ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, 3.12.2017
Στον πλανήτη μας υπάρχουν δώδεκα είδη αλεπούδων τα οποία ανήκουν στο γένος Vulpes, ανήκουν στα θηλαστικά και στην οικογένεια Κυνίδες (Canidae). Την αλεπού τη συναντάμε σε όλες τις ηπείρους εκτός της Ανταρτικής.
Αν και συγκαταλέγονται στα σαρκοφάγα ζώα στην ουσία είναι παμφάγα, καθώς τρέφονται και με διάφορα φυτικά είδη και φρούτα.
Το πιο γνωστό και διαδεδομένο ανά τον κόσμο από αυτά τα δώδεκα είδη είναι η κόκκινη αλεπού (Vulpes vulpes) και τη συναντάμε σε 47 υποείδη σε ολόκληρο τον πλανήτη. Αποτελεί το μεγαλύτερο είδος σε μέγεθος από όλα τα άλλα είδη αλεπούδων .
Κόκκινη αλεπού
Η κυπριακή αλεπού ανήκει στο είδος κόκκινη αλεπού Vulpes vulpes indutus (Miller, 1907) και είναι ένα από τα 47 υποείδη που συναντάμε στον πλανήτη μας και αποτελεί το μεγαλύτερο αρπακτικό ζώο που έχουμε στον τόπο μας και φημίζεται για την πονηριά και την εξυπνάδα της, εξ ου και η φράση «Είναι πονηρός σαν αλεπού». Σε περιπτώσεις εξημέρωσης από μικρή ηλικία δεν διαφέρει καθόλου η συμπεριφορά της από έναν φιλικό σκύλο. Δεν είναι επιθετικό ζώο και ποτέ δεν επιτίθεται στον άνθρωπο.
Είχα την τύχη και την απίστευτη εμπειρία να μεγαλώσω κάποτε ένα μικρό αλεπουδάκι και έμεινα έκπληκτος με την εξυπνάδα του και το πόσο φιλικό και παιχνιδιάρικο ήταν με τους ανθρώπους. Το μόνο κακό ήταν ότι δεν καθόταν ποτέ ήσυχο και κατέστρεφε τα πάντα στο σπίτι.
Είναι νυκτόβιο ζώο και κυνηγά τη νύκτα υπό την κάλυψη του σκότους αν και πολλές φορές τη συναντάμε να κυκλοφορεί και τη μέρα. Την ημέρα κρύβεται σε βαθιά λαγούμια που κατασκευάζει στο έδαφος και τα οποία πάντα έχουν δύο εισόδους για σκοπούς διαφυγής σε περίπτωση κινδύνου. Κρύβεται επίσης σε σπηλιές, φυσικές τρύπες και κοιλώματα, καθώς και σε εγκαταλελειμμένα υποστατικά ακόμα και σε υπονόμους.
Το βίντεο μου που ακολουθεί(Το αγόρι και η αλεπού), είναι αντιπροσωπευτικό των εμπειριών που πρέπει να έχουν τα παιδιά μας και οι επόμενες γενιές απο τη φύση και τα ζώα:
Έξι χιλιάδες χρόνια
Η παρουσία της αλεπούς στο νησί μας ξεπερνά τις έξι χιλιάδες χρόνια και υπήρξε ένα από τα κυνηγετικά θηράματα των πρώτων νεολιθικών ανθρώπων που εποίκισαν την Κύπρο. Κόκαλα αλεπούς έχουμε βρει σε χώρο απόρριψης τροφικών καταλοίπων, των νεολιθικών ανθρώπων κοντά στον Άγιο Σωζόμενο χρονολογούμενα το 4000 π.Χ. Τα κόκαλα της αλεπούς ήταν αναμεμιγμένα με άλλα κόκαλα ζώων όπως αγριόχοιρου, ελαφιού, άγριας αγελάδας και αιγάγρου.
Πολύ πιθανόν την αλεπού να την έφεραν στο νησί από τις γειτονικές μας χώρες οι νεολιθικοί άνθρωποι πριν έξι χιλιάδες χρόνια για εκτροφή, να τους ξέφυγε επανερχόμενη ξανά στην άγρια της κατάσταση, όπως έχει συμβεί και με το κυπριακό αγρινό.
Η αλεπού τρέφεται με πουλιά, μικρά θηλαστικά , ερπετά, διάφορα φυτικά είδη, φρούτα, μεγάλα έντομα όπως ακρίδες, σκουλήκια, ψοφίμια ακόμα και με ανθρώπινα σκουπίδια. Είναι ένα από τα ωφέλιμα ζώα, καθώς ένα πολύ μεγάλο μέρος της διατροφής της αποτελούν οι ποντίκες και άλλα τρωκτικά που είναι μια μάστιγα για τους γεωργούς. Μια αλεπού μπορεί να καταναλώσει αρκετές χιλιάδες τρωκτικά μέσα σε έναν χρόνο. Ενεργεί και ως καθαριστής της φύσης, καθώς τρέφεται με ψοφίμια και άρρωστα αδύνατα ζώα που μπορεί να πιάσει πιο εύκολα. Διαδραματίζει στη φύση και τον ρόλο του ρυθμιστή του υπερπληθυσμού άλλων ειδών όπως τρωκτικών, ερπετών και γενικά όλων των ειδών με τα οποία τρέφεται κρατώντας έτσι τις ισορροπίες της φύσης. Όταν έχει περίσσευμα φαγητού συνηθίζει να το θάβει στο έδαφος για να το φάει αργότερα.
Τροφική αλυσίδα
Συνηθίζουν σε παραλιακές περιοχές όπου αναπαράγονται οι θαλάσσιες χελώνες να σκάβουν τις φωλιές τους και να τρώνε αβγά και χελωνάκια, φυσικά αυτό είναι μέρος της τροφικής αλυσίδας αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις αυτό είναι καταστροφικό για τις χελώνες. Μια νύκτα είδα στη Λάρα, που είναι ένας από τους πιο σημαντικούς τόπους αναπαραγωγής των θαλάσσιων χελωνών, ομάδα από αλεπούδες να σκάβουν δίπλα από τα προστατευτικά κλουβιά των φωλιών των χελωνών και να τρώνε τα αβγά. Αυτό συνεχιζόταν καθ' όλη τη διάρκεια της νύκτας με αποτέλεσμα την καταστροφή δεκάδων φωλιών μόνο σε μια νύκτα. Αυτό μπορεί να αποφευχθεί με κατασκευή μεγαλύτερων κλουβιών από τους αρμοδίους. Επίσης είδα και βιντεογράφησα δύο αλεπούδες μέσα στην προστατευόμενη και περιφραγμένη λίμνη της Ορόκλινης, που μπορούν να καταστρέψουν σε μια νύκτα όλες τις φωλιές των σπάνιων πουλιών που αναπαράγονται εκεί, κάτι που επίσης πρέπει να δουν οι αρμόδιοι.
Οι αλεπούδες ζευγαρώνουν τους χειμερινούς μήνες και γεννούν νωρίς την άνοιξη. Η κύηση διαρκή περίπου 50 μέρες. Γεννούν μέσο όρο πέντε μικρά, ενώ σε καλές περιόδους με πλούσιο θήραμα μπορεί να γεννήσει και να αναθρέψει μέχρι και 10 μικρά σε λαγούμια στο έδαφος που κατασκευάζει η ίδια και τη φροντίδα τους αναλαμβάνει μόνο το θηλυκό. Τα μικρά γεννιούνται με χρώμα γκρίζο και κλειστά μάτια τα οποία τα ανοίγουν σε δύο βδομάδες περίπου. Οι αλεπούδες μπορούν να ζήσουν το μέγιστο μέχρι και δέκα χρόνια αλλά στην Κύπρο αυτό είναι πολύ δύσκολο λόγω της παράνομης καταπολέμησής της.
Η αλεπού λόγω του ότι είναι το μεγαλύτερο αρπακτικό ζώο του τόπου μας δεν έχει φυσικούς εχθρούς εκτός από τον άνθρωπο. Αν και προς το παρόν είναι προστατευόμενο είδος στην Κύπρο δέχεται μεγάλη πίεση από παράνομο κυνήγι και δηλητήρια, επίσης δεκάδες σκοτώνονται καθημερινά στους δρόμους από αυτοκίνητα και από ατυχήματα.
Μισητό ζώο είναι και για τους κτηνοτρόφους
Λόγω του ότι τρώνε και κυνηγετικά θηράματα όπως περδίκια και λαγούς είναι μισητό ζώο για τους περισσοτέρους κυνηγούς που τις θεωρούν ανταγωνιστές στο θήραμα και τις πυροβολούν όταν τις συναντήσουν. Μισητό ζώο είναι και για τους κτηνοτρόφους καθώς η αλεπού τους κατασπαράζει κουνέλια, κοτόπουλα, περιστέρια ακόμα και γάτους τη νύχτα. Πολλές φορές τοποθετούν δολώματα με δηλητήρια με σκοπό να αποδεκατίσουν τις αλεπούδες με αποτέλεσμα να σκοτώνουν εκτός από αλεπούδες και άλλα είδη όπως σκαντζόχοιρους, σκύλους, γάτους και αρπακτικά πουλιά. Με αυτόν τον απαράδεκτο απάνθρωπο και απαίσιο τρόπο έχουμε αποδεκατίσει τους γύπες μας.
Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί υπερπληθυσμός της αλεπούς και αυτό είναι αλήθεια, καθώς το διαπιστώνω πολλές φορές στις καθημερινές μου εξορμήσεις στη φύση. Πολλοί διαμαρτύρονται ότι τις βλέπουν ακόμα και μέσα σε πόλεις και χωριά κατασπαράζοντάς τους τα οικόσιτα ζώα τους. Οι κυνηγοί φωνάζουν ότι η αλεπού ευθύνεται για τη μείωση των θηραμάτων. Πολλοί ζητούν από την Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας να επιτρέψουν το κυνήγι τους ξανά. Από την άλλη οι φιλόζωοι διαμαρτύρονται και επικαλούνται τα δικαιώματα των ζώων. Η αλήθεια είναι ότι ένα νησί σαν την Κύπρο δεν μπορεί να σηκώσει έναν υπερπληθυσμό αλεπούδων και αυτό το λέω με λύπη διότι συμπαθώ ιδιαίτερα τα ζώα αυτά.
Όλοι έχουν δίκαιο και οι φιλόζωοι και οι κυνηγοί αλλά και οι κτηνοτρόφοι. Τι πρέπει όμως να γίνει; Ποια είναι η λύση για αυτό το μεγάλο πρόβλημα;
Μεγάλα ερωτήματα που πρέπει να δουν, να μελετήσουν και να λύσουν οι αρμόδιοι. Ας συμβουλευτούν ειδικούς από άλλες πολιτισμένες χώρες και πώς αντιμετώπισαν παρόμοιες περιπτώσεις και να πράξουν ανάλογα πάντα με σεβασμό προς τα ζώα και τη φύση.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Ο Γιώργος Κωνσταντίνου γεννήθηκε το 1960 στη Λευκωσία και είναι φυσιοδίφης ερευνητής της κυπριακής βιοποικιλότητας. Φωτογράφος και κινηματογραφιστής αγρίας ζωής και πρόεδρος του συνδέσμου προστασίας φυσικής κληρονομίας και βιοποικιλότητας της Κύπρου. Με ακούραστη δράση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όσον αφορά το περιβάλλον και την βιοποικιλότητα του τόπου μας.
Είναι νυκτόβιο ζώο και κυνηγά τη νύκτα υπό την κάλυψη του σκότους αν και πολλές φορές τη συναντάμε να κυκλοφορεί και τη μέρα. Την ημέρα κρύβεται σε βαθιά λαγούμια που κατασκευάζει στο έδαφος και τα οποία πάντα έχουν δύο εισόδους για σκοπούς διαφυγής σε περίπτωση κινδύνου. Κρύβεται επίσης σε σπηλιές, φυσικές τρύπες και κοιλώματα, καθώς και σε εγκαταλελειμμένα υποστατικά ακόμα και σε υπονόμους.
Το βίντεο μου που ακολουθεί(Το αγόρι και η αλεπού), είναι αντιπροσωπευτικό των εμπειριών που πρέπει να έχουν τα παιδιά μας και οι επόμενες γενιές απο τη φύση και τα ζώα:
Έξι χιλιάδες χρόνια
Η παρουσία της αλεπούς στο νησί μας ξεπερνά τις έξι χιλιάδες χρόνια και υπήρξε ένα από τα κυνηγετικά θηράματα των πρώτων νεολιθικών ανθρώπων που εποίκισαν την Κύπρο. Κόκαλα αλεπούς έχουμε βρει σε χώρο απόρριψης τροφικών καταλοίπων, των νεολιθικών ανθρώπων κοντά στον Άγιο Σωζόμενο χρονολογούμενα το 4000 π.Χ. Τα κόκαλα της αλεπούς ήταν αναμεμιγμένα με άλλα κόκαλα ζώων όπως αγριόχοιρου, ελαφιού, άγριας αγελάδας και αιγάγρου.
Πολύ πιθανόν την αλεπού να την έφεραν στο νησί από τις γειτονικές μας χώρες οι νεολιθικοί άνθρωποι πριν έξι χιλιάδες χρόνια για εκτροφή, να τους ξέφυγε επανερχόμενη ξανά στην άγρια της κατάσταση, όπως έχει συμβεί και με το κυπριακό αγρινό.
Η αλεπού τρέφεται με πουλιά, μικρά θηλαστικά , ερπετά, διάφορα φυτικά είδη, φρούτα, μεγάλα έντομα όπως ακρίδες, σκουλήκια, ψοφίμια ακόμα και με ανθρώπινα σκουπίδια. Είναι ένα από τα ωφέλιμα ζώα, καθώς ένα πολύ μεγάλο μέρος της διατροφής της αποτελούν οι ποντίκες και άλλα τρωκτικά που είναι μια μάστιγα για τους γεωργούς. Μια αλεπού μπορεί να καταναλώσει αρκετές χιλιάδες τρωκτικά μέσα σε έναν χρόνο. Ενεργεί και ως καθαριστής της φύσης, καθώς τρέφεται με ψοφίμια και άρρωστα αδύνατα ζώα που μπορεί να πιάσει πιο εύκολα. Διαδραματίζει στη φύση και τον ρόλο του ρυθμιστή του υπερπληθυσμού άλλων ειδών όπως τρωκτικών, ερπετών και γενικά όλων των ειδών με τα οποία τρέφεται κρατώντας έτσι τις ισορροπίες της φύσης. Όταν έχει περίσσευμα φαγητού συνηθίζει να το θάβει στο έδαφος για να το φάει αργότερα.
Τροφική αλυσίδα
Συνηθίζουν σε παραλιακές περιοχές όπου αναπαράγονται οι θαλάσσιες χελώνες να σκάβουν τις φωλιές τους και να τρώνε αβγά και χελωνάκια, φυσικά αυτό είναι μέρος της τροφικής αλυσίδας αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις αυτό είναι καταστροφικό για τις χελώνες. Μια νύκτα είδα στη Λάρα, που είναι ένας από τους πιο σημαντικούς τόπους αναπαραγωγής των θαλάσσιων χελωνών, ομάδα από αλεπούδες να σκάβουν δίπλα από τα προστατευτικά κλουβιά των φωλιών των χελωνών και να τρώνε τα αβγά. Αυτό συνεχιζόταν καθ' όλη τη διάρκεια της νύκτας με αποτέλεσμα την καταστροφή δεκάδων φωλιών μόνο σε μια νύκτα. Αυτό μπορεί να αποφευχθεί με κατασκευή μεγαλύτερων κλουβιών από τους αρμοδίους. Επίσης είδα και βιντεογράφησα δύο αλεπούδες μέσα στην προστατευόμενη και περιφραγμένη λίμνη της Ορόκλινης, που μπορούν να καταστρέψουν σε μια νύκτα όλες τις φωλιές των σπάνιων πουλιών που αναπαράγονται εκεί, κάτι που επίσης πρέπει να δουν οι αρμόδιοι.
Οι αλεπούδες ζευγαρώνουν τους χειμερινούς μήνες και γεννούν νωρίς την άνοιξη. Η κύηση διαρκή περίπου 50 μέρες. Γεννούν μέσο όρο πέντε μικρά, ενώ σε καλές περιόδους με πλούσιο θήραμα μπορεί να γεννήσει και να αναθρέψει μέχρι και 10 μικρά σε λαγούμια στο έδαφος που κατασκευάζει η ίδια και τη φροντίδα τους αναλαμβάνει μόνο το θηλυκό. Τα μικρά γεννιούνται με χρώμα γκρίζο και κλειστά μάτια τα οποία τα ανοίγουν σε δύο βδομάδες περίπου. Οι αλεπούδες μπορούν να ζήσουν το μέγιστο μέχρι και δέκα χρόνια αλλά στην Κύπρο αυτό είναι πολύ δύσκολο λόγω της παράνομης καταπολέμησής της.
Η αλεπού λόγω του ότι είναι το μεγαλύτερο αρπακτικό ζώο του τόπου μας δεν έχει φυσικούς εχθρούς εκτός από τον άνθρωπο. Αν και προς το παρόν είναι προστατευόμενο είδος στην Κύπρο δέχεται μεγάλη πίεση από παράνομο κυνήγι και δηλητήρια, επίσης δεκάδες σκοτώνονται καθημερινά στους δρόμους από αυτοκίνητα και από ατυχήματα.
Μισητό ζώο είναι και για τους κτηνοτρόφους
Λόγω του ότι τρώνε και κυνηγετικά θηράματα όπως περδίκια και λαγούς είναι μισητό ζώο για τους περισσοτέρους κυνηγούς που τις θεωρούν ανταγωνιστές στο θήραμα και τις πυροβολούν όταν τις συναντήσουν. Μισητό ζώο είναι και για τους κτηνοτρόφους καθώς η αλεπού τους κατασπαράζει κουνέλια, κοτόπουλα, περιστέρια ακόμα και γάτους τη νύχτα. Πολλές φορές τοποθετούν δολώματα με δηλητήρια με σκοπό να αποδεκατίσουν τις αλεπούδες με αποτέλεσμα να σκοτώνουν εκτός από αλεπούδες και άλλα είδη όπως σκαντζόχοιρους, σκύλους, γάτους και αρπακτικά πουλιά. Με αυτόν τον απαράδεκτο απάνθρωπο και απαίσιο τρόπο έχουμε αποδεκατίσει τους γύπες μας.
Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί υπερπληθυσμός της αλεπούς και αυτό είναι αλήθεια, καθώς το διαπιστώνω πολλές φορές στις καθημερινές μου εξορμήσεις στη φύση. Πολλοί διαμαρτύρονται ότι τις βλέπουν ακόμα και μέσα σε πόλεις και χωριά κατασπαράζοντάς τους τα οικόσιτα ζώα τους. Οι κυνηγοί φωνάζουν ότι η αλεπού ευθύνεται για τη μείωση των θηραμάτων. Πολλοί ζητούν από την Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας να επιτρέψουν το κυνήγι τους ξανά. Από την άλλη οι φιλόζωοι διαμαρτύρονται και επικαλούνται τα δικαιώματα των ζώων. Η αλήθεια είναι ότι ένα νησί σαν την Κύπρο δεν μπορεί να σηκώσει έναν υπερπληθυσμό αλεπούδων και αυτό το λέω με λύπη διότι συμπαθώ ιδιαίτερα τα ζώα αυτά.
Όλοι έχουν δίκαιο και οι φιλόζωοι και οι κυνηγοί αλλά και οι κτηνοτρόφοι. Τι πρέπει όμως να γίνει; Ποια είναι η λύση για αυτό το μεγάλο πρόβλημα;
Μεγάλα ερωτήματα που πρέπει να δουν, να μελετήσουν και να λύσουν οι αρμόδιοι. Ας συμβουλευτούν ειδικούς από άλλες πολιτισμένες χώρες και πώς αντιμετώπισαν παρόμοιες περιπτώσεις και να πράξουν ανάλογα πάντα με σεβασμό προς τα ζώα και τη φύση.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Ο Γιώργος Κωνσταντίνου γεννήθηκε το 1960 στη Λευκωσία και είναι φυσιοδίφης ερευνητής της κυπριακής βιοποικιλότητας. Φωτογράφος και κινηματογραφιστής αγρίας ζωής και πρόεδρος του συνδέσμου προστασίας φυσικής κληρονομίας και βιοποικιλότητας της Κύπρου. Με ακούραστη δράση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όσον αφορά το περιβάλλον και την βιοποικιλότητα του τόπου μας.
No comments:
Post a Comment