See akso
All about Cyprus - Όλα για την Κύπρο
Η κατεχόμενη κωμόπολη Λάπηθος - Lapithos Village - Cyprus
Πρόκειται για τον τελευταίο στη σειρά νερόμυλο της Λαπήθου, ο οποίος βρισκόταν δίπλα από τα καφενεία του Ττοουλή του Λαδόμματου και του Μεθοδίου Πελεκάνου, λίγα μόλις μέτρα από την εκκλησία του Τιμίου Προδρόμου. Ο νερόμυλος αυτός, με τις χαρακτηριστικές καμάρες και τον μεγάλο εσωτερικό χώρο, ήταν και ο μοναδικός ο οποίος λειτουργούσε μέχρι τον Ιούλιο του 1974. - Πηγή Yiannis Kypri
Με τη βοήθεια των φίλων Λαπηθιωτών Κώστα Μαγειρούδη και Ανδρέα Χειμωνίδη, ερευνήσαμε και ταυτοποιήσαμε όλους τους εννέα εναπομείναντες από τους 19 (μέχρι τη δεκαετία του 1950) και 21 (κατά τα αρχαιότερα χρόνια) νερόμυλους της κατεχόμενης κωμόπολης της Λαπήθου. Η ύπαρξη των νερόμυλων στη Λάπηθο ανάγεται στα χρόνια της Φραγκοκρατίας. Όλοι τους κτίστηκαν από χέρια ξακουστών Λαπηθιωτών μαστόρων, κατά μήκος της ροής του ποταμού του Κεφαλόβρυσου.
Εκτός από σιτάρι, κατά την πολύχρονη πορεία τους και κατά καιρούς, ορισμένοι μύλοι χρησιμοποιήθηκαν και ως βαμβακόμυλοι ή ζαχαρόμυλοι, ενώ αυτός του Θωμά χρησιμοποιήθηκε και για το άλεσμα αλατιού. Είναι γνωστό ότι στον κάμπο της Λαπήθου υπήρχε τα παλιά χρόνια εκτεταμένη καλλιέργεια βαμβακιού και ζαχαροκάλαμου, καθώς και αφθονία χαρουπιών, η τελική επεξεργασία των οποίων γινόταν από τους νερόμυλους της Λαπήθου.
Ο Φλώριος Βουστρώνιος στην «Ιστορία της Κύπρου» αναφέρει ότι η πηγή στη Λάπηθο είναι πολύ μεγάλη και πολύ χρήσιμο για το βασίλειο [των Ενετών], τόσο για την παραγωγή ζάχαρης όσο και για την παραγωγή βαμβακιού».
Σήμερα, η εγκατάλειψη, η αλόγιστη ανάπτυξη χωρίς σεβασμό στα ιστορικά αυτά μνημεία, αλλά προ πάντων το στέρεμα του Κεφαλόβρυσου, συνθέτουν μιαν απελπιστική εικόνα που τίποτα δεν θυμίζει τους παλιούς καλούς καιρούς που η ιστορική αυτή κωμόπολη έσφυζε από ζωή. Ωστόσο, έστω και έτσι ερειπωμένοι που έχουν απομείνει, στέκουν εκεί, μάρτυρες της ματωμένης ιστορίας αυτού του τόπου.
Οι 19 νερόμυλοι της Λαπήθου, κατά σειρά αρχίζοντας από την πηγή του Κεφαλόβρυσου, ήταν:
1. Ο μύλος του Καζέλη, ή μύλος του Κεφαλόβρυσου όπως έχει επικρατήσει μετά την καταστροφή του πρώτου μύλου που υπήρχε εκεί (δέστε πιο κάτω).
2. Το Μυλαρούδιν του Θωμά
3. Ο Μύλος του Χατζηνικολή ή Μίσκαλος
4. Ο Μύλος ο Τζιηνούρκος
5. Ο Μύλος του Παπά
6. Ο Μύλος της Καμάρας ή του Κουζούμπαναη
7. Ο Μύλος του Φανή ή Πασιαρτή)
8. Ο Μύλος του Ξερόλακκου
9. Το Μυλαρούδι του Ττερζή
10. Το Μυλαρούδιν του Στυλλή του Αντρία
11. Ο Γερόμυλος
12. Ο Μύλος του Μούρεττου (επιχωματώθηκε το 1970 για να γίνει προέκταση της πλατείας Αγίας Παρασκευής)
13. Ο Μύλος του Αγίου Παντελεήμονα, δεν υπάρχουν ίχνη
14. Ο Μύλος του Στρατουρά
15. Το Μυλαρούδιν του Καλημέρα
16. Ο Μύλος του Χατζηλία (Αγαθοκλέους)
17. Ο Μύλος της Καυκάλας ή Κατούρη
18. Ο Μύλος του Κωνσταντινίδη-Εγγλέζου ή Καπλάνη
19. Ο Μύλος του Καφετζιή
Επίσης, μεταξύ των μύλων της Καμάρας (6) και του Πασιαρτή (7) βρισκόντουσαν και άλλοι δύο, οι οποίοι είχαν καταρρεύσει νωρίτερα. Κάποιες πληροφορίες παλιών κατοίκων αναφέρουν ως πρώτο νερόμυλο όχι αυτόν του Κεφαλόβρυσου αλλά κάποιον άλλο πιο κοντά στην πηγή, η οποία ήταν 4-5 πόδια ψηλότερη και αρκετά δύσβατη τότε. Βρισκόταν κάτω από τη μικρή πλατεία μπροστά στον κεφαλόβρυσο και σώζονται ακόμα κάποιες πέτρες στο περιβολάκι από κάτω.
Από τους πιο πάνω σώζονται αναγνωρίσιμα τα ερείπια εννέα νερόμυλων, των αριθμών 1, 2, 3, 6, 7, 16, 17, 18 και 19, Πηγή - Κείμενο Yiannis Kypri απο την ομάδα στο F/B Κυπριακοί Νερόμυλοι - Cyprus Watermills - Kıbrıslı su değirmenleri
Photos by George Konstantinou
Οι νερόμυλοι, και κατ’ επέκταση οι αλευρόμυλοι της Λαπήθου ήταν εξ’ ολοκλήρου κτισμένοι και κατασκευασμένοι από χέρια Λαπηθιωτών, ενώ οι πεπειραμένοι μυλωνάδες ήταν εγγυητές της εύρυθμης λειτουργίας, ανάπτυξης και προόδου, καθώς και της οικονομικής βιωσιμότητας του όλου συστήματος των νερόμυλων. Αυτοί ήταν οι άνθρωποι που γνώριζαν τα μυστικά του επαγγέλματος, μπορούσαν να λύσουν τα τεχνικά προβλήματα άμεσα, να επιλέξουν τις σωστές μυλόπετρες, και να προσφέρουν ποιοτική και γρήγορη εξυπηρέτηση στους πελάτες.
Άνθρωποι, κυρίως γεωργοί, κατευθύνονταν στη Λάπηθο και από τα τρία σημεία του ορίζοντα, με φορτωμένα ζώα, όχι μόνο για να αλέσουν τα γεννήματά τους, αλλά οι περισσότεροι απ’ αυτούς και για να προμηθευτούν ή να συντηρήσουν τα γεωργικά τους εργαλεία από την ακμάζουσα τότε βιομηχανία της σιδηρουργίας, που ανθούσε ταυτόχρονα με τις άλλες λαϊκές τέχνες στη Λάπηθο, όπως την Κεραμική, την Υφαντουργία και τόσες άλλες.
Οι μεγάλοι κυρίως νερόμυλοι ξεκινούσαν δουλειά από τα τέλη Μαΐου και συνέχιζαν μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου, δουλεύοντας σχεδόν νυχθημερόν για να μπορέσουν να εξυπηρετήσουν την πολυπληθή πελατεία τους, πολλές φορές μάλιστα διέθεταν και χώρους διαμονής για τους πελάτες τους, αλλά και στάβλους για τα ζώα.
Αυτή η ανθούσα βιομηχανία των νερόμυλων της Λαπήθου κράτησε τα σκήπτρα μέχρι τη δεκαετία του 1950, ενώ σημεία κάμψης παρουσίασε μέσα στη δεκαετία του 1960, αφού στο μεταξύ η ευρεία χρήση του ηλεκτρικού ρεύματος γέμισε τα γύρω χωριά με ηλεκτρικούς αλευρόμυλους, ενώ ταυτόχρονα έκανε και την εμφάνισή της πάνω σε Παγκύπρια βάση η Ε.Κ.Α., η γνωστή Ένωση Κυπριακών Αλευρόμυλων.
Παρ’ όλα αυτά, έστω και ένας νερόμυλος αυτός του Καφετζή, συνέχιζε να εργάζεται μέχρι το καλοκαίρι του 1974, οπότε αναγκάστηκε να διακόψει τη λειτουργία του, λόγω της τουρκικής εισβολής.
Πηγή: http://www.lapithos.org.cy/.../34%20LAPITHOS-S1...
No comments:
Post a Comment