Translate

Monday 14 May 2018

Οι 10 ερωδιοί της Κύπρου (Web TV) - Του Γιώργου Κωνσταντίνου - Εφημερίδα πολίτης 1/3/2018

See also
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, 1/3/2018

Κείμενο, φωτογραφίες και βίντεο του Γιώργου Κωνσταντίνου

Στην Κύπρο έχουν καταγραφεί (μαζί με τα αποδημητικά) περίπου 410 είδη πουλιών, και αυτός ο αριθμός αυξάνεται κάθε χρόνο με νέες καταγραφές. Από αυτά τα 410 είδη, τα 10 είδη είναι οι γνωστοί μας ερωδιοί που ανήκουν στην οικογένεια Ερωδιίδες (Ardeidae). Είναι αποδημητικά πουλιά και αυστηρώς προστατευόμενα από την κυπριακή νομοθεσία.

Σε ολόκληρο τον πλανήτη υπάρχουν 64 διαφορετικά είδη ερωδιών που χωρίζονται σε 24 διαφορετικά γένη. Είναι κοσμοπολίτικα πουλιά και τα συναντάμε σε ολόκληρο τον πλανήτη εκτός της Ανταρκτικής και της Αρκτικής.

Πρόκειται για υδρόβια πουλιά που τα συναντάμε σε λίμνες, ποτάμια, ρυάκια, έλη, αλυκές, φράγματα, σε παραλίες και γενικά όπου υπάρχει νερό. Είναι σαρκοφάγα πουλιά και τρέφονται με ψάρια, αμφίβια, μεγάλα έντομα, ασπόνδυλα, ακόμα και με μικρά ερπετά και τρωκτικά. 

Μακριά ψηλά πόδια

Όλοι οι ερωδιοί έχουν μακριά ψηλά πόδια που τους βοηθάνε να περπατάνε σε ρηχά νερά αναζητώντας την τροφή τους, έχουν μακρύ λαιμό και μεγάλο ράμφος που τους βοηθάνε με αστραπιαίες κινήσεις να ραμφίζουν και να αρπάζουν τα θηράματά τους.

Κατά την περίοδο αναπαραγωγής, φωλιάζουν σε δέντρα ή σε ψηλούς θάμνους, πάντα κοντά στο νερό, και τη φροντίδα των μικρών τους αναλαμβάνουν και οι 2 γονείς.


Από τα 10 είδη ερωδιών που συναντάμε στον τόπο μας, μόνο 4 είδη φωλιάζουν στην Κύπρο και είναι: Ο Little Egret (Egretta garzetta) Λευκοτσικνιάς - Χιονάτη, ο Cattle Egret (Bubulcus ibis) Γελαδάρης - Ερωδιός ο Βουκόλος, ο Black-crowned night heron (Nycticorax nycticorax) Νυχτοκόρακας και ο Squacco heron (Ardeola ralloides) Κρυπτοτσικνιάς. Ο Λευκοτσικνιάς αναπαράγεται τα τελευταία χρόνια με επιτυχία σε μια περιοχή στο Ακρωτήρι πάνω σε ψηλούς ευκαλύπτους κοντά σε νερό, ενώ οι Γελαδάρης, Κρυπτοτσικνιάς και Νυχτοκόρακας αναπαράγονται και αυτοί τα τελευταία χρόνια με μεγάλη επιτυχία στη λίμνη του Αγίου Λουκά στην κατεχόμενη Αμμόχωστο. Επίσης, ο Γελαδάρης αναπαράγεται και στη λίμνη της Ορόκλινης.

Black-crowned night heron (Nycticorax nycticorax), Νυχτοκόρακας

Great egret (Ardea alba)  Αργυροτσικνιάς - Χανούμισσα.

Αργά την άνοιξη

Το θέαμα κατά την περίοδο αναπαραγωγής των Γελαδάρηδων, που είναι αργά την άνοιξη στη λίμνη του Αγίου Λουκά, είναι άκρος εντυπωσιακό και ήταν για μένα ό,τι πιο εντυπωσιακό είδα στη ζωή μου και έχω περάσει αρκετές ώρες εκεί φωτογραφίζοντας και κινηματογραφώντας τα πουλιά που σε αφήνουν να πλησιάσεις αρκετά και δεν ενοχλούνται καθόλου από την παρουσία των ανθρώπων. Τα δεκάδες κάτασπρα πουλιά να φωλιάζουν στα δέντρα δίπλα στο νερό, οι φωλιές γεμάτες αχόρταγους νεοσσούς να σε ξεκουφαίνουν με τις φωνές τους, ενώ οι γονείς να πηγαινοέρχονται ασταμάτητα κουβαλώντας τροφή στα μικρά τους, σου προσφέρουν ένα θέαμα που είναι πραγματικά εξωπραγματικό για τα δεδομένα της Κύπρου.

Cattle Egret (Bubulcus ibis)  Γελαδάρης - Ερωδιός ο Βουκόλος.

Grey Heron (Ardea cinerea).  Σταχτοτσικνιάς.


Τα 10 είδη ερωδιών που συναντούμε στον τόπο μας είναι
1)      Black-crowned night heron (Nycticorax nycticorax) Νυχτοκόρακας 2) Cattle Egret (Bubulcus ibis)  Γελαδάρης - Ερωδιός ο Βουκόλος 3) Great egret (Ardea alba)  Αργυροτσικνιάς – Χανούμισσα 4) Grey Heron (Ardea cinerea).  Σταχτοτσικνιάς 5) Little bittern (Ixobrychus minutus) Μικροτσικνιάς 6) Little Egret (Egretta garzetta)  Λευκοτσικνιάς – Χιονάτη 7) Purple Heron (Ardea purpurea)  Πορφυροτσικνιας 8) Squacco heron (Ardeola ralloides) Κρυπτοτσικνιάς 9) Striated heron (Butorides striata) ) Ερωδιός των μαγκροβίων 10) Great bittern (Botaurus stellaris) Ήταυρος


Ο Νυχτοκόρακας είναι νυχτόβιο πουλί εξ ου και το όνομά του Νυχτοκόρακας και την ημέρα παραμένει κρυμμένος μέσα σε πυκνή βλάστηση κοντά στο νερό, αλλά μπορούμε να τον συναντήσουμε και αργά το απόγευμα. Είναι πουλί χρώματος γκρίζου και είναι κοινό είδος για τον τόπο μας.


Ο Γελαδάρης είναι μικρόσωμος ερωδιός, επίσης κοινό είδος, και είναι ένα πολύ ωφέλιμο πουλί καθώς ένα πολύ μεγάλο μέρος της διατροφής του αποτελείται από βλαβερά έντομα για τον άνθρωπο, όπως οι ακρίδες. Ονομάζεται Γελαδάρης ή Ερωδιός ο Βουκόλος επειδή συνηθίζει να ακολουθεί παρά πόδας τα ζώα που βόσκουν και να τρώει τα διάφορα έντομα και τα μικρά ερπετά που παρενοχλούνται από τα ζώα που κινούνται και έτσι γίνονται ορατά από τα πουλιά. Πολλές φορές μπορούμε να τους δούμε να κάθονται και στην πλάτη των ζώων. Είναι ο μόνος ερωδιός της Κύπρου που μπορούμε να τον δούμε να τρέφεται μακριά από υδροβιότοπους. Μπορούμε να τον δούμε σε χωράφια, σε καλλιέργειες, σε λύματα ακόμα και σε φάρμες. Το σούρουπο επιστρέφει πάντα και κουρνιάζει σε δέντρα κοντά σε λίμνες, όπως τη λίμνη της Ορόκλινης και τη λίμνη της Αθαλάσσας. Προτιμά να κουρνιάζει σε δέντρα που είναι μέσα στο νερό για να προστατεύεται από τους θηρευτές.

Little bittern (Ixobrychus minutus) Μικροτσικνιάς.

Little Egret (Egretta garzetta)  Λευκοτσικνιάς - Χιονάτη.

Ο Αργυροτσικνιάς είναι μεγαλόσωμος ερωδιός, χρώματος άσπρου, και όχι πολύ κοινός στην Κύπρο.

Ο Σταχτοτσικνιάς είναι επίσης μεγαλόσωμος ερωδιός με χρώμα γκριζόασπρο και αρκετά κοινό είδος για τον τόπο μας. Ο ερωδιός αυτός τρέφεται με ό,τι μπορεί να καταπιεί και μπορεί να καταπιεί τεράστια θηράματα αναλόγως του σώματός του, όπως πολύ μεγάλα ψάρια, αρουραίους, ακόμα και πουλιά σε μέγεθος περιστεριού.

Ο Μικροτσικνιάς αποτελεί τον πιο μικρόσωμο ερωδιό από όλους και σχεδόν πάντα βρίσκεται μέσα σε πυκνή υδρόβια βλάστηση και κοντά στην επιφάνεια του νερού, ακίνητος, παραμονεύοντας τη λεία του.


Η Χιονάτη είναι μεσαίου μεγέθους ερωδιός με κατάλευκο χρώμα, εξ ου και το όνομά της Χιονάτη.

Ο Πορφυροτσικνιάς είναι επίσης μεγαλόσωμος ερωδιός με χρώμα γκρίζο και έντονο καφέ, που μοιάζει με πορφυρό όταν πετά.

Ο Κρυπτοτσικνιάς είναι μεσαίου μεγέθους ερωδιός με άσπρο και καφέ χρώμα. Άγνωστο γιατί ονομάζεται Κρυπτοτσικνιάς, διότι το πουλί αυτό συνήθως δεν κρύβεται και μπορείς να το δεις σε ξέφωτα και να το πλησιάσει κάποιος σχετικά εύκολα.

Purple Heron (Ardea purpurea)  Πορφυροτσικνιας.

O Ερωδιός των μαγκροβίων είναι σπανιότατος για την Κύπρο και βρέθηκε για πρώτη φορά από παρατηρητές πτηνών στις 28 Οκτωβρίου 2014 να τρέφεται στις λίμνες στο Ζακάκι στη Λεμεσό δίπλα από το παρατηρητήριο πτηνών. Δεν πρόκειται για αποδημητικό πουλί και είναι άγνωστο το πώς βρέθηκε στην Κύπρο. Δύο πιθανά σενάρια είναι να ακολούθησε άλλα είδη μεταναστευτικών ερωδιών ή να έφτασε εδώ με κάποιο πλοίο. Είναι πανέμορφος ερωδιός μικρού μεγέθους και τον συναντάμε από τη Δυτική Αφρική μέχρι την Ιαπωνία, την Αυστραλία και τη Νότιο Αμερική. Έμεινε στο Ζακάκι μερικές μέρες και μετά έφυγε άγνωστο για πού. Κατά την παραμονή του στο Ζακάκι, τρεφόταν ως επί το πλείστον με μικρά ψαράκια και λιβελούλες που έπιανε με αστραπιαίες κινήσεις.

Squacco heron (Ardeola ralloides) Κρυπτοτσικνιάς.

Ο Ήταυρος είναι σχετικά σπάνιο πουλί για την Κύπρο και μοιάζει πολύ με τον Μικροτσικνιά, αλλά έχει διπλάσιο μέγεθος. Και αυτός πάντα βρίσκεται μέσα σε πυκνή υδρόβιά βλάστηση και κοντά στην επιφάνεια του νερού, ακίνητος, παραμονεύοντας τη λεία του. Κάποτε μπορείς να τον δεις να στέκεται ακίνητος, σαν άγαλμα, και σε ξέφωτα.

Κατά την περίοδο αποδημίας των πουλιών, μπορούμε να δούμε τους ερωδιούς να πετούν σε κοπάδια πάνω από τη θάλασσα κοντά στις ακτές, προσφέροντας ένα υπέροχο θέαμα.

Striated heron (Butorides striata) - Ερωδιός των μαγκροβίων.



ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Ο Γιώργος Κωνσταντίνου γεννήθηκε το 1960 στη Λευκωσία και είναι φυσιοδίφης ερευνητής της κυπριακής βιοποικιλότητας. Φωτογράφος και κινηματογραφιστής αγρίας ζωής και πρόεδρος του συνδέσμου προστασίας φυσικής κληρονομίας και βιοποικιλότητας της Κύπρου. Με ακούραστη δράση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όσον αφορά το περιβάλλον και την βιοποικιλότητα του τόπου μας.


Οι 11 σαύρες της Κύπρου (Web TV) - Του Γιώργου Κωνσταντίνου - Εφημερίδα πολίτης 21/2/2018

See also

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, 21.2.2018

Κείμενο, φωτογραφίες και βίντεο του Γιώργου Κωνσταντίνου

Οι σαύρες ανήκουν στα ερπετά και σε ολόκληρο τον πλανήτη συναντούμε πέρα από 6.000 διαφορετικά είδη. Τις συναντούμε σε όλο τον κόσμο εκτός από την ανταρτική.

Στην Κύπρο συναντούμε 22 διαφορετικά είδη ερπετών εκ των οποίων τα 8 είναι φίδια, τα 3 είναι χελώνες και τα 11 είναι σαύρες. Και τα 11 είδη σαυρών που συναντούμε στον τόπο μας είναι εντελώς ακίνδυνες για τον άνθρωπο και τις συναντούμε, από το υψόμετρο της θάλασσας μέχρι τις ψηλότερες κορυφές του Τροόδους. Όλες οι σαύρες της Κύπρου είναι προστατευόμενες από τη Σύμβαση της Βέρνης (Παράρτημα ΙΙI), αλλά και από κυπριακές νομοθεσίες.

Από το περιβάλλον

Όλες οι σαύρες είναι ενεργές από την άνοιξη μέχρι το φθινόπωρο λόγω του ότι όλα τα ερπετά είναι ψυχρόαιμα, δηλαδή δεν έχουν δική τους θερμοκρασία σώματος, όπως τα θηλαστικά ή τα πουλιά και παίρνουν τη θερμότητά τους από το περιβάλλον το οποίο τους χρειάζεται για να είναι ενεργά. Τον χειμώνα πέφτουν σε χειμερία νάρκη. Στην Κύπρο λόγω όμως του ήπιου χειμώνα που έχουμε μπορούμε να συναντήσουμε σαύρες ακόμα και στην καρδιά του χειμώνα όταν έχει ηλιόλουστη μέρα και μπορούμε να τις δούμε να λιάζονται πάνω σε πέτρες απορροφώντας τη θερμότητα του χειμωνιάτικου ηλίου. 


Οι σαύρες είναι πολύ ωφέλιμες για τη γεωργία, καθώς ένα μεγάλο μέρος της διατροφής τους αποτελείται από έντομα που προκαλούν ανυπολόγιστες ζημιές στον άνθρωπο, όπως οι ακρίδες και κρατούν τις ισορροπίες της φύσης. Όλες σχεδόν οι σαύρες ζευγαρώνουν τέλος της άνοιξης, αρχές καλοκαιριού και γεννούν τα αβγά τους στα μέσα του καλοκαιριού τα οποία εκκολάπτονται το φθινόπωρο. Μόνο ο χαμαιλέοντας γεννά το φθινόπωρο και τα αβγά του εκκολάπτονται τον επόμενο χρόνο την άνοιξη. Όλες οι σαύρες που έχουμε στην Κύπρο γεννούν αβγά χρώματος άσπρου, εκτός από μια που γεννά ζωντανά μικρά και είναι ο Chalcides ocellatus (βυζάστρα). Ο τρόπος που εναποθέτουν τα αβγά τους παραλλάσσει από είδος σε είδος, μερικά είδη όπως οι μισιαροί εναποθέτουν τα αβγά τους σε σχισμές στη γη, σε τρύπες, κάτω από πέτρες και άλλα αντικείμενα. Άλλα είδη όπως ο κουρκουτάς και ο χαμαιλέοντας θάβουν τα αβγά τους στο έδαφος.

Bridled mabuya- Trachylepis vittata  Μαμπούγια η ταινιωτή

Budak's snake-eyed skink - Ablepharus budaki Αβλέφαρος

Μερικά είδη γεννούν αβγά με τσόφλι όπως και τα πουλιά, ενώ άλλα είδη όπως ο χαμαιλέοντας και ο κουρκουτάς δεν γεννούν αβγά με τσόφλι, αλλά μόνο με μεμβράνη όπως και τα φίδια. Τα αβγά δεν επωάζονται από τους γονείς όπως τα πουλιά αλλά εκκολάπτονται από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Μετά τη γέννηση των αβγών η μητέρα συνεχίζει τον δρόμο της και δεν έχει πλέον καμία επαφή με τα αβγά και τα μικρά. Τα μικρά μετά την εκκόλαψη είναι ικανά να επιβιώνουν και να τρέφονται μόνα τους.

Common chameleon or Mediterranean chameleon (Chamaeleo chamaeleon) Χαμαιλέων

Mόνο στην Κύπρο

Μερικά είδη όπως οι μισιαροί, η βυζάστρα και ο ευμήκης είναι νυκτόβια είδη και δραστηριοποιούνται τη νύχτα αλλά κάποτε μπορούμε να τα δούμε και τη μέρα. Μπορούμε να δούμε τους μισιαρούς να κυνηγούν τα βράδια κοντά σε φώτα τα οποία προσελκύουν ιπτάμενα έντομα, κυρίως νυχτοπεταλούδες.

Ο ευμήκης αποτελεί τη μεγαλύτερη αλλά και πιο σπάνια σαύρα από όλες τις σαύρες που έχουμε στην Κύπρο και μπορεί να φτάσει σε μήκος μέχρι και 50 πόντους.

Troodos Lizard - Phoenicolacerta troodica - Σαύρα του Τροόδους

Kotschy's gecko - Mediodactylus kotschyi  Μισιαρός

Mediterranean house gecko - Hemidactylus turcicus  Μισιαρός

Η Troodos Lizard - Phoenicolacerta troodica - Σαύρα του Τροόδους αποτελεί ενδημικό είδος της Κύπρου, δηλαδή υπάρχει μόνο στην Κύπρο και πουθενά αλλού στον κόσμο. Ονομάζεται σαύρα του Τροόδους από όπου πήρε και το όνομά της, αλλά τη συναντούμε παντού σε ολόκληρη την Κύπρο.


Ο χαμαιλέοντας έχει την ικανότητα να αλλάζει χρώμα ανάλογα με τον περιβάλλον του για σκοπούς καμουφλάζ, επίσης χρώμα αλλάζει και όταν αλλάζει η διάθεσή του. Αυτή είναι η μόνη του άμυνα προς τους θηρευτές του, καθώς είναι η πιο αργή σαύρα που έχουμε και δεν μπορεί να τρέξει γρήγορα.

Όλες οι σαύρες τρέφονται με έντομα, αράχνες, ενώ μερικά είδη τρέφονται και με μικρά σαλιγκάρια και με διάφορα φυτικά είδη. Μερικά είδη τρέφονται και με άλλα είδη σαυρών, αλλά παρουσιάζουν και κανιβαλισμό δηλαδή τρώνε και σαύρες του δικού τους είδους όπως η σαύρα του Τροόδους.

Ocellated skink - Chalcides ocellatus - Βυζάστρα

Schneider's skink - Eumeces schneideri -Ευμήκης ο στικτός

Μερικά είδη όπως οι μισιαροί όταν κυνηγιόνται από θηρευτές, όπως φίδια, μπορούν να αποκόψουν την ουρά τους για να γλυτώσουν, συγκεκριμένα αποκόπτουν την ουρά τους και η ουρά αν και κομμένη συνεχίζει να κινείται αποσπώντας την προσοχή του θηρευτή και έτσι δίνεται η ευκαιρία στη σαύρα να ξεφύγει. Όλες σχεδόν οι σαύρες έχουν αναγέννηση και η κομμένη ουρά τους μεγαλώνει ξανά.

Ο αβλέφαρος και η βυζάστρα έχουν πάρα πολύ μικρά ατροφικά πόδια και οι κινήσεις τους μοιάζουν περισσότερο με φίδι, έτσι πολλοί όταν τις δουν τις περνούν για μικρά φίδια και πανικοβάλλονται.

Schreiber's fringe-fingered lizard - Acanthodactylus schreiberi Ακανθοδάκτυλος - Αμμόσαυρα

Sling Tailed Agama - Stellagama stellio  Κουρκουτάς

Snake-eyed lizard - Ophisops elegans - Αλιζαύρα

Οι εχθροί που αντιμετωπίζουν οι σαύρες είναι τα αρπαχτικά πουλιά, τα φίδια, οι αλεπούδες, οι σκαντζόχοιροι, οι γάτες και φυσικά ο άνθρωπος με διάφορες ενέργειες, όπως οι ψεκασμοί, οι οποίοι έχουν αποτέλεσμα την έλλειψη τροφής των ζώων αυτών καθώς και η καταστροφή των βιοτόπων. Επίσης οι άνθρωποι συνήθως όπου τις δουν τις σκοτώνουν διότι πιστεύουν διάφορους ανυπόστατους μύθους που κυκλοφορούν. Ένας μύθος που κυκλοφορεί λέει ότι ο χαμαιλέοντας δαγκώνει τις μύτες και αν σου δαγκώσει τη μύτη για να σε αφήσει πρέπει να ανέβει ο γάιδαρος πάνω στον φούρνο, δηλαδή ποτέ και για αυτό τον χαμαιλέοντα τον λένε και δακανομούτα. Ένας άλλος μύθος λέει ότι ο ευμήκης και η βυζάστρα πάνε τη νύχτα στις μάντρες και πίνουν γάλα βυζαίνοντας τα αιγοπρόβατα εξ ου και το όνομα βυζάστρα. Όλοι αυτοί οι γελοίοι μύθοι που αφορούν όχι μόνο τις σαύρες άλλα και άλλα πολλά είδη του τόπου μας, κυκλοφορούν από γενιά σε γενιά και πραγματικά οι άνθρωποι τους πιστεύουν και σκοτώνουν τα ζώα. Στην ουσία όλοι αυτοί οι μύθοι δρουν εναντίον της βιοποικιλότητας του τόπου μας.

Τα 11 είδη σαυρών που συναντούμε στην Κύπρο είναι

1)      Budak's snake-eyed skink - Ablepharus budaki Αβλέφαρος 2) Bridled mabuya- Trachylepis vittata  Μαμπούγια η ταινιωτή 3) Common chameleon or Mediterranean chameleon (Chamaeleo chamaeleon) Χαμαιλέων 4) Kotschy's gecko - Mediodactylus kotschyi  Μισιαρός 5) Mediterranean house gecko - Hemidactylus turcicus  Μισιαρός 6) Ocellated skink - Chalcides ocellatus – Βυζάστρα 7) Schneider's skink - Eumeces schneideri - Ευμήκης ο στικτός 8) Schreiber's fringe-fingered lizard - Acanthodactylus schreiberi - Ακανθοδάκτυλος – Αμμόσαυρα 9) Sling Tailed Agama - Stellagama stellio  Κουρκουτάς 10) Snake-eyed lizard - Ophisops elegans – Αλιζαύρα 11) Troodos Lizard - Phoenicolacerta troodica - Σαύρα του Τροόδους.


ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Ο Γιώργος Κωνσταντίνου γεννήθηκε το 1960 στη Λευκωσία και είναι φυσιοδίφης ερευνητής της κυπριακής βιοποικιλότητας. Φωτογράφος και κινηματογραφιστής αγρίας ζωής και πρόεδρος του συνδέσμου προστασίας φυσικής κληρονομίας και βιοποικιλότητας της Κύπρου. Με ακούραστη δράση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όσον αφορά το περιβάλλον και την βιοποικιλότητα του τόπου μας.




Τα απολιθώματα της Κύπρου γράφουν ιστορία (Web TV) - Του Γιώργου Κωνσταντίνου - Εφημερίδα πολίτης 12/2/2018

See also
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, 12.2.2018

Κείμενο, φωτογραφίες και βίντεο του Γιώργου Κωνσταντίνου

Τα απολιθώματα είναι υπολείμματα από φυτά και ζώα που έζησαν στο παρελθόν, βρίσκονται κλεισμένα μέσα σε ιζήματα και έχουν ηλικία πέραν των 10.000 χρόνων. Αυτά μπορεί να είναι ολόκληρος ο σκελετός του οργανισμού, τμήμα του, τα ίχνη του ακόμα και το αποτύπωμά του. Η επιστήμη που μελετά τα απολιθώματα ονομάζεται παλαιοντολογία και θεωρείται  μια από τις πιο σπουδαίες επιστήμες διότι η μελέτη των απολιθωμάτων βοήθα στην κατανόηση της εξέλιξης της ζωής στον πλανήτη μας. Επίσης τα απολιθώματα μας δίνουν πληροφορίες για τα ζώα και τα φυτά που έζησαν πριν εκατομμύρια χρόνια, δηλαδή τα είδη που υπήρχαν και εξαφανίστηκαν και γιατί, καθώς και πώς έχουν εξελιχθεί οι οργανισμοί αυτοί διά μέσου των εκατομμυρίων χρόνων. Μπορούμε επίσης μέσω των απολιθωμάτων να κατανοήσουμε τις κλιματολογικές αλλαγές κατά τη διάρκεια της γεωλογικής ιστορίας της Γης.


 Απολιθωμένο κοράλλι από Πάφο. 

Ιστορία του νησιού μας
Στην Κύπρο τα απολιθώματα αποτελούν ολόκληρη την ιστορία του νησιού μας, καθώς μας έδωσαν και θα μας δώσουν ακόμα πολύ σημαντικές πληροφορίες για το μακρινό παρελθόν του τόπου μας. Η Κύπρος είναι ένα ωκεάνιο νησί και ποτέ δεν συνδεόταν με άλλη γειτονική χώρα και όλα ξεκίνησαν πριν αρκετά εκατομμύρια χρόνια όταν η Αφρικανική και Ευρασιατική πλάκα άρχισαν να κινούνται η μια αντίθετα της άλλης με αποτέλεσμα να συγκρουστούν. Αποτέλεσμα της σύγκρουσης ήταν η ανύψωση του υποθαλάσσιου εδάφους και η εμφάνιση της πρώτης ξηράς που ήταν η ψηλότερη κορυφή του Τροόδους και κατόπιν της ψηλότερης κορυφής του Πενταδάκτυλου. Η διαδικασία της ανάδυσης της Κύπρου από τη θάλασσα όπως την ξέρουμε σήμερα διήρκεσε εκατομμύρια χρόνια με αποτέλεσμα θαλάσσιοι οργανισμοί να βρεθούν στην ξηρά και να κλειστούν μέσα σε ιζήματα όπως αχινοί, κοχύλια, καβούρια, δόντια καρχαριών, κόκαλα φάλαινας, ψάρια, θαλάσσια φυτά όπως ποσειδώνια και πολλά άλλα είδη. Τα απολιθώματα αυτά ανήκουν σε διαφορετικές χρονολογικές περιόδους με διαφορά χιλιάδων και εκατομμυρίων χρόνων. Αμέσως μετά την εμφάνιση της πρώτης ξηράς του Τροόδους και Πενταδάκτυλου άρχισε και η εποίκιση με είδη χλωρίδας και πανίδας και πολλά είδη από αυτά σήμερα δεν υπάρχουν λόγω δραματικών κλιματολογικών αλλαγών ή από ανθρώπινες δραστηριότητες όπως το πιθανό ανελέητο κυνήγι μέχρι αφανισμού των ιπποπόταμων και ελεφάντων που ζούσαν στον τόπο μας. Οι πολλές κλιματολογικές αλλαγές είχαν ως αποτέλεσμα την εξαφάνιση εκατοντάδων θαλάσσιων ειδών και αντικατάσταση με άλλα πιο ανθεκτικά είδη και αυτός είναι ο λόγος που βρίσκουμε θαλάσσια απολιθώματα εκατοντάδων διαφορετικών ειδών. Η κλιματολογική αλλαγή που ζούμε τώρα έχει ξεκινήσει αυτή τη διαδικασία της αντικατάστασης των υπαρχόντων ειδών της Μεσογείου με νέα είδη από την Ερυθρά θάλασσα. 



Στις κορυφές βουνών
Απολιθώματα κοχυλιών και άλλων θαλάσσιων οργανισμών μπορούμε να δούμε σε ολόκληρη την Κύπρο από το ύψος της θάλασσας μέχρι και τις κορυφές βουνών και σε ορισμένες περιπτώσεις είναι τόσο καλά διατηρημένα που αν και είναι χιλιάδων ή εκατομμυρίων ετών μοιάζουν με σημερινά. Φυσικά για το πόσο καλά είναι διατηρημένο ένα απολίθωμα συνυπάρχουν πολλοί παράγοντες. 

Glossus humanus

Απολιθώματα θαλάσσιων κοχιλιών από Λευκωσία.

Στην περιοχή Τσερίου έχουμε βρει σε εννέα διαφορετικά σημεία κόκαλα από τεράστιες φάλαινες, καθώς και δόντια από πέντε διαφορετικά είδη καρχαριών.

Σε άλλες περιοχές κοντά στη Λευκωσία έχουμε βρει απολιθωμένους αχινούς που έχουν ακόμα τα αγκάθια τους και που αυτό είναι αποτέλεσμα ενός αρχέγονου τσουνάμι που τους έθαψε ζωντανούς. Επίσης στη Λευκωσία έχουμε βρει μέσα σε ιζήματα τέλεια διατηρημένα ψάρια. Κοραλλιογενείς ύφαλοι στην Αντρολύκου και στο Κάβο Γκρέκο ηλικίας πέραν των είκοσι εκατομμυρίων ετών με είδη κοραλλιών που ζουν σε τροπικά νερά υποδεικνύουν μια τροπική περιοχή. Τα παλαιότερα σε ηλικία από όλα τα απολιθώματα που βρίσκουμε στην Κύπρο έχουν οι αμμωνίτες και μερικά άλλα είδη θαλάσσιων κοχυλιών και έχουν ηλικία πέραν των 200 εκατομμυρίων ετών και ήρθαν στην Κύπρο μαζί με αλλόχθονα πετρώματα μεταφερόμενα από την αφρικανική τεκτονική πλάκα.

Απολιθωμένο ψάρι από Λευκωσία.

Δόντια λευκού καρχαρία από Τσέρι.


Τα φυτικά απολιθώματα που συναντούμε στην Κύπρο είναι μικρά κομμάτια ξύλου κλεισμένα μέσα σε ιζήματα, απολιθωμένα φύλλα και καρπούς δέντρων ως επί το πλείστον κουκουνάρια από διάφορα είδη κωνοφόρων δέντρων. Εκπληκτικά είναι τα τεράστια απολιθωμένα κουκουνάρια που βρέθηκαν σε μια περιοχή στους πρόποδες του Τροόδους και ανήκουν σε ένα άγνωστο είδος κωνοφόρου που έζησε στην Κύπρο και εξαφανίστηκε πριν 1,8 εκατομμύρια χρόνια. Κάρβουνα εκατομμυρίων ετών που έχουν βρεθεί αρκετά μέτρα κάτω από το έδαφος υποδεικνύουν αρχέγονες πυρκαγιές που ήταν αποτέλεσμα κεραυνών. Γενικά τα φυτικά απολιθώματα υποδεικνύουν μια Κύπρο καταπράσινη με απέραντα δάση παντού.

Τα απολιθώματα θηλαστικών που βρέθηκαν μέχρι στιγμής στην Κύπρο είναι νάνοι ελέφαντες, νάνοι ιπποπόταμοι, ένα είδος μοσχογαλής και διάφορα είδη τρωκτικών. Έχουν βρεθεί επίσης κόκαλα από αρπαχτικά πουλιά, από χελώνα ξηράς και χελώνα νερού.

Pectens απο Λευκωσία.

Rpurellus veranyi

Επιστημονική έρευνα
Οι συλλογές που κατέχει η οικογένειά μου είναι το αποτέλεσμα της αγάπης μας προς την κυπριακή φύση, 35 χρόνων κόπου και μόχθου και που αυτό είχε σαν αποτέλεσμα τη διάσωση της φυσικής μας κληρονομιάς που μέχρι τώρα λεηλατείται από ξένους χωρίς κανένα εμπόδιο. Αναφέρω επίσης ότι το 90% της συλλογής των απολιθωμάτων προέρχεται από χώρους που τώρα έχουν καταστραφεί από οικιστική και βιομηχανική ανάπτυξη. Με τις συλλογές αυτές μπορεί να δημιουργηθεί ένα τεράστιο κυπριακό μουσείο φυσικής ιστορίας, που με τη συνεργασία και βοήθεια των δικών μας πανεπιστήμιων θα αποκτήσουμε αυτό που χρειάζεται ο τόπος μας.

Μπορούν να αξιοποιηθούν σε ένα μουσείο με δείγματα μοναδικά παγκοσμίως. Ταυτόχρονα, θα καταστήσουν το μουσείο κέντρο για επιστημονική έρευνα, μια και θα είναι το μόνο μουσείο φυσικής ιστορίας στην Κύπρο, με μια τόσο τεράστια και μοναδική συλλογή.

Απολιθωμένο φύλλο από Λευκωσία.

Μουσεία φυσικής ιστορίας υπάρχουν σε όλες τις χώρες του κόσμου
Οι νέοι μας, μαθητές δημοτικών και γυμνασίων, φοιτητές, τουρίστες καθώς και εκπαιδευτικοί, αλλά και το ευρύτερο κοινό, θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν την αξιοθαύμαστη, σπάνια και μοναδική φυσική κληρονομιά του τόπου μας. Μέσα από τη γνώση που θα πάρουν από τα εκθέματα, τις διαλέξεις και τα έντυπα θα μάθουν να αγαπούν και να προστατεύουν τη φυσική μας κληρονομιά και που αυτό σημαίνει πολιτισμός και πρόοδος. Όλα αυτά είναι τεράστιου επιστημονικού ενδιαφέροντος και θα προσελκύσουν πολλούς επιστήμονες από όλον τον κόσμο που με τις μελέτες και τα πορίσματά τους θα δώσουν πολύτιμες πληροφορίες για τον τόπο μας και θα αναδείξουν την Κύπρο σε κέντρο σημαντικού επιστημονικού ενδιαφέροντος.

Ως πρόεδρος του συνδέσμου φυσικής κληρονομιάς και βιοποικιλότητας της Κύπρου έχω διοργανώσει μεγάλες εκθέσεις με τις συλλογές αυτές σε Λευκωσία και Λεμεσό διάρκειας ενός μηνός και με ελεύθερη είσοδο.

Αχινός άμμου από Λάρνακα.

Μουσεία φυσικής ιστορίας υπάρχουν σε όλες τις χώρες του κόσμου που αποτελούν πόλο έλξης τουριστών, αλλά και ντόπιων επισκεπτών καθώς και πηγή μάθησης.

Ένα κοντινό μας παράδειγμα είναι το μουσείο φυσικής ιστορίας της Κρήτης που λειτουργεί με μεγάλη επιτυχία.

Στην Κύπρο έχουμε δύο αξιόλογα μουσεία, στην Αγία Νάπα το μουσείο Θάλασσας του Τορναρίτη-Πιερίδη και το μουσείο «Φώτος Φωτιάδης» στην Carlsberg στα Λατσιά, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό, χρειαζόμαστε ένα εθνικό μουσείο με κρατική στήριξη και ερευνητικά κέντρα.

Χωρίς υπερβολή έχουμε στα χέρια μας την ιστορία της νήσου Κύπρου από τη γένεσή της πριν εκατομμύρια χρόνια.

Όποιος θέλει να δει τη συλλογή αυτή είναι ευπρόσδεκτος και μπορεί να επικοινωνήσει μαζί μου στο τηλέφωνο 96376823.


ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Ο Γιώργος Κωνσταντίνου γεννήθηκε το 1960 στη Λευκωσία και είναι φυσιοδίφης ερευνητής της κυπριακής βιοποικιλότητας. Φωτογράφος και κινηματογραφιστής αγρίας ζωής και πρόεδρος του συνδέσμου προστασίας φυσικής κληρονομίας και βιοποικιλότητας της Κύπρου. Με ακούραστη δράση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όσον αφορά το περιβάλλον και την βιοποικιλότητα του τόπου μας.




Sunday 13 May 2018

Eastern olivaceous warbler (Iduna pallida) Τριβιτούρα , Ωχροστριτσίδα - Video - Cyprus

Lesser Whitethroat (Sylvia curruca) Βουνοτσιροβάκος - Συκαλλίδι - Λαλοτσιροβάκος - Video - Cyprus

Icterine warbler (Hippolais icterina) (Vieillot, 1817) - Κιτρινοστριτσίδα - Cyprus


The icterine warbler (Hippolais icterina) is an Old World warbler in the tree warbler genus Hippolais. It breeds in mainland Europe except the southwest, where it is replaced by its western counterpart, melodious warbler. It is migratory, wintering in sub-Saharan Africa.

A fairly big warbler with a large head, broad based bill and long wings with a quite short square ended tail. The upperparts are greyish-green and the underparts are unifrmly light yellow. It has pale lores and a rather vague yellowish supercilium with a pale eye ring. Other distinguishing features include a panel on the folded wings formed by pale edges to the secondary feathers and tertiary feathers and the grey, sometimes bluish legs

The icterine warbler is a bird of woodland rather than forest, preferring woodland edge or glades, favouring the crowns of well spaced trees with tall undergrowth. Prefers broad leafed trees, but may be found in conifers mixed with broad leafed trees. Will use copses, orchards, parks, gardens, shelterbelts and tall hedges interspersed with trees

The song is a fast nasal babbling incorporating mimicry of other species. The call is described as teck or tec, tec, tec

The icterine warbler has the most northerly and widespread distribution of the four Hippolais species, its breeding range extends from northern France and Norway through most of northern and eastern Europe, south as far as the northern Balkans mountains and Crimea mountains eastwards in a narrowing band to the River Ob. It has bred in Scotland recently but it is normally a passage migrant in Great Britain and Ireland

It is a migratory species and the entire population winters in sub-Saharan Africa, mainly south of the equator. It begins its southward migration from late July, peaking in early August and returns to the breeding range in late May

The icterine warbler is mainly insectivorous but will feed on fruit in late summer. It forages amomng the foliage taking insects either on the leaves or fluttering, will flycatch. In general it is clumsier than the smaller but superficially similar Phylloscopus warblers. Rather solitary and it is territorial on both the breeding and wintering grounds. Four to six eggs are laid in a nest in a tree or a bush

The genus name Hippolais is from Ancient Greek hupolais, as misspelt by Linnaeus. It referred to a small bird mentioned by Aristotle and others and may be onomatopoeic or derived from hupo,"under", and laas, "stone". The specific icterina is Greek for "jaundice-yellow". Icterus was an old word for jaundice, and also referred to a yellowish-green bird, perhaps the golden oriole, the sight of which was believed to cure the disease. It is colloquially referred to by birders as icky
From https://en.wikipedia.org/wiki/Icterine_warbler

Photos Livera 13/5/2018 by George Konstantinou



Wood warbler (Phylloscopus sibilatrix) - Δασοψάλτης - Δασογιαννούδι - Δασοφυλλοσκόπος - Video - Cyprus

Male House Sparrow feeding his chicks - (Passer domesticus) Σπουργιτης - Video - Cyprus

European blind snake or European worm snake (Typhlops vermicularis) Τυφλίνος - Ανήλιος - Video - Cyprus

Saturday 12 May 2018

Zitting cisticola or streaked fantail warbler (Cisticola juncidis) - Δουλαππάρης - Video - Cyprus

European Nightjar (Caprimulgus europaeus) Γιδοβύζι - Video - Cyprus

Eurasian Blackcap (Sylvia atricapilla) Αμπελοπούλλι - Μαυροσκούφης - Video - Cyprus

Common Chaffinch (Fringilla coelebs) Σπίνος - Φρυγίλλος ο άγαμος - Video - Cyprus

European goldfinch or goldfinch (Carduelis carduelis) Καρδερίνα - Σγαρτίλι - Video - Cyprus

Spanish Sparrow (Passer hispaniolensis) Χωραφοσπουργίτης - Αρκόστρουθος - Video - Cyprus

Spotted flycatcher (Muscicapa striata) Σταχτομυγοχάφτης - Μουγιοφάς - Video - Cyprus

Greenfinch - Carduelis chloris - (Chloris chloris) Φλώρος- Λουλουδάς - Video - Cyprus

Greenfinch - Carduelis chloris - (Chloris chloris) Φλώρος- Λουλουδάς - Video - Cyprus

Wednesday 9 May 2018

Black Redstart (Phoenicurus ochruros) Καρβουνιάρης - Video - Cyprus

Eurasian hobby (Falco subbuteo) Δενδροφάλκονο - Δεντρογέρακο - Video - Cyprus

European Hare (Lepus europaeus) - Λαγός - Endemic subspecies of Cyprus - Video

Common Kestrel nest (Falco tinnunculus) Κίτσης - Σιαχίνι - Ανεμογάμης - Video - Cyprus

Great Spotted Cuckoo (Clamator glandarius) Κισσόκουκος,- Καλοχρονιά - Video - Cyprus

,Great Spotted Cuckoo (Clamator glandarius) Κισσόκουκος,- Καλοχρονιά - Video - Cyprus

Common Cuckoo (Cuculus canorus) Κούκος - Video - Cyprus

Hawfinch (Coccothraustes coccothraustes) Κοκκοθραύστης - Video - Cyprus

Little stint (Calidris minuta) Νανοσκαλίδρα - Video - Cyprus

Common shag (Phalacrocorax aristotelis) Θαλασσοκόρακας - Video - Cyprus

Pied avocet (Recurvirostra avosetta) Αβοκέτα - Video - Cyprus

Common Chiff-chaff (Phylloscopus collybita) Δεντροφυλλοσκόπος - Μουγιαννούδι - Video - Cyprus

Spectacled Warbler nest (Sylvia conspicillata) Καστανοτσιροβάκος, Κοτσινοφτέρι - Video - Cyprus

Spectacled Warbler (Sylvia conspicillata) Καστανοτσιροβάκος, Κοτσινοφτέρι - Video - Cyprus

Flamingos are all over the Akrotiri salt lake - Cyprus - 2/12/2013

Monday 7 May 2018

Barn swallow (Hirundo rustica) Σταβλοχελίδονο - Χελιδόνι - Video - Cyprus

Ζευγάρωμα φίνων ή μάχη επικράτησης; [βίντεο] - City Free press - Sigmalive 7/5/2018


Πριν από μερικές ώρες έχει αναρτηθεί στο Facebook ένα βίντεο που τραβήχτηκε στο Δάσος της Πάφου και το οποίο παρουσιάζει δύο φίνες να «χορεύουν» τυλιγμένες η μια πάνω στην άλλη.

Φωτογραφίες: Έλενα Παπαδοπούλου
Η εικόνα στο βίντεο που ανήρτησε η Έλενα Παπαδοπούλου στη σελίδα «Biodiversity of Cyprus - Βιοποικιλότητα Κύπρου» είναι πραγματικά εντυπωσιακή, πλην όμως υπάρχει μία σύγχυση σε σχέση με το τι κάνουν οι δύο οχιές.
Αν, δηλαδή, ερωτοτροπούν ή αν πρόκειται για μάχη μεταξύ αρσενικών και για ποιο λόγο «τσακώνονται».
Μια απορία που προκύπτει συχνά σε αντίστοιχα βίντεο, με τα σχόλια να είναι διχασμένα.
Για να μας κατατοπίσει σχετικά, συμβουλευτήκαμε τον Γιώργο Κωνσταντίνου, Πρόεδρο του Συνδέσμου Προστασίας Φυσικής Κληρονομιάς και Βιοποικιλότητας της Κύπρου.
Σύμφωνα με τον κ. Κωνσταντίνου, αυτό που βλέπουμε είναι μια μάχη μεταξύ αρσενικών για εδαφική επικράτηση. Το ένα μπήκε στην περιοχή του άλλου.
Σε ερώτησή μας κατά πόσο θα παλέψουν μέχρι τελικής πτώσης, η απάντηση είναι πως «δεν κάνει κατ’ ανάγκη κακό το ένα στο άλλο σε αυτή τη φάση, δεν θα πρέπει να σκοτωθεί το ένα φίδι».

Και πώς διαφέρει το ζευγάρωμα δύο φίνων σε σχέση με αυτό που βλέπουμε;
«Στο ζευγάρωμα τα φίδια είναι ακίνητα και ενωμένα, το ένα δίπλα στο άλλο» διευκρινίζει ο κ. Κωνσταντίνου.


Πάτησε στην παρακάτω φωτογραφία για να δεις το σχετικό βίντεο: