Βάτραχοι και φρύνοι της Κύπρου - - Του Γιώργου Κωνσταντίνου - Εφημερίδα πολίτης 21/6/2020

See also

Άρθρα του Γιώργου Κωνσταντίνου (162) στην εφημερίδα Πολίτης – George    Konstantinou Articles at Politis newspaper from 24/9/2017 – 1/11/2020

Λίστα ερπετών και αμφίβιων της Κύπρου - List of reptiles and amphibians of Cyprus

Βάτραχοι και φρύνοι της Κυπρου - Frogs and Toat of Cyprus

Levant water frog - Pelophylax bedriagae (Camerano, 1882) - Βαλτόβιος Βάτραχος - Cyprus

Middle East tree frog - Hyla savignyi (Audouin, 1827) Δεντρόβιος Βάτραχος - Cyprus

Cyprus Green Toad - Bufotes cypriensis Litvinchuk, Mazepa, Jablonski, and Dufresnes, 2019 - Πράσινος Φρύνος - Endemic to Cyprus

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, 21/6/2020

Κείμενο, φωτογραφίες, ου Γιώργου Κωνσταντίνου

Αμφίβια ονομάζονται τα εξώθερμα, τετράποδα σπονδυλωτά είδη που ζουν και στο νερό και στην ξηρά και ανήκουν στην ομοταξία Amphibia (Αμφίβια) εξού και η λέξη αυτή  αμφί και βίος που σημαίνει διπλή ζωή. Τα αμφίβια τα συναντούμε σε πολλούς βιότοπους αλλά σχεδόν όλα τα είδη χρειάζονται νερό για να αναπαραχθούν. Όλα τα αμφίβια ξεκινούν την ζωή τους μέσα στο νερό ως προνύμφες και αναπνέουν με βράχια ενώ στην συνέχεια και στο τελικό στάδιο τους ως προνύμφες αποκτούν πνεύμονες που τους επιτρέπουν να αναπνέουν και έξω από το νερό, ενώ ορισμένα είδη μπορούν να αναπνέουν εκτός από τους πνεύμονες και με το δέρμα τους.  

Cyprus Green Toad - Bufotes cypriensis  - Πράσινος Φρύνος - Endemic to Cyprus 

Τα αμφίβια χωρίζονται σε τρεις τάξης που είναι οι σαλαμάντρες, τα άποδα που ζουν υπόγεια και είναι τα λιγότερο γνωστά από τα αμφίβια, οι βάτραχοι και οι φρύνοι. Υπολογίζεται ότι στον πλανήτη υπάρχουν πέραν των 7.000 αμφιβίων αλλά το 90% από αυτά είναι βάτραχοι. 

Από τις 7.000 αμφίβιων που υπάρχουν στον πλανήτη στην Κύπρο συναντούμε μόνο 3 και είναι, 2 είδη βατράχων και ένα είδος φρύνου. 

Οι βάτραχοι και οι φρύνοι ζουν κοντά η μέσα σε ποταμούς, λίμνες, έλη ακόμα και σε τεχνητές δεξαμενές μέσα σε αυλές σπιτιών, υπολογίζετε ότι υπάρχουν περισσότερα από 2.000 είδη στον πλανήτη. τρέφονται με έντομα και σκουλήκια που τα πιάνουν με την μακριά τους γλώσσα. Οι προνύμφες τους ονομάζονται γυρίνοι. Ως γυρίνοι έχουν στρογγυλό σώμα και ουρά που τους επιτρέπει να κολυμπούν και τρέφονται κυρίως με φυτικά είδη και άλγη, στο τελικό στάδιο ως γυρίνοι βγάζουν τα 4 πόδια τους και η ουρά τους ξηραίνετε και πέφτει έτσι μεταμορφώνονται στο τελικό τους στάδιο. Υπάρχουν πολύ επικίνδυνα είδη βατράχων ανά τον κόσμο που μπορούν να προκαλέσουν ακόμα και θάνατο σε ανθρώπους αλλά ευτυχώς στην Κύπρο τα 3 είδη αμφιβίων που έχουμε είναι εντελώς ακίνδυνα για τον άνθρωπο.   

Levant water frog - Pelophylax bedriagae - Βαλτόβιος Βάτραχος

Τα τρία είδη αμφιβίων που συναντούμε στην Κύπρο είναι

1)Cyprus Green Toad - Bufotes cypriensis  - Πράσινος Φρύνος - Endemic to Cyprus 

2)Levant water frog - Pelophylax bedriagae - Βαλτόβιος Βάτραχος

3)Middle East tree frog - Hyla savignyi - Δεντρόβιος Βάτραχος

Ο Πράσινος Φρύνος είναι είδος άνουρου αμφιβίου της οικογένειας Bufonidae και τον συναντούμε μόνο στην Κύπρο καθώς αποτελεί ενδημικό είδος της Κύπρου.  Φτάνει σε μέγεθος τα 10 εκατοστά, και το χρώμα του μοιάζει με ρούχο στρατιωτικής παραλλαγής αλλά μπορεί να αλλάξει χρώμα ανάλογος της θερμοκρασίας. Πρόκειται για είδος που ζει στο έδαφος και είναι νυχτόβιος αλλά κατά την αναπαραγωγική περίοδο μπορούμε να τον δούμε και την μέρα. Τρέφετε με έντομα και σκουλήκια. Την μέρα κρύβετε σε λαγούμια, τρύπες, σε σορούς από πέτρες, κάτω από διάφορα αντικείμενα ακόμα και σε σπηλιές. Την άνοιξη ζευγαρώνει μέσα στο νερό και το θηλυκό γεννά τα αυγά του σε σειρές που μπορεί να φτάσουν και τα τέσσερα μέτρα. Από τα αυγά εκκολάπτονται οι γυρίνοι που θα παραμείνουν στο νερό μέχρι να γίνουν τέλειοι φρύνοι και να εγκαταλείψουν το νερό.  Όταν κινδυνεύουν από θηρευτές εκκρίνουν από αδένες που βρίσκονται στο δέρμα τους μια αμυντική τοξική ουσία που είναι ιδιαίτερα δύσγευστη και ερεθιστική και έτσι αποτρέπουν τους θηρευτές να τους φάνε. Παρ όλα αυτά όμως οι σκαντζόχοιροι δεν φαίνεται να ενοχλούνται και τους τρώνε. Η ουσία αυτή είναι ακίνδυνη για τους ανθρώπους. Όταν τον πιάσεις με τα χέρια σου αυτόν τον βάτραχο και μετά βάλεις το δάχτυλο στο στόμα νοιώθεις την πολύ άσχημη γεύση της ουσίας αυτής. Προστατεύεται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 92/43/ΕΚ και από τον Κυπριακό Νόμο 153(Ι)2003]

Ο Βαλτόβιος Βάτραχος η Ανατολικός βάτραχος είναι ημερόβιος βάτραχος και ανήκει στην οικογένεια Ranidae και απαντάται στην ανατολική Μεσόγειο, Αφρική, Ανατολία και Ευρώπη. Φτάνει σε μέγεθος τα 15 εκατοστά και το χρώμα του παραλλάζει αναλόγως του περιβάλλοντος που ζει. Τον συναντούμε παντού όπου υπάρχει συνεχώς νερό. Τρέφετε με έντομα (ασπόνδυλα), σκουλήκια ακόμα και με μικρά νεκρά ψάρια. Ζευγαρώνει και αυτός την άνοιξη μέσα στο νερό και γεννά τα αυγά του σε μάζες μέσα στο νερό και από αυτά εκκολάπτονται οι γυρίνοι. Μπορεί να γεννήσει μέχρι 100.000 αυγά. Τον συναντούμε να λιάζετε στις όχθες πολύ κοντά στο νερό. Προστατεύεται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 92/43/ΕΚ

 Middle East tree frog - Hyla savignyi - Δεντρόβιος Βάτραχος

Ο Δεντρόβιος Βάτραχος είναι ενδημικό είδος της μέσης ανατολής, είναι νυχτόβιο είδος και ανήκει στην οικογένεια Hylidae. Πρόκειται για μικρόσωμο είδος βατράχου και το μέγεθός του δεν ξεπερνά τους πέντε πόντους. Τρέφετε και αυτός με έντομα (ασπόνδυλα) και σκουλήκια. Τον συναντούμε πάνω σε χαμηλή βλάστηση που προσκολλάτε με τα πόδια του σαν βεντούζα κοντά σε νερά. Την μέρα κοιμάται σε σκιερά και δροσερά μέρη προσκολλημένος πάνω σε χόρτα η φύλλα θάμνων. Το χρώμα του κυρίως είναι πράσινο και του προσφέρει μια τέλια παραλλαγή και δύσκολά μπορεί κάποιος να τον δει μέσα στον πράσινο περιβάλλον του. Γεννά και αυτός την άνοιξη μέσα στο νερό μέχρι και 2.000 αυγά. Προστατεύεται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 92/43/ΕΚ και από τον Κυπριακό Νόμο 153(Ι)2003

Εχθροί των βατράχων στην Κύπρο αποτελούν τα φίδια, οι γάτοι, τα υδρόβια πουλιά που τρέφονται με αυτούς και φυσικά όπως πάντα ο ανθρώπινος παράγοντας με καταστροφή των βιοτόπων τους και τους αλογίστους ψεκασμούς  που έχουν ως αποτέλεσμα την θανάτωση των ειδών που τρέφονται οι βάτραχοι. Ένας ακόμα μεγάλος εχθρός των ειδών αυτών είναι και η παρατεταμένη ανομβρία που μαστίζει πολύ συχνά τον τόπο μας καθώς τα είδη αυτά χρειάζονται νερό για να ολοκληρώσουν τον κύκλο της ζωής τους. Περισσότερο κινδυνεύει ο Πράσινος Φρύνος που ζει συνήθως μακριά από λίμνες και βασίζουν την αναπαραγωγή τους σε εποχιακές λιμνούλες που σχηματίζονται από ροΐ ποταμών (χειμάρρων) όπως ο Γιαλιάς και ο Πεδιαίος οι οποίοι ευτυχώς τα 2 τελευταία χρονιά έχουν πολύ καλή ροΐ νερού και συνεπεία αυτού το είδος να αναπαραχθεί κατά χιλιάδες. 

Οι βάτραχοι αποτελούν μια πολύ σημαντική πηγή τροφής για πάρα πολλά είδη όπως ερπετά, υδρόβια πουλιά, ψάρια γλυκού νερού, ακόμα και οι άνθρωποι σε μερικές χώρες θεωρούν μερικά είδη βατράχων εξαιρετική λιχουδιά.    

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

Ο Γιώργος Κωνσταντίνου γεννήθηκε το 1960 στη Λευκωσία και είναι φυσιοδίφης ερευνητής της κυπριακής βιοποικιλότητας. Φωτογράφος και κινηματογραφιστής αγρίας ζωής και πρόεδρος του συνδέσμου προστασίας φυσικής κληρονομίας και βιοποικιλότητας της Κύπρου. Με ακούραστη δράση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όσον αφορά το περιβάλλον και την βιοποικιλότητα του τόπου μας.

Επικοινωνία fanigeorge@hotmail.com

Τηλ. 96376823