See also
Κατάλογος κατεχομένων δήμων και κοινοτήτων της Κύπρου - List of cities, towns and villages in occupied Cyprus
Ο αρχαιολογικός χώρος Πηγάδες στο χωριό Μύρτου
Myrtou (Greek: Μύρτου, Turkish: Çamlıbel) is a town in the Kyrenia District of Cyprus, north of the city of Morphou.
Το χωριό Μύρτου της επαρχίας Κερύνειας βρίσκεται δίπλα στο δρόμο Λευκωσίας-Κερύνειας μέσων Παναγρων, σε απόσταση 28 (είκοσι ακτών) χιλιομέτρων νοτιοδυτικά της Κερύνειας. Είναι κτισμένο σε τοπίο που διαμελίζεται από τα ρυάκια Πορνετι και Παλυομιλο.
Η Μύρτου πήρε τη φυτωνυμη ονομασία της από την αρχαία ελληνική λέξη μύρτος που σημαίνει μυρτιά, μερσίνα. Πριν το 1974 το χωριό είχε περίπου 1000 κατοίκους και ήταν δέκατος τρίτος πληθυσμό οικισμός της επαρχίας Κερύνειας.Παλαιότερα μερικοί κάτοικοι εργάζονταν σε μερικά λατομεία μαρμάρου που λέγονταν βύνες και τροφοδοτούσαν την Πιτσιλιά, τη Σολια και την Μαραθασα.
Άλλοι ήταν γεωργοί και καλλιεργούσαν σιτηρά, νομευτικα φυτά, εσπεριδοειδή, χαρουπιές και λίγα φρουτόδεντρα όπως αχλαδιές, ροδακινιές δαμασκηνιές. Αρκετά ανεπτυγμένη ήταν και η κτηνοτροφία. Οι κάτοικοι μάζευα επίσης μανιτάρια και καραολους(σαλιγκάρια).Το χωριό ήταν γνωστό για τα δάση και τα αγριολούλουδα ξεχώριζε η τουλίπα των Παναγρων, είναι ένα πολύ σπάνιο είδος που φύτρωνε αποκλειστικά σ αυτήν την περιοχή της Κύπρου.
Τα σπίτια ήταν κτισμένα με πλιθάρι και είχαν εσωτερικές αυλές που διαχωρίζονταν με καμάρες. Ήταν ισόγεια και ανώγεια με χωμάτινες στέγες.Το 1903 η Μύρτου ενώθηκε με δρόμο με την Κερύνεια και την Λευκωσία.
Λίγο αργότερα ιδρύθηκε αστυνομικός σταθμός, καθώς επίσης και ιατρείο, κτηματολογικό γραφείο και μικρό δικαστήριο.
Το χωριό ήταν πασίγνωστο για το μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα του Ιαματικού όπου κάθε χρόνο στις 27 Ιουλίου, το επισκέπτονταν χιλιάδες προσκυνητές από κάθε γωνία της Κύπρου. Μέχρι το 1917 στο μοναστήρι είχε έδρα του ο Μητροπολίτης Κυρήνειας.Η εκκλησία κτίστηκε πριν 500 περίπου χρόνια. Είναι δικλιτη, θολωτή, χωρίς τοιχογραφίες γιατί δυστυχώς καταστράφηκα το 1821. Το χρυσοσκαλιστο τέμπλο της εκκλησίας είναι φτιαγμένο από το 1743 και στολισμένο με βυζαντινές εικόνες.
Ξεχωρίζουμε δυο από τις εικόνες του Άγιου Παντελεήμονα, τη μεγάλη, ασημοσκεπαστη εικόνα που ήταν πάντα γεμάτη από ευλαβικά τάματα και την άλλη που παριστάνει τον Άγιο Παντελεήμονα με τον Επίσκοπο Κυρήνειας Χρύσανθο γονατιστό στα αριστερά του. Σ’ αυτήν την εικόνα αναφέρεται η ανακαίνιση του ναού που έγινε το 1770.Ο Άγιος Παντελεήμονας ο Ιαματικός γεννήθηκε στη Νικομήδεια από πατέρα ειδωλολάτρη και μητέρα χριστιανή.
Κατηχήθηκε στην πίστη του Χρηστού από τη μητέρα του και βαπτίστηκε από το ιερέα της Νικομήδειας Ερμολαο.Διδακτικέ την ιατρική και γιάτρευε χωρίς λεφτά όλους τους ασθενείς που ζητούσαν τη βοήθεια του. Η θεραπεία ενός τυφλού έγινε αιτία να συλληφθεί και να υποστεί βασανιστήρια χωρίς όμως να χάσει την πίστη του. Αποκεφαλίστηκε το 305 μ.Χ.
Τον 5ο αιώνα μ.Χ. δυο καλόγεροι από την Μικρά Ασία έφτασαν στο χωριό κρατώντας μια εικόνα του Αγίου, στη οποία ήταν κρυμμένο ένα κομμάτι δάκτυλο του. Εντυπωσιασμένοι οι κάτοικοι του χωριού από τη θαυματουργή εικόνα, έκτιζαν μοναστήρι αφιερωμένο στον Άγιο Παντελεήμονα.
Στα χρόνια της τουρκοκρατίας, το μοναστήρι ανακαινίστηκε από τον Μητροπολίτη Κυρήνειας και έμεναν εκεί μοναχοί. Στις 27 Ιουλίου 1976 πέθανε και ο τελευταίος καλόγερος του μοναστηριού Σωφρόνιος Μιχαήλ, εγκλωβισμένος στη Μύρτου.Στο Μοναστήρι λειτουργούσε σχολείο τον 19ο αιώνα. Το 1878 ιδρύθηκε από το μοναστήρι δημοτικό σχολείο το οποίο λειτούργησε μέχρι το 1920, ώσπου ο Επίσκοπος Χρύσανθος ίδρυσε κανονικό σχολείο.
Μια τοπική παράδοση λέει πως όταν Άγιος περνούσε από το χωριό καβάλα στο άλογο του, έφτασε σε ένα μέρος με μεγάλες ακακίες. Σταμάτησε να ξεκουραστεί και έψαξε για νερό να πιει αλλά ο τόπος ήταν έρημος. Απογοητευμένος ξανά καβάλησε το άλογο του για να φύγει. Σηκώνοντας το πόδι του, το άλογο, άρχισε να βγαίνει νερό μέσα από την πατημασιά του. Τότε ο Άγιος κατέβηκε και αφού προσευχήθηκε στο θεό ήπιε δροσερό νερό. Μέχρι σήμερα στην τοποθεσία αυτή σώζονται τα πατήματα του αλόγου και η πηγή.
Στην τοποθεσία Στεφάνια της Μύρτου έχει βρεθεί αρχαιολογικός χώρος που χρονολογείται στην μέση εποχή του χαλκού. Στην τοποθεσία αυτή βρίσκεται και ένα μικρό εκκλησάκι αφιερωμένο στο Άγιο Νεκτάριο.Άλλη τοποθεσία με αρχαιολογικό χώρο είναι η ύστερης εποχή του χαλκού περιοχή με το όνομα Πηγάδες. Εκεί βρέθηκε και ένα ιερό τέμενος του 13ου αιώνα π.Χ. αποτέλεσμα ανασκαφών που έγινα το 1969.
Το χωριό για πολλά χρόνια είχε περιορισμένο αριθμό κατοίκων γιατί διαχειριστής της περιουσίας του μοναστηριού ήταν η Μητρόπολη Κυρήνειας. Όταν η Μητρόπολη άρχισε να διαχωρίζει οικόπεδα τότε το χωριό πήρε μεγάλη ανάπτυξη και η αστικοποίηση περιορίστηκε σημαντικά.Κατά τον απελευθερωτικό αγώνα του 1955-59 αρκετοί νέοι του χωρίου αγωνιστικά στις τάξεις της ΕΟΚΑ. Κατά την τούρκικη εισβολή πολλοί νέοι του χωρίου έτρεξαν στο κάλεσμα της πατρίδας για παρεμπόδιση της τούρκικης εισβολής. Τρεις νέοι του χωρίου είναι αγνοούμενοι. Αυτοί είναι ΧΡΙΣΤΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ο ΝΕΟΦΥΤΟΣ ΧΑΡΑΜΠΟΥΣ και ο ΛΑΖΑΡΟΣ ΘΡΑΣΥΒΟΥΛΟΥ. Δυο επίσης νέοι, ο Χαράλαμπος Μερακλής και ο Παναγιώτης Γεωργίου Κορατζιτης, συνελήφθησαν από τους Τούρκους εισβολής και μεταφέρθηκαν σε φυλακές της Τουρκιάς, οπού υπέστησαν τα πάνδεινα. Ευτυχώς βρίσκονται ανάμεσα σε αυτούς που κατάφεραν να γυρίσουν σώοι στον τόπο τους. Όταν τα τούρκικα στρατεύματα μπήκαν στο χωριό, βρήκαν 70 περίπου κατοίκους, κυρίως ηλικιωμένους . Τους ανάγκασα να μενού περιορισμένοι στα σπίτια τους και η ζωή τους κατάντησε σωστό μαρτύριο. Συχνά Τούρκοι από την γύρο περιοχή έκανα επιδρομές στας σπίτια και τους ανάγκαζα να τους δίνουν ότι χρήματα και τιμαλφή είχαν στην κατοχή τους. Δυο κάτοικοι του χωρίου, ο ΚΩΣΤΗΣ ΚΟΤΣΑΠΑΣ και ο ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΤΣΑΓΚΑΡΗΣ ΔΟΛΟΦΟΝΗΘΗΚΑΝ και κανένας δεν ξέρει που τάφηκαν.
Οι Τούρκοι χρησιμοποίησαν το χωριό σαν στρατιωτική βάση στις νότιες περιοχές του χωρίου κατοικούν μονό Τούρκοι αξιωματικοί. Επειδή το χωριό έχει κηρυχτεί ως στρατιωτική περιοχή, οι Τούρκοι αποφάσισαν να εκδιώξουν όλους τους εγκλωβισμένους κατοίκους. Συνεχώς τους απειλούσαν ότι δεν μπορούσαν να εγγυηθούν τη ζωή τους και τους καλούσαν να υπογράψουν δήλωση ότι δήθεν θέλουν να φύγουν με την δική τους θέληση. Έτσι κατάφεραν να εκδιώξουν όλους τους κατοίκους και να εγκαταστήσουν στο χωριό Τουρκοκυπρίους από το χωριό Ανδρολυκου της Πάφου. Το μοναστήρι του Άγιου Παντελεήμονα παραμένει απο τότε βουβό και αλειτούργητο. Έκτος από τη βεβήλωση του ιερού χώρου οι Τούρκοι προσπάθησαν να αλλοιώσουν και το χαρακτήρα του χωρίου. Στην κεντρική πλατεία μετέτρεψαν ένα κτίριο σε τζαμί και δίπλα του έκτισαν ένα θεόρατο μιναρέ Οι κάτοικοι του χωρίου έγινα προσφυγές την δική τους πατρίδα και σκορπίστηκαν σε όλα τα μέρη της Κύπρου. Οι πιο πολλοί κατοικούν στην περιοχή Λευκωσία .Ποτέ δεν ξέχασαν τον τόπο τους και αγωνίζονται μαζί με τους άλλους πρόσφυγες για την επιστροφή. Είναι συσπειρωμένοι γύρω από το προσφυγικό τους σωμάτιο "Σύνδεσμος Μυρτιωτων" που ιδρύθηκε το 1984 με σκοπό την διατήρηση φιλικών σχέσεων μεταξύ των κατοίκων, την πρόσφορα βοήθειας σε αναξιοπαθούντες χωριανούς και τη συμμέτοχη σε εκδηλώσεις για επιστροφή στην πατρική γη στην όμορφη Μύρτου και για θεια μυσταγωγία στο μοναστήρι του Άγιου Παντελεήμων
Πηγή http://www.keryniaek.com/index.php?pageid=42&lang=gr.
Photos 4/9/2016 by George Konstantinou
No comments:
Post a Comment