύτταρα φύκη του είδους Dunaniella salina, ενός μονοκύτταρου μικροσκοπικού σκούρου κόκκινου χλωροφύκους, το οποίο είναι και η βάση της τροφικής αλυσίδας της λίμνης. Η Artemia salina μπορεί να αντέξει σε μεγάλες διακυμάνσεις της αλμυρότητας (15‰- 280‰). Οι ιδανικές συνθήκες για την αναπαραγωγή τους είναι όταν η αλμυρότητα είναι περίπου 100‰, που είναι 2.5 φορές η αλμυρότητα της θάλασσας.
Κατά την περίοδο που η λίμνη αρχίζει να ξηραίνεται, που έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνεται η αλμυρότητά της, η Artemia salina παράγει γονιμοποιημένες κύστεις. Πριν από την περίοδο αυτή οι γαρίδες γεννούν προνύμφες, τους ναυπλίους. Οι κύστεις αυτές είναι ανθεκτικές στην ξηρασία (μπορούν να επιβιώσουν στο αλάτι κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού) και όταν η λίμνη γεμίσει με νερό εκκολάπτονται. Οι αλλαγές στην αλμυρότητα είναι αναγκαίες για την επιβίωση της Artemia salina. Η πιο κατάλληλη αλμυρότητα για εκκόλαψη των κύστεων είναι γύρω στα 25‰, παρόλο που μπορούν να εκκολαφθούν και σε ψηλότερες αλμυρότητες.
Το Φλαμίγκο (Phoenicopterus ruber) Phoenicopteridae είναι ένα πουλί με μακριά πόδια και μακρύ λαιμό και το ύψος του φτάνει το 1,5 m. Οι φτερούγες του είναι κόκκινες με μαύρο. Βαδίζει στο νερό και βόσκει βυθίζοντας το ράμφος ή το κεφάλι του στα ρηχά νερά. Μπορεί να κολυμπήσει και προτιμά να ζει σε αγέλες. Το κακάρισμά του είναι όμοιο με της χήνας, και κυρίως όταν πετάει βγάζει κραυγές που μοιάζουν με σάλπισμα. Προτιμά τις ρηχές παράκτιες λιμνοθάλασσες, τις πλημμυρισμένες περιοχές, τις λίμνες και τα λασπώδη έλη. Φτιάχνει φωλιές από πηλό, στα ρηχά, που μόλις και προεξέχουν από το νερό. Το θηλυκό γεννά 2 με 3 αβγά. Συνήθως στις Αλυκές της Λάρνακας διαχειμάζουν 1000 με 2000 φλαμίγκο, ενώ μερικές χρονιές μπορεί να ο αριθμός τους να φτάσει και τις 7000.
ΓΕΩΛΟΓΙΚΑ – ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ
Τα δεδομένα τα οποία ακολουθούν βασίζονται σε επιτόπιες μελέτες και έρευνες που έχει διεξάγει το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης. Τα γεωλογικά χαρακτηριστικά της ανήκουν στα σύγχρονα γεωλογικά χρόνια, δηλαδή γύρω στα 1.6 εκατομμύρια χρόνια που αποτελούν μέρος της Πλειστόκαινης – Σύγχρονης περιόδου.
Έρευνες έχουν δείξει ότι η Αλυκή ή οι Αλυκές που πλαισιώνουν σήμερα το Αεροδρόμιο Λάρνακας ήταν παλαιότερα ενωμένες σε μία της οποίας ο σχηματισμός αποτελεί ένα ενδιαφέρον γεωμορφολογικό φαινόμενο. Αποτελούσε ο όλος σχηματισμός μια μεγάλη λιμνοθάλασσα που καταλάμβανε μεγαλύτερη έκταση από τη σημερινή. Όλα τα νησάκια που βρίσκονταν στην ανατολική πλευρά (πλησίον στρατοπέδου και σύνορα του αεροδρομίου) της σημερινής αλυκής ενώθηκαν λόγω της δημιουργίας αμμωδών τειχών και θαλάσσιων φραγμών και η λιμνοθάλασσα απομονώθηκε από την ανοικτή θάλασσα και μετατράπηκε σε λίμνη.
Το έδαφος που καλύπτει την όλη έκταση είναι διαφοροποιημένο. Το ανώτερο στρώμα εδάφους γύρω από την αλυκή αποτελείται από άμμο, αμμώδεις ασβεστόλιθους, λίθους από λάσπη και από βότσαλα της θάλασσας που συνδεδεμένα με ασβεστώδεις υλικό παρουσιάζονται υπό τη μορφή σκληρών κροκαλοπαγών πετρωμάτων.
Κάτω από τα εδάφη αυτά, όπως έχουν δείξει γεωτρήσεις από δύο ως πέντε ποδιών, συναντάται αμμώδης μάζα με αμμώδεις ορίζοντες. Τα στρώματα αυτά είναι πολύ συχνά και εμφανίζονται σε διάφορα επίπεδα και δίνουν την εντύπωση ότι πολλά από αυτά αλληλοσυνδέονται σχηματίζοντας μονοπάτια με υδραυλική συνέχεια μεταξύ των στρωμάτων κάτω από την Αλυκή και τη θάλασσα.
Στην Αλυκή συναντάται επίσης οργανική ύλη από προσχώσεις προερχόμενες από λόφους της περιοχής. Δημιουργείται επίσης στρώμα λάσπης το οποίο αυξάνεται από τη περιφέρεια προς το κέντρο και φτάνει τα 25 εκατοστά. Γεωτρήσεις έδειξαν ότι σε βάθος 2-3 μέτρα συναντάται γλοιώδης άμμος κάτω από τη λάσπη συνδέοντας έτσι την αλυκή με τη θάλασσα.
Η λεκάνη της λίμνης βρίσκεται μερικά μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Το βάθος αυτό διαφοροποιείται σε διάφορα σημεία. Η κύρια αλυκή περιτειχίζεται από αργιλώδεις λόφους.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΛΥΚΗ
Η ιστορία της αλυκής ξεκινά από τα προϊστορικά χρόνια, όταν η αλυκή είχε μεγαλύτερες διαστάσεις από τις σημερινές και ήταν ανοιχτή προς τη θάλασσα. Ήταν ουσιαστικά ένας κόλπος, και είναι πολύ πιθανό να τη χρησιμοποιούσαν ως λιμάνι, αφού στη δυτική όχθη της ανακαλύφθηκαν πέτρινες άγκυρες της Ύστερης Εποχής του Χαλκού.
Στα Μυκηναϊκά χρόνια χρησιμοποιούσαν το λιμάνι της Αλυκής ως κέντρο συγκοινωνίας αλλά και για την εξαγωγή χαλκού. Γύρω από την περιοχή της αλυκής βρέθηκαν πολλοί οικισμοί στους οποίους, όπως καταμαρτυρούν διάφορα μυκηναϊκά αντικείμενα που βρέθηκαν εκεί, διέμεναν Μυκηναίοι.
Κατά το τέλος της ύστερης εποχής του χαλκού οι οικισμοί γύρω από την αλυκή έπαψαν να υπάρχουν. Αυτό πιθανώς να έγινε επειδή το στόμιο του λιμανιού αποκλείστηκε και το λιμάνι μετατράπηκε σε λιμνοθάλασσα. Την ίδια περίοδο παρουσιάζονται οικισμοί στο γειτονικό Κίτιο, όπου οι κάτοικοι να χρησιμοποιούν τον μικρό του κόλπο για λιμάνι.
Κατά τον 9ο αι. π.Χ. στην περιοχή της αλυκής εγκαταστάθηκαν Φοίνικες κάτοικοι της Τύρου οι οποίοι εμπορεύονταν χαλκό και αλάτι από την αλυκή.
Κατά την Ελληνιστική και Ρωμαϊκή περίοδο το αλάτι της Κύπρου έγινε γνωστό και σε άλλες χώρες, αφού όπως μαρτυρούν αναφορές αρχαίων συγγραφέων γίνονταν εξαγωγές.
Στα Μεσαιωνικά χρόνια το αλάτι αποτελούσε ένα πολύ σημαντικό εξαγωγικό προϊόν της Κύπρου, αφού ήταν απαραίτητο για τη συντήρηση των τροφίμων. Για το λόγο αυτό το αλάτι αποτελούσε κρατικό μονοπώλιο, φυλαγόταν σε δημόσιες αποθήκες, και επιπλέον το κράτος επέβαλλε φορολογία στο αλάτι.
Και κατά την περίοδο της Βενετοκρατίας το αλάτι εξακολούθησε να έχει μεγάλη σημασία, αφού ήταν το κυριότερο εξαγωγικό προϊόν της Κύπρου. Η εμπορία, αλλά και τα έσοδα από την φορολογία του αλατιού άφηναν μεγάλα κέρδη στους Ενετούς. Σύμφωνα με νόμο της Γερουσίας της Ενετίας, τα καράβια που περνούσαν από την Κύπρο έπρεπε να ξεφορτώνουν το φορτίο τους και να φορτώνουν αλάτι για να το μεταφέρουν στην Ενετία. Περίπου 70 πλοία το χρόνο φόρτωναν αλάτι από την Κύπρο και το μετέφεραν στην Ενετία.
Κατά το 18ο και 19ο αιώνα, παρόλο που η παραγωγή μειώθηκε σημαντικά, το αλάτι συνέχισε να είναι ένα από τα βασικά εξαγωγικά προϊόντα της Κύπρου.
Κατά την περίοδο της Αγγλοκρατίας οι εξαγωγές αλατιού σταμάτησαν, και το χρησιμοποιούσαν μόνο για εσωτερική κατανάλωση.
Κατά τις τελευταίες δεκαετίες η παραγωγή αλατιού παρουσίαζε αρκετές διακυμάνσεις, ωστόσο ικανοποιούσε σχεδόν όλες τις ανάγκες της τοπικής αγοράς.
Από το 16ο αιώνα ο τρόπος συλλογής του αλατιού παρέμεινε ο ίδιος. Για το μάζεμα του αλατιού η λίμνη χωριζόταν σε τμήματα και στο κάθε τμήμα απασχολούνταν οκτώ άτομα. Οι εργάτες μάζευαν με φτυάρια το αλάτι και το τοποθετούσαν σε καλάθια που κουβαλούσαν με γαϊδούρια στις όχθες της αλυκής.
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά την περιοχή και επιβαρύνουν το ευαίσθητο οικοσύστημα των υγρότοπων στην Αλυκή της Λάρνακας. Οι παράγοντες αυτοί είναι οι ακόλουθοι:
Το αεροδρόμιο στα νότια, που με τον αεροδιάδρομό του μοιράζει τη λίμνη Ορφανή στα δύο αλλά και ο σχεδιασμός για επέκτασή του, η δημιουργία σταθμού αφαλάτωσης στην περιοχή, η κατασκευή δρόμου, το κυνήγι.
Η βόσκηση ζώων στις δυτικές παρυφές της Αλυκής, και η επέκταση της γεωργικής καλλιέργειας με τη χρήση λιπασμάτων που έχουν ως αποτέλεσμα την καταστροφή της τοπικής χλωρίδας και την παρεμπόδιση της φυσικής αναπαραγωγής της.
Οι οικιστικές ζώνες που έχουν πλησιάσει πολύ κοντά στις όχθες της Μεγάλης Αλυκής, στα βόρεια και στα βορειοανατολικά. Η αστική ανάπτυξη στα βόρεια των λιμνών μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την εισροή νερού στις λίμνες και να επιβαρύνει τον υγροβιότοπο της αλυκής.
Η εισροή γλυκού νερού που μερικές χρονιές δεν είναι αρκετή για να μειώσει την αλατότητα σε επίπεδα που να επιτρέπουν στην γαρίδα της άλμης να εκκολαφθεί.
Το εργοστάσιο επεξεργασίας λυμάτων που βρίσκεται στα νότια της λίμνης και του αεροδρομίου, είχε μέχρι στιγμής, με βάση τις μελέτες, θετικά αποτελέσματα αφού παρέχει εναλλακτικό υδροβιότοπο για τα πουλιά, ειδικότερα σε περιόδους ξηρασίας. Υπάρχει ωστόσο ο κίνδυνος από την υπερχείλιση των αποθηκευτικών του λιμνών σε περιόδους βροχής, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει την αλατότητα των λιμνών και να επιδράσει αρνητικά στο λεπτό οικοσύστημα των λιμνών.
Η τουριστική ανάπτυξη στην παραλία στα νότια και νοτιοδυτικά των λιμνών.
ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΠΡΟΩΘΗΘΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΛΥΚΩΝ
Για την προστασία των αλυκών έχουν ληφθεί διάφορα μέτρα. Αρχικά τοποθετήθηκαν πινακίδες στις οποίες αναφέρεται το πώς το κοινό θα πρέπει να συμπεριφέρεται στην προστατευόμενη περιοχή των αλυκών και οι περιοχές με οικολογική σημασία έχουν περιφραχθεί. Επίσης, άρχισε η κατασκευή παρατηρητηρίου πουλιών, ενώ το κυνήγι έχει απαγορευθεί στην προστατευόμενη περιοχή. Παράλληλα έγινε καθαρισμός της περιοχής και προσελήφθηκε φύλακας για τον έλεγχο και επιτήρηση της εφαρμογής της απαγόρευσης για απόρριψη μπάζων και σκουπιδιών. Επιπλέον, προωθήθηκε η διαδικασία απαλλοτρίωσης γης με σκοπό την απόκτηση ιδιωτικής γης σε στρατηγικές τοποθεσίες, ενώ, τέλος, έχουν επαναφέρει στην αρχική της κατάσταση τη μικρή νότια Αλυκή στο Μενεού, αφού μεγάλο μέρος της είχε επιχωματωθεί με μπάζα εκσκαφέων.
Πηγή http://lsg.ucy.ac.cy/research/wetlands/wetlandsPlus/03-alykhLarnakas.html
Τα Ενετικά Κανάλια της Αλυκής
Ένα προϊόν που οι Ενετοί προστάτευσαν λόγω του μεγάλου κέρδους που είχαν απ’ αυτό, ήταν το αλάτι που παρήγαγαν οι Αλυκές της Λάρνακας. Με πρωτοποριακά έργα που κατασκεύασαν σε όλο το διάστημα της παρουσίας τους στο νησί [1489-1571], μπόρεσαν να αυξήσουν την παραγωγή άλατος, αφού κατάφεραν να εκτρέψουν προς τη θάλασσα τη ροή δύο χειμάρρων, του Πετροκόλυμπου στην περιοχή του Χαλά Σουλτάν Τεκκέ και του Κωλόπαννου, του σημερινού ποταμού των Καμάρων. Οι χείμαρροι αυτοί προξενούσαν μεγάλες ζημιές στην παραγωγή άλατος, αφού κατά τη διάρκεια του χειμώνα διοχέτευαν στις λεκάνες των Αλυκών μεγάλες ποσότητες λάσπης και νερού. Η κατάσταση αντιμετωπίστηκε με την ευρηματικότητα ενός Κύπριου μηχανικού, του Φραγκίσκου Ζαχαρία, ο οποίος το 1527 κατόρθωσε να εκτρέψει προς τη θάλασσα την ροή των χειμάρρων. Αυτό έγινε κατορθωτό με την κατασκευή ενός καναλιού γύρω από την Αλυκή μήκους τριών μιλίων μαζί με άλλα αντιπλημμυρικά έργα. Έτσι, ο Κωλόπαννος μέσω του βορειοανατολικού τμήματος του καναλιού διοχετεύτηκε προς τη θάλασσα, εκεί που βρίσκεται σήμερα το αλιευτικό καταφύγιο στην Πιαλέ Πασά. Ο Πετροκόλυμπος οδηγήθηκε από το νότιο κομμάτι του καναλιού στη νότια μικρή Αλυκή και ακολούθως στη θάλασσα.
Ο καθαρισμός του βορειοανατολικού μέρους του καναλιού που διοχέτευε τα νερά της Αλυκής στη θαλάσσια περιοχή του Ψαρολίμανου. Το μέρος αυτό του καναλιού υφίσταται ακόμα κατά μήκος του πεζόδρομου στο δάσος της Αλυκής πίσω από το στρατόπεδο. Η παραγωγή άλατος συνεχίστηκε επί Αγγλοκρατίας. Δεξιά βρίσκεται σήμερα η Λεωφόρος Αρτέμιδος. Στο βάθος υπήρχε γεφύρι – σημειώνεται στο χάρτη – που οδηγούσε αριστερά στη λίμνη της Αλυκής.
Την περίοδο της Αγγλοκρατίας συνεχίστηκε η παραγωγή άλατος. Οι Άγγλοι καθάριζαν τα κανάλια και τα εμβάθυναν, ώστε να διευκολύνεται η εκκένωση της λάσπης και των επί πλέον ομβρίων υδάτων που μαζεύονταν μέσα στη λεκάνη, κυρίως, της μεγάλης Αλυκής. Επίσης ενίσχυσαν τα ευάλωτα σημεία των καναλιών, κτίζοντας στις όχθες τους, τσιμεντένιες σκαλωτές κατασκευές για προστασία από τα ορμητικά νερά των χειμάρρων. Δύο τέτοιες κατασκευές σώζονται, μια σε κάθε κανάλι [η μια νότια του Παττίχειου Θεάτρου, δίπλα στον πεζόδρομο και η άλλη λίγο μετά το Χαλά Σουλτάν Τεκκέ].
Τα κανάλια βρίσκονταν σε λειτουργία μέχρι το 1980 που συνεχιζόταν η εξόρυξη άλατος. Λόγω της δημιουργίας του στρατοπέδου πλησίον της Αλυκής και της οικιστικής ανάπτυξης στην περιοχή Πιαλέ Πασά, μεγάλο μέρος των καναλιών έχει καταστραφεί. Διασώζονται όμως και είναι ορατά μεγάλα τμήματα δίπλα στις όχθες της μεγάλης Αλυκής. Το μεν νότιο κανάλι βρίσκεται αριστερά του δρόμου που οδηγεί στο Χαλά Σουλτάν Τεκκέ, το δε βορειοανατολικό, αριστερά του πεζόδρομου που οδηγεί τους περιπατητές προς την κατεύθυνση που βρίσκεται το «Κτήμα Μακένζυ».
Πηγές: 1.Νάσα Παταπίου, Λάρνακα-Βενετία 500 Χρόνια Σχέσεων και Επαφών, σσ.22-27, έκδοση Δήμου Λάρνακας, 2010 2. Ο χάρτης προέρχεται από το ιστολόγιο www.larnaka.wordpress.com του Φοίβου Σταυρίδη. 3. Η φωτογραφία: Ιστορικό Αρχείο Δήμου Λάρνακας.
https://larnacainhistory.wordpress.com/2011/09/16/165
Φωτογραφικές αναμνήσεις από τη συλλογή και εμπορία του άλατος στην Αλυκή Λάρνακας
Την περίοδο της Αγγλοκρατίας το εμπόριο άλατος δεν γινόταν από την αγγλική διοίκηση αλλά από εμπόρους που κατέθεταν τις προσφορές τους στην αποικιακή κυβέρνηση. Οι φωτογραφίες που ακολουθούν παραχωρήθηκαν από τη Θάλεια Νικολάου και δείχνουν τον πατέρα της Αντώνη Λοΐζου (Λαδά) μαζί με άλλους, την χρονιά -λίγο πριν το 1960- που κέρδισε την προσφορά και εμπορεύτηκε το πολύτιμο τότε αγαθό. Οι φωτογραφίες τραβήχθηκαν, δίπλα σε «πυραμίδα» άλατος, πάνω σ’ αυτήν και στη σκληρή επιφάνεια της λίμνης.
Η παραγωγή, η συλλογή και η εμπορία άλατος έφτασε στα ψηλότερα επίπεδα την περίοδο της Ενετοκρατίας. Επί Τουρκοκρατίας το εμπόριο παρουσίασε κάμψη, ενώ επί Αγγλοκρατίας και μετά επί ανεξαρτησίας, ξανάρχισε η συστηματική εκμετάλλευση του προϊόντος που κράτησε μέχρι τη δεκαετία του ’80. Οι λόγοι που προβλήθηκαν για τη διακοπή της παραγωγής ήταν η μόλυνση από τον μόλυβδο των σκαγιών από το Σκοπευτήριο και από τα καυσαέρια των αυτοκινήτων. Μετά το 1974 προστέθηκε ακόμα ένας λόγος: τα λύματα από την οικιστική ανάπτυξη της πόλης προς την πλευρά της Αλυκής και τους συνοικισμούς.
Η διαδικασία της συλλογής του άλατος γινόταν στα μέσα Αυγούστου και διαρκούσε 4-5 βδομάδες. Οι εργάτες προέρχονταν από την Αραδίππου, τους Τρούλλους, τη Δρομολαξιά και τον Ψευδά. Οι πιο πολλοί από αυτούς ήταν ιδιοκτήτες γαϊδουριών. Επί αιώνες τα συμπαθή και υπομονετικά τετράποδα, χρησιμοποιούνταν ως εργαλεία μεταφοράς του προϊόντος. Την περίοδο της Αγγλοκρατίας και μετά, τα συμπαθή τετράποδα αντικαταστάθηκαν σταδιακά από μικρά συρόμενα βαγόνια.
Όταν το αλάτι μεταφερόταν στις όχθες της Αλυκής, με τα γαϊδούρια ή τα βαγόνια, ξεκινούσε το κτίσιμο των πυραμίδων του άλατος. Συνήθως κατασκεύαζαν δύο πυραμίδες, σπανίως τρεις. Η σχηματοποίηση της πυραμίδας ακολουθούσε μια καθορισμένη διαδικάσια. Πρώτα, “κατασκεύαζαν” με ένα ειδικό σιδερένιο φτυάρι τις πλευρές και μετά “γέμιζαν” το κέντρο της πυραμίδας που σταδιακά έπαιρνε το ανάλογο ύψος με τη βοήθεια πάντα των γαϊδουριών που μετέφεραν το άλας μέχρι την οριζόντια κορυφή της κατασκευής. Η πυραμίδα έπαιρνε το τελικό της σχήμα με το “κλείσιμο” του μονοπατιού που ακολουθούσαν τα ζώα για το ανέβασμά τους στη επίπεδη κορυφή της πυραμίδας.
Πηγή https://larnacainhistory.wordpress.com/2013/02/08/280-
Η συλλόγη του άλατος απ’ την Αλυκή Λάρνακας
Από αρχαιοτάτων χρόνων η Αλυκή Λάρνακας παρήγαγε δύο προϊόντα: την πορφύρα και το άλας.
Η πορφύρα [Μurex] ήταν μια χρωστική ουσία που παραγόταν από τα όστρακα της λίμνης την οποία οι κάτοικοι του αρχαίου Κιτίου εμπορεύονταν στην Αίγυπτο, στις γειτονικές Συροπαλαιστινιακές ακτές και στα νησιά του Αιγαίου. Πορφυρέμπορας ήταν και ο Μνασέα, πατέρας του στωϊκού φιλόσοφου Ζήνωνα του Κιτιέα.
Η παραγωγή, η συλλογή και η εμπορία άλατος έφτασε στα ψηλότερα επίπεδα την περίοδο της Ενετοκρατίας. Σύμφωνα με ιστορικά έγγραφα το αλάτι φορτωνόταν για τη Βενετία σε μεγάλες εμπορικές νάβες που χωρούσε η κάθε μια 600 βαρέλια από το πολύτιμο υλικό. Ο αριθμός των πλοίων κυμαινόταν από 30 έως 100 ανάλογα με την ετήσια παραγωγή. Επί Τουρκοκρατίας το εμπόριο παρουσίασε κάμψη, ενώ επί Αγγλοκρατίας και μετά επί ανεξαρτησίας, ξανάρχισε η συστηματική εκμετάλλευση του προϊόντος που κράτησε μέχρι τη δεκαετία του ’80. Οι λόγοι που προβλήθηκαν για τη διακοπή της παραγωγής ήταν η μόλυνση από το μόλυβδο των σκαγιών που προέρχονταν από το Σκοπευτήριο και τα καυσαέρια των αυτοκινήτων. Μετά το 1974 προστέθηκε ακόμα ένας λόγος που ήταν τα λύματα από την οικιστική ανάπτυξη της πόλης προς την πλευρά της Αλυκής και τους συνοικισμούς.
Τα γαϊδούρια ήταν για αιώνες το εργαλείο για τη συλλογή και μεταφορά του άλατος
Η διαδικασία της συλλογής του άλατος γινόταν στα μέσα Αυγούστου και διαρκούσε 4-5 βδομάδες. Οι εργάτες προέρχονταν από την Αραδίππου, τους Τρούλλους, τη Δρομολαξιά και τον Ψευδά. Οι πιο πολλοί από αυτούς ήταν ιδιοκτήτες γαϊδουριών. Επί αιώνες τα συμπαθή και υπομονετικά τετράποδα, χρησιμοποιούνταν ως εργαλεία μεταφοράς του προϊόντος. Τα ζώα αυτά – εκτός της υπομονής – έχουν ακόμα δύο ικανότητες που δεν έχουν τα άλογα και οι μούλες [ημίονοι] και που τα έκαναν απαραίτητα στη δουλειά αυτή. Μπορούσαν και κινούνταν στα στενά μονοπάτια του ενός μόλις μέτρου, που άνοιγαν οι εργάτες από τις όχθες μέχρι το κέντρο της Αλυκής, εκεί, όπου μάζευαν το χοντρό καλής ποιότητας άλας. Στο τέρμα των μονοπατιών, τα γαϊδούρια είχαν την ικανότητα της επί τόπου επαναστροφής, αποφεύγοντας να βουλιάζουν στο παχύ και λασπώδες υπόστρωμα του αλατιού.
Οι δρόμοι της Αλυκής, οι σωροί του αλατιού στη Β.Α όχθη της λίμνης, η Λεωφόρος Αρτέμιδος και λίγο πιο πάνω το πράσινο που σήμερα είναι Πάρκο για τους πεσόντες της ΕΛΔΥΚ
Μια συναρπαστική φωτογραφία του Ρένου Ευρυβιάδη μας βοηθά να καταλάβουμε πως γινόταν η πρόσβαση μέσα στη Αλυκή και το μάζεμα. Από τη βορειοανατολική πλευρά της λίμνης, άνοιγαν 10 με 12 μονοπάτια τα οποία οδηγούσαν σε ισάριθμα «οικόπεδα» στο κέντρο της Αλυκής. Κάθετα των κεντρικών μονοπατιών ανοίγονταν μικρά περάσματα που διευκόλυναν το μάζεμα του αλατιού. Το αλάτι στις όχθες της Αλυκής ονομαζόταν αφρίτης, είχε λιγότερο βάρος και οικονομικά ήταν μη εμπορεύσιμο. Σε κάθε «οικόπεδο» δούλευαν 10-14 εργάτες. Τα τελευταία χρόνια τη θέση των τετράποδων πήραν τα μικρά συρόμενα βαγόνια.
Το στίβαγμα του αλατιού σε συμπαγείς πυραμίδες. Δεξιά το ειδικό καντάρι για το ζύγισμα. Τις άσπρες αυτές πυραμίδες τις βλέπαμε μέχρι τη δεκαετία του ’80
Όταν τα γαϊδούρια μετέφεραν στην όχθη το άλας που η κάθε ομάδα μάζευε, ζυγιζόταν σε «καντάρι με τη μανιβέλλαν». Ένας τόνος ήταν 800 οκάδες. Οι εργάτες πληρώνονταν ανάλογα με την ποσότητα άλατος που μάζευαν. Ένας – δύο εξιδεικευμένοι εργάτες, οι κτίστες, με τη βοήθεια άλλων εργατών, αναλάμβαναν την τοποθέτηση του αλατιού σε μεγάλους σωρούς που είχαν σχήμα πυραμίδας. Με ειδικό σιδερένιο φτυάρι, «σφυρηλατούσαν» το άλας ώστε να γίνεται συμπαγές και να μην παρασύρεται από τη βροχή. Συνήθως κατασκεύαζαν δύο πυραμίδες, σπάνια τρεις.
Η κατασκευή των πυραμίδων. Η φωτογραφία ανήκει στον Αντώνη Χ Παναγή
Η σχηματοποίηση της πυραμίδας ακολουθούσε μια καθορισμένη διαδικάσια. Πρώτα, «κατασκεύαζαν» με το σιδερένιο φτυάρι τις πλευρές και μετά «γέμιζαν» το κέντρο της πυραμίδας που σταδιακά έπαιρνε το ανάλογο ύψος με τη βοήθεια πάντα των γαϊδουριών που μετέφεραν το άλας μέχρι την οριζόντια κορυφή της κατασκευής. Η πυραμίδα έπαιρνε το τελικό της σχήμα με το «κλείσιμο» του μονοπατιού που ακολουθούσαν τα ζώα για το ανέβασμά τους στη επίπεδη κορυφή της πυραμίδας.
Πηγή https://larnacainhistory.wordpress.com/2011/12/13/202-
Τα Ενετικά Κανάλια της Αλυκής
Την περίοδο της Αγγλοκρατίας συνεχίστηκε η παραγωγή άλατος. Οι Άγγλοι καθάριζαν τα κανάλια και τα εμβάθυναν, ώστε να διευκολύνεται η εκκένωση της λάσπης και των επί πλέον ομβρίων υδάτων που μαζεύονταν μέσα στη λεκάνη, κυρίως, της μεγάλης Αλυκής. Επίσης ενίσχυσαν τα ευάλωτα σημεία των καναλιών, κτίζοντας στις όχθες τους, τσιμεντένιες σκαλωτές κατασκευές για προστασία από τα ορμητικά νερά των χειμάρρων. Δύο τέτοιες κατασκευές σώζονται, μια σε κάθε κανάλι [η μια νότια του Παττίχειου Θεάτρου, δίπλα στον πεζόδρομο και η άλλη λίγο μετά το Χαλά Σουλτάν Τεκκέ].
Τα κανάλια βρίσκονταν σε λειτουργία μέχρι το 1980 που συνεχιζόταν η εξόρυξη άλατος. Λόγω της δημιουργίας του στρατοπέδου πλησίον της Αλυκής και της οικιστικής ανάπτυξης στην περιοχή Πιαλέ Πασά, μεγάλο μέρος των καναλιών έχει καταστραφεί. Διασώζονται όμως και είναι ορατά μεγάλα τμήματα δίπλα στις όχθες της μεγάλης Αλυκής. Το μεν νότιο κανάλι βρίσκεται αριστερά του δρόμου που οδηγεί στο Χαλά Σουλτάν Τεκκέ, το δε βορειοανατολικό, αριστερά του πεζόδρομου που οδηγεί τους περιπατητές προς την κατεύθυνση που βρίσκεται το «Κτήμα Μακένζυ».
Πηγές: 1.Νάσα Παταπίου, Λάρνακα-Βενετία 500 Χρόνια Σχέσεων και Επαφών, σσ.22-27, έκδοση Δήμου Λάρνακας, 2010 2. Ο χάρτης προέρχεται από το ιστολόγιο www.larnaka.wordpress.com του Φοίβου Σταυρίδη. 3. Η φωτογραφία: Ιστορικό Αρχείο Δήμου Λάρνακας.
https://larnacainhistory.wordpress.com/2011/09/16/165
Φωτογραφικές αναμνήσεις από τη συλλογή και εμπορία του άλατος στην Αλυκή Λάρνακας
Την περίοδο της Αγγλοκρατίας το εμπόριο άλατος δεν γινόταν από την αγγλική διοίκηση αλλά από εμπόρους που κατέθεταν τις προσφορές τους στην αποικιακή κυβέρνηση. Οι φωτογραφίες που ακολουθούν παραχωρήθηκαν από τη Θάλεια Νικολάου και δείχνουν τον πατέρα της Αντώνη Λοΐζου (Λαδά) μαζί με άλλους, την χρονιά -λίγο πριν το 1960- που κέρδισε την προσφορά και εμπορεύτηκε το πολύτιμο τότε αγαθό. Οι φωτογραφίες τραβήχθηκαν, δίπλα σε «πυραμίδα» άλατος, πάνω σ’ αυτήν και στη σκληρή επιφάνεια της λίμνης.
Η παραγωγή, η συλλογή και η εμπορία άλατος έφτασε στα ψηλότερα επίπεδα την περίοδο της Ενετοκρατίας. Επί Τουρκοκρατίας το εμπόριο παρουσίασε κάμψη, ενώ επί Αγγλοκρατίας και μετά επί ανεξαρτησίας, ξανάρχισε η συστηματική εκμετάλλευση του προϊόντος που κράτησε μέχρι τη δεκαετία του ’80. Οι λόγοι που προβλήθηκαν για τη διακοπή της παραγωγής ήταν η μόλυνση από τον μόλυβδο των σκαγιών από το Σκοπευτήριο και από τα καυσαέρια των αυτοκινήτων. Μετά το 1974 προστέθηκε ακόμα ένας λόγος: τα λύματα από την οικιστική ανάπτυξη της πόλης προς την πλευρά της Αλυκής και τους συνοικισμούς.
Η διαδικασία της συλλογής του άλατος γινόταν στα μέσα Αυγούστου και διαρκούσε 4-5 βδομάδες. Οι εργάτες προέρχονταν από την Αραδίππου, τους Τρούλλους, τη Δρομολαξιά και τον Ψευδά. Οι πιο πολλοί από αυτούς ήταν ιδιοκτήτες γαϊδουριών. Επί αιώνες τα συμπαθή και υπομονετικά τετράποδα, χρησιμοποιούνταν ως εργαλεία μεταφοράς του προϊόντος. Την περίοδο της Αγγλοκρατίας και μετά, τα συμπαθή τετράποδα αντικαταστάθηκαν σταδιακά από μικρά συρόμενα βαγόνια.Όταν το αλάτι μεταφερόταν στις όχθες της Αλυκής, με τα γαϊδούρια ή τα βαγόνια, ξεκινούσε το κτίσιμο των πυραμίδων του άλατος. Συνήθως κατασκεύαζαν δύο πυραμίδες, σπανίως τρεις. Η σχηματοποίηση της πυραμίδας ακολουθούσε μια καθορισμένη διαδικάσια. Πρώτα, “κατασκεύαζαν” με ένα ειδικό σιδερένιο φτυάρι τις πλευρές και μετά “γέμιζαν” το κέντρο της πυραμίδας που σταδιακά έπαιρνε το ανάλογο ύψος με τη βοήθεια πάντα των γαϊδουριών που μετέφεραν το άλας μέχρι την οριζόντια κορυφή της κατασκευής. Η πυραμίδα έπαιρνε το τελικό της σχήμα με το “κλείσιμο” του μονοπατιού που ακολουθούσαν τα ζώα για το ανέβασμά τους στη επίπεδη κορυφή της πυραμίδας.
Πηγή https://larnacainhistory.wordpress.com/2013/02/08/280-
Η συλλόγη του άλατος απ’ την Αλυκή Λάρνακας
Από αρχαιοτάτων χρόνων η Αλυκή Λάρνακας παρήγαγε δύο προϊόντα: την πορφύρα και το άλας.
Η πορφύρα [Μurex] ήταν μια χρωστική ουσία που παραγόταν από τα όστρακα της λίμνης την οποία οι κάτοικοι του αρχαίου Κιτίου εμπορεύονταν στην Αίγυπτο, στις γειτονικές Συροπαλαιστινιακές ακτές και στα νησιά του Αιγαίου. Πορφυρέμπορας ήταν και ο Μνασέα, πατέρας του στωϊκού φιλόσοφου Ζήνωνα του Κιτιέα.
Η παραγωγή, η συλλογή και η εμπορία άλατος έφτασε στα ψηλότερα επίπεδα την περίοδο της Ενετοκρατίας. Σύμφωνα με ιστορικά έγγραφα το αλάτι φορτωνόταν για τη Βενετία σε μεγάλες εμπορικές νάβες που χωρούσε η κάθε μια 600 βαρέλια από το πολύτιμο υλικό. Ο αριθμός των πλοίων κυμαινόταν από 30 έως 100 ανάλογα με την ετήσια παραγωγή. Επί Τουρκοκρατίας το εμπόριο παρουσίασε κάμψη, ενώ επί Αγγλοκρατίας και μετά επί ανεξαρτησίας, ξανάρχισε η συστηματική εκμετάλλευση του προϊόντος που κράτησε μέχρι τη δεκαετία του ’80. Οι λόγοι που προβλήθηκαν για τη διακοπή της παραγωγής ήταν η μόλυνση από το μόλυβδο των σκαγιών που προέρχονταν από το Σκοπευτήριο και τα καυσαέρια των αυτοκινήτων. Μετά το 1974 προστέθηκε ακόμα ένας λόγος που ήταν τα λύματα από την οικιστική ανάπτυξη της πόλης προς την πλευρά της Αλυκής και τους συνοικισμούς.
Η διαδικασία της συλλογής του άλατος γινόταν στα μέσα Αυγούστου και διαρκούσε 4-5 βδομάδες. Οι εργάτες προέρχονταν από την Αραδίππου, τους Τρούλλους, τη Δρομολαξιά και τον Ψευδά. Οι πιο πολλοί από αυτούς ήταν ιδιοκτήτες γαϊδουριών. Επί αιώνες τα συμπαθή και υπομονετικά τετράποδα, χρησιμοποιούνταν ως εργαλεία μεταφοράς του προϊόντος. Τα ζώα αυτά – εκτός της υπομονής – έχουν ακόμα δύο ικανότητες που δεν έχουν τα άλογα και οι μούλες [ημίονοι] και που τα έκαναν απαραίτητα στη δουλειά αυτή. Μπορούσαν και κινούνταν στα στενά μονοπάτια του ενός μόλις μέτρου, που άνοιγαν οι εργάτες από τις όχθες μέχρι το κέντρο της Αλυκής, εκεί, όπου μάζευαν το χοντρό καλής ποιότητας άλας. Στο τέρμα των μονοπατιών, τα γαϊδούρια είχαν την ικανότητα της επί τόπου επαναστροφής, αποφεύγοντας να βουλιάζουν στο παχύ και λασπώδες υπόστρωμα του αλατιού.
Μια συναρπαστική φωτογραφία του Ρένου Ευρυβιάδη μας βοηθά να καταλάβουμε πως γινόταν η πρόσβαση μέσα στη Αλυκή και το μάζεμα. Από τη βορειοανατολική πλευρά της λίμνης, άνοιγαν 10 με 12 μονοπάτια τα οποία οδηγούσαν σε ισάριθμα «οικόπεδα» στο κέντρο της Αλυκής. Κάθετα των κεντρικών μονοπατιών ανοίγονταν μικρά περάσματα που διευκόλυναν το μάζεμα του αλατιού. Το αλάτι στις όχθες της Αλυκής ονομαζόταν αφρίτης, είχε λιγότερο βάρος και οικονομικά ήταν μη εμπορεύσιμο. Σε κάθε «οικόπεδο» δούλευαν 10-14 εργάτες. Τα τελευταία χρόνια τη θέση των τετράποδων πήραν τα μικρά συρόμενα βαγόνια.
Το στίβαγμα του αλατιού σε συμπαγείς πυραμίδες. Δεξιά το ειδικό καντάρι για το ζύγισμα. Τις άσπρες αυτές πυραμίδες τις βλέπαμε μέχρι τη δεκαετία του ’80
Όταν τα γαϊδούρια μετέφεραν στην όχθη το άλας που η κάθε ομάδα μάζευε, ζυγιζόταν σε «καντάρι με τη μανιβέλλαν». Ένας τόνος ήταν 800 οκάδες. Οι εργάτες πληρώνονταν ανάλογα με την ποσότητα άλατος που μάζευαν. Ένας – δύο εξιδεικευμένοι εργάτες, οι κτίστες, με τη βοήθεια άλλων εργατών, αναλάμβαναν την τοποθέτηση του αλατιού σε μεγάλους σωρούς που είχαν σχήμα πυραμίδας. Με ειδικό σιδερένιο φτυάρι, «σφυρηλατούσαν» το άλας ώστε να γίνεται συμπαγές και να μην παρασύρεται από τη βροχή. Συνήθως κατασκεύαζαν δύο πυραμίδες, σπάνια τρεις.
Η κατασκευή των πυραμίδων. Η φωτογραφία ανήκει στον Αντώνη Χ Παναγή
Η σχηματοποίηση της πυραμίδας ακολουθούσε μια καθορισμένη διαδικάσια. Πρώτα, «κατασκεύαζαν» με το σιδερένιο φτυάρι τις πλευρές και μετά «γέμιζαν» το κέντρο της πυραμίδας που σταδιακά έπαιρνε το ανάλογο ύψος με τη βοήθεια πάντα των γαϊδουριών που μετέφεραν το άλας μέχρι την οριζόντια κορυφή της κατασκευής. Η πυραμίδα έπαιρνε το τελικό της σχήμα με το «κλείσιμο» του μονοπατιού που ακολουθούσαν τα ζώα για το ανέβασμά τους στη επίπεδη κορυφή της πυραμίδας.
Πηγή https://larnacainhistory.wordpress.com/2011/12/13/202-
Η Αλυκή Λάρνακας το καλοκαίρι 30/8/2011
No comments:
Post a Comment