See also
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, 5/5/2018Κείμενο, φωτογραφίες και βίντεο του Γιώργου Κωνσταντίνου
Ο φτερωτός κόσμος των πουλιών αποτελεί αναμφίβολα ένα από τα θαύματα της φύσης. Ένα από τα πολλά χαρίσματα των πουλιών είναι η ικανότητά τους να κτίζουν φωλιές. Το κάθε είδος έχει διαφορετική τεχνική στο χτίσιμο της φωλιάς και πολλά είδη φτιάχνουν πραγματικά έργα τέχνης.
Σχεδόν όλα τα πουλιά γεννούν κατά τους μήνες της άνοιξης. Το αρσενικό προσελκύει το θηλυκό, με διάφορους τρόπους με τραγούδι η με επίδειξη φτερών. Σε πολλά είδη κατά την αναπαραγωγική περίοδο το φτέρωμα τους αλλάζει με τα αναπαραγωγικά χρώματα που είναι πολύ πιο έντονα. Μόλις ζευγαρώσουν αρχίζουν το χτίσιμο της φωλιάς τους. Αρκετά είδη πουλιών όταν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές γενούν περισσότερες φορές από 1 σε μια αναπαραγωγική περίοδο.
Τη φωλιά τη φτιάχνει είτε μόνο το αρσενικό είτε μόνο το θηλυκό ή και τα δύο μαζί, με υλικά όπως ξύλα, χόρτα, λάσπη κλπ., τα οποία μεταφέρουν κυρίως με το ράμφος τους. Η φωλιά στρώνεται εσωτερικά με πιο μαλακά χόρτα ή πούπουλα. Μόλις τελειώσει το χτίσιμο της φωλιάς, το θηλυκό αρχίζει να γεννάει εκεί τα αβγά του, τα οποία κλωσούν πότε το θηλυκό και πότε το αρσενικό. Μερικές ημέρες μετά, ανάλογα με το είδος του πουλιού, βγαίνουν από τα αυγά οι νεοσσοί. Υπάρχουν ωστόσο πουλιά που γεννούν τα αβγά τους σε φωλιές άλλων πουλιών και τα εγκαταλείπουν εκεί, όπως ο κούκος. Τα πουλιά επιβλέπουν και προφυλάσσουν τους νεοσσούς, ώσπου να βγάλουν φτερά. Πολλά πουλιά δίνουν την τροφή στα μικρά, αφού πρώτα τη μισοχωνέψουν, ενώ άλλα τη δίνουν όπως τη βρίσκουν. Οι νεοσσοί αρχικά δεν πετούν και καλύπτονται μόνο με μαλακά πούπουλα.
Τα πουλιά «Ζωγραφίζουν» τα αυγά τους για σκοπούς παραλλαγής για την προστασία τους. Το χρώμα και τα στίγματα των αυγών δημιουργούνται από τα πουλιά αποκλειστικά για σκοπούς παραλλαγής. Τα στίγματα και τα χρώματα δημιουργούνται από ειδικούς αδένες που διαθέτει το πουλί στο τελευταίο στάδιο πριν από τη γέννηση του αυγού.
Αναλόγως του είδους φτιάχνουν τις φωλιές τους στο έδαφος, σε σπίτια, σε δέντρα και θάμνους, σε βράχους, σε τρύπες, σε γκρεμνούς, πάνω στο νερό και οπουδήποτε μπορεί να φανταστεί ο ανθρώπινος νους, για να γεννήσουν τα αυγά τους με όσο το δυνατό μεγαλύτερη ασφάλεια. Κάθε είδος χρησιμοποιεί και διαφορετικά υλικά που τα βρίσκει συνήθως στην φύση. Τα αυγά κάθε είδους πουλιού έχουν διαφορετικό χρώμα και μέγεθος. Δυστυχώς υπάρχουν ανά τον κόσμο εκατοντάδες συλλέκτες αυγών που προκαλούν τεράστιες και πολλές φορές ανεπανόρθωτες ζημιές καθώς συλλέγουν τα αυγά των πουλιών από τις φωλιές τους. Μάλιστα δεν κάνουν την παραμικρή διάκριση, με αποτέλεσμα να παίρνουν και τα αυγά από είδη που απειλούνται με ολική εξαφάνιση. Στην Κύπρο αλλά και σε πολλές άλλες χώρες αυτό απαγορεύετε πολύ αυστηρά από τον νόμο.
Ορισμένα είδη όπως ο Νανόμπουφος Long-eared Owl (Asio otus) δεν χτίζει φωλιές αλλά γεννά σε παλιές φωλιές κορακοειδών. Άλλα είδη όπως η Κουκουβάγια, η Χαλκοκουρούνα και το Σιαχίνι γεννούν σε τρύπες χωρίς να χρησιμοποιήσουν καθόλου υλικά για φτιάξιμο φωλιάς.
Το Ορτύκι η Πέρδικα η Φραγκολίνα και ο Κορυδαλλός γεννούν στο έδαφος μέσα σε πυκνά χόρτα και θάμνους φτιάχνοντας την φωλιά τους με μαλακά χόρτα και φτερά
Η Τρουλλουρία (burhinus oedicnemus) δεν κτίζει καθόλου φωλιά. Γεννά τα αυγά της απευθείας στο έδαφος ανάμεσα σε βότσαλα για σκοπούς παραλλαγής.
Εντυπωσιακή είναι η φωλιά της Κατσικορώνας που συνήθως κτίζει τη φωλιά της πάνω σε παλλούρες και μοσφιλιές. Ξεκινά την κατασκευή της φωλιάς πρώτα με χοντρά κλαδιά και μετά επενδύει το εσωτερικό με ένα χοντρό στρώμα λάσπης που πλάθει με το στόμα της. Αυτό το κάνει για να μονώσει τη φωλιά από το κρύο. Ακολούθως τοποθετεί πολύ λεπτά μαλακά ξερά χόρτα στο εσωτερικό και τέλος κατασκευάζει ένα είδος τέντας με ξερά κλαδιά πάνω από τη φωλιά για προστασία των νεοσσών από τη βροχή και τον ήλιο. Η Κατσικορώνα είναι ένα από τα πιο έξυπνα πουλιά που έχουμε στον τόπο μας.
Ο Κόρωνος (corvus corone) κτίζει τη φωλιά του πάνω σε ψηλά δέντρα όπως ευκάλυπτους και κυπαρίσσια με χοντρά κλαδιά, ενώ στο εσωτερικό τοποθετεί διάφορα μαλακά υλικά όπως φτερά άλλων πουλιών, σπάγκους, κομμάτια από χαρτιά, ακόμα και πλαστικές σακούλες.
Το κοινό Χελιδόνι Barn swallow (Hirundo rustica), το Λευκοχελίδονο Common House Martin (Delichon urbicum) και το Μιλτοχελίδονο Red-rumped Swallow (Cecropis daurica) και τα τρία της ίδιας οικογένειας, χρησιμοποιούν τα ίδια υλικά, αλλά το κάθε είδος έχει τη δική του τεχνική όσον αφορά το σχήμα της φωλιάς. Τα υλικά που χρησιμοποιούν είναι λάσπη ανακατεμένη με μικρά κομματάκια χόρτου για να ενδυναμώσουν τη φωλιά ακριβώς όπως έκτιζαν παλιά τα πλινθόκτιστα σπίτια. Στο εσωτερικό των φωλιών τοποθετούν πολύ μαλακά χόρτα και φτερά. Τις φωλιές τους τις κτίζουν σε στάβλους, κάτω από βεράντες σπιτιών, κάτω από γεφύρια και μέσα σε φυσικά κοιλώματα σε γκρεμούς.
Ο Φλώρος (carduelis chloris), η Καρδερίνα (carduelis carduelis) το Τσακροσγάρτιλο (Carduelis cannabina) και το Μπασταρτοκανάρινο (Serinus serinus) που ανήκουν στην ίδια οικογένεια, χρησιμοποιούν την ίδια τεχνική κτισίματος φωλιάς. Την κτίζουν πάνω σε πυκνά κλαδιά δέντρων. Οι κατασκευές των φωλιών αυτών των πουλιών μόνο σαν έργα τέχνης μπορεί να χαρακτηριστούν. Για το κτίσιμο πλέκουν ξερά χόρτα στο εξωτερικό και στο εσωτερικό τοποθετούν διάφορα μαλακά αντικείμενα από τη φύση, όπως μικρά φτερά, μαλακά χόρτα, τρίχες από ζώα, ακόμα και σπάγκους.
Πολλά υδρόβια είδη πουλιών όπως το Αρκοπετείναρο, ο Καραπαττάς και ο Νεροβούτης χτίζουν πλωτές φωλιές μέσα στο νερό και μέσα σε πυκνή υδρόβια βλάστηση.
Το Τσαγκαρουδι Great Tit (Parus major) κτίζει τη φωλιά του μέσα σε τρύπες ,σωλήνες, κεραμίδια, ακόμα και σε γραμματοκιβώτια και κατασκευάζει κυρίως τη φωλιά του με τρίχες από ζώα όπως κατσίκες, άλογα και πρόβατα.
Ο Δουλαππάρης Zitting cisticola (Cisticola juncidis) χτίζει την φωλιά του κυρίως με ιστούς αράχνης μέσα και πάνω σε πυκνά χόρτα.
Η Φάσσα Common Wood Pigeon (Columba palumbus) το Τρυγόνι Turtle Dove (Streptopelia turtur) το Φοινικοτρύγονο Laughing dove (Streptopelia senegalensis) και το Φιλικουτούνι Eurasian Collared Dove (Streptopelia decaocto) που είναι της ίδιας οικογένειας είναι από τα πιο άτεχνα πουλιά στο κτίσιμο φωλιάς. Κτίζουν τις φωλιές τους πάνω σε δέντρα μόνο με μερικά κλαδιά και είναι άξιο απορίας πώς δεν πέφτουν κάτω τα αυγά και οι νεοσσοί.
Οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν τα αυγά και οι νεοσσοί των πουλιών είναι από Ανθρώπινες δραστηριότητες, από φυσικές καταστροφές όπως καταρρακτώδεις βροχές, δυνατούς ανέμους, απότομη αλλαγή θερμοκρασίας, τα φίδια, την αλεπού, την ποντίκα, τους γάτους και τα αρπακτικά πουλιά.
Πολλά είδη πουλιών καθαρίζουν τις φωλιές από τα κόπρανα των νεοσσών διατηρώντας τη φωλιά τους καθαρή, απομακρύνοντας τα κόπρανα των νεοσσών με το ράμφος τους μακριά η ακόμα τα τρώνε. Ακόμα και οι νεοσσοί από καθαρό ένστικτο περιμένουν τους γονείς τους για να αφοδεύσουν, ώστε αυτοί να απομακρύνουν τις ακαθαρσίες.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Ο Γιώργος Κωνσταντίνου γεννήθηκε το 1960 στη Λευκωσία και είναι φυσιοδίφης ερευνητής της κυπριακής βιοποικιλότητας. Φωτογράφος και κινηματογραφιστής αγρίας ζωής και πρόεδρος του συνδέσμου προστασίας φυσικής κληρονομίας και βιοποικιλότητας της Κύπρου. Με ακούραστη δράση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όσον αφορά το περιβάλλον και την βιοποικιλότητα του τόπου μας.
No comments:
Post a Comment