Το παρεκκλήσι του Αγίου Ιλαρίωνα στο χωριό Επισκοπή Πάφου - Cyprus.

See also

Episkopi Pafou - Επισκοπή Πάφου - Επισκοπή Μωρού Νερού - Cyprus

Το παρεκκλήσι του Αγίου Ιλαρίωνα που βρίσκεται πάνω στον εντυπωσιακό βράχο της κοινότητας Επισκοπή, βορείως της πόλης της Πάφου.

Ο Άγιος Ιλαρίωνας έφθασε στην Πάφο αφού πρώτα σε ηλικία 63 ετών κατέβηκε στην Αίγυπτο για να επισκεφθεί την Ιερά Μονή του Μεγάλου Αντωνίου και στη συνέχεια πήγε στη Σικελία όπου θεράπευσε από δαιμονική προσβολή αξιωματικό της αυτοκρατορικής φρουράς. Από εκεί αναχώρησε για την Κύπρο. Όταν έφθασε στην Πάφο, η οποία είχε καταστραφεί από μεγάλο σεισμό, εγκαταστάθηκε αρχικά στα ερείπιά της και αργότερα συνέχισε την αγαπημένη του ασκητική ζωή σε ψηλό και δύσβατο βουνό, έξω από το σημερινό χωριό Επισκοπή, δίπλα από ειδωλολατρικό ναό.

Στην  ηλικία των 80 χρόνων ο θαυματουργός ασκητής αρρώστησε και απεβίωσε το 371 µ.Χ. Ο μαθητής του Ησύχιος, ο οποίος έμενε μαζί µε τον άγιο, πήρε το ιερό σκήνωμα και το μετέφερε στην Παλαιστίνη, στην Ιερά Μονή Μαϊουµά.

Αργότερα, Πάφιοι της περιοχής ανήγειραν, όχι μακριά από το ασκητήριο του Αγίου, ναό που σώζεται μέχρι σήμερα, αλλά έχει εγκαταλειφθεί λόγω της υγρασίας του τόπου. Νέος ναός κτίσθηκε πάνω στην κορυφή του λόφου, στο χωριό Επισκοπή, προς τιμήν του αγίου, για να διατηρήσει έτσι ανέπαφη την πνευματική του παρουσία στην επαρχία Πάφου. From https://www.philenews.com/kipros/topika/article/1364207/agios-ilarionas

Photos by George Konstantinou 

Ιερός Ναός Αρχαγγέλου Μιχαήλ στο Κατεχόμενο Λευκόνοικο - Cyprus

See also

Το κατεχόμενο χωριό ( δήμος) Λευκόνοικο της επαρχίας Αμμοχώστου - Leukoniko village - Cyprus

Το εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού στο κατεχόμενο χωριό ( δήμος) Λευκόνοικο της επαρχίας Αμμοχώστου 

Εκκλησία Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στο κατεχόμενο χωριό ( δήμος) Λευκόνοικο της επαρχίας Αμμοχώστου

All about Cyprus - Όλα για την Κύπρο

Μια βουβή και ερειπωμένη εκκλησία στα κατεχόμενα είναι αυτή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στο Λευκόνοικο. Η επιβλητική εμφάνιση της εν λόγω εκκλησίας, στην οποία ξεχώριζε ένα εξαίρετο ξυλόγλυπτο τέμπλο και παλιές βυζαντινές εικόνες, έχει μετατραπεί σε μια τραγική κατάσταση όπου τα δέντρα έχουν κρύψει το τόσο σημαντικό μεγαλείο του πολιτισμού μας.

Σύμφωνα με τον επικεφαλή της Τεχνικής Επιτροπής για την Πολιτιστική Κληρονομιά Τάκη Χατζηδημητρίου η εκκλησία έχει μακρά ιστορία από τη φραγκική περίοδο.«Ήταν η μεγαλύτερη εκκλησία στην Κύπρο στις αρχές του 20ού αιώνα και από ιστορική και αρχιτεκτονική άποψη αποτελεί ένα πολύ σημαντικό μνημείο. Αυτή η διαδικασία μετά την κατοχή και την εγκατάλειψη των 40 χρόνων κινδύνευσε να καταρρεύσει».

Χαρμόσυνο είναι το γεγονός ότι έχει ξεκινήσει η αναστήλωση και οι εργασίες αποκατάστασης της «χαμένης ομορφιάς» της εκκλησίας. Σύμφωνα με τον κ. Χατζηδημητρίου κατά την συντήρηση του ναού αποκαλύφθηκαν και νέες τοιχογραφίες , μέσα στα έργα της Τεχνικής Επιτροπής Πολιτιστικής Κληρονομιάς που μας πάνε πίσω στο 12ο αιώνα.

Στην εκκλησία αποκαλύφθηκαν 3 φάσεις τοιχογραφιών, του 12ού αιώνα η βυζαντινή, του 16ού αιώνα και 20ού αιώνα.  Εκτός από τα τωρινά ευρήματα του 1926 του Αποστόλου Βαρνάβα και του 1958 του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, ανακαλύφθηκαν παλαιότερες που μας παίρνουν πίσω στον 12ο αιώνα. Επίσης, βρέθηκαν τοιχογραφίες του 16ου αιώνα, από διάφορες σκηνές της Βίβλου. Αυτές βρίσκονται στην αψίδα γύρω από την τοιχογραφία του Αρχάγγελου Μιχαήλ. 

Αξίζει να αναφερθεί ότι το κόστος του πρώτου σταδίου της συντήρησης θα ανέλθει σε 400.000 ευρώ. Ανακατασκευάζεται ουσιαστικά ολόκληρο το μνημείο με τα διάφορα αρχιτεκτονικά του χαρακτηριστικά, φράγκικα και βυζαντινά, το οποίο δείχνει το πώς αφομοίωσε ο λαός μας μέσα από την πάροδο του χρόνου διάφορα πολιτιστικά χαρακτηριστικά.

Ο κ. Τάκης Χατζηδημητρίου αναφέρει ότι «είναι πολύ σημαντικά ευρήματα καθώς ήταν άγνωστα όλα αυτά προηγουμένως και διευρύνουν την γνώση μας για την ιστορία και την σημασία των μνημείων και εμπλουτίζουν τον πολιτισμό της Κύπρου».

Μια ανάσα πριν από την κατάρρευση της φημισμένης ιστορικής εκκλησίας η Τεχνική Επιτροπή για την πολιτιστική κληρονομιά, διασώζει μεγίστης αξίας ευρήματα του πολιτισμού της Κύπρου, προς όφελος των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων. Η έρημη και άδεια εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ «ξαναζωντανεύει» την πολιτισμική παράδοση. From https://www.kathimerini.com.cy/gr/politismos/261804/?ctype=ar

Το θρησκευτικό αίσθημα ήταν βαθιά ριζωμένο στη λαϊκή συνείδηση. Η ζωή των Λευκονοιτακιών ήταν γεμάτη πίστη και αγάπη προς τα θεία. Γι ‘αυτό και το χωριό ήταν γεμάτο εκκλησίες και ξωκλήσια. Η εκκλησία της Πάνω Ενορίας ήταν αφιερωμένη στον Αρχάγγελο Μιχαήλ. Είχε επιβλητική εμφάνιση, μ’ ένα εξαίρετο ξυλόγλυπτο τέμπλο και με παλιές βυζαντινές εικόνες. Η μεγαλόπρεπη τοιχογραφία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ δέσποζε στο εσωτερικό της. Στην Κάτω Ενορία ήταν η εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, μικρή αλλά γοητευτικά στολισμένη. Κοντά σε αυτήν την εκκλησία βρισκόταν το εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού με τα ξακουστά παλιά βημόθυρά του. Στο λόφο του Γυμνασίου δέσποζε μεγαλόπρεπα το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Το δε ξωκλήσι του Αγίου θεοδώρου ήταν κτισμένο ανάμεσα σε τουρκικές περιουσίες. Σε μια γραφική τοποθεσία, σε λόφο βόρεια του χωριού, βρισκόταν το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, κοντά στο τούρκικο χωριό Μελούντα.

Το ξωκλήσι του Αγίου Φωκά βρισκόταν, κι αυτό βόρεια του χωριού, κοντά στο τούρκικο χωριό Πλατάνι. Πολλές αρχαιότητες βρέθηκαν στην περιοχή αυτή Τέλος, στα νότια του χωριού, ανάμεσα στο γυμνό κάμπο, βρισκόταν το μοναχικό ξωκλήσι της Αγίας Ζώνης (Αγία Κινούσα), κτισμένο σε τοποθεσία αρχαίου συνοικισμού. From https://dimoslefkonikou.org

 Photos 8/7/2018 by George Konstantinou 

Photos 18/9/2023 by George Konstantinou

Το ξωκλήσι Αρχάγγελος Γαβριήλ - Πραστειό Τραχυπέδουλας Πάφος - Cyprus

Εκκλησάκι αφιερωμένο στον Αρχάγγελο Γαβριήλ στο Πραστειό της Τραχυπέδουλας στην Πάφο

Photos 6/7/2020 

by George Konstantinou

Εκκλησία Αγίου Θεοδώρου στο χωριό Άγιος Θεόδωρος στην επαρχία Λάρνακας -- Cyprus

See also

All about Cyprus - Όλα για την Κύπρο

Το χωριό Άγιος Θεόδωρος στην επαρχία Λάρνακας -- Cyprus

Άγιος Αθανάσιος ο Πεντασχοινίτης: αποκαλύφθηκαν ο τάφος και ο ναός του - Cyprus

Το ξωκλήσι των Αγίων Αναργύρων στο χωριό Αγίος Θεοδώρος Λάρνακας -- Cyprus

Ενετικός Νερόμυλος ή Nερόμυλος του Χατζιατού στο χωριό Άγιος Θεόδωρος στην επαρχία Λάρνακας- Old Watermill at Agios Theodoros Larnakas

Η εκκλησία του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος βρίσκεται στο κέντρο της κοινότητας σε ένα μικρό λόφο και δεσπόζει σε όλη την κοινότητα. Το κτίσιμο του ναού ξεκίνησε το 1956 και τελείωσε το 1970.

Στον ίδιο χώρο που ανεγέρθηκε ο σημερινός ναός, βρισκόταν ένας μικρότερος ναός, οικοδόμημα του 1847, σύμφωνα με μαρτυρίες των κατοίκων.  Ήταν μονόκλιτος, καμαροσκέπαστος, χωρίς κεραμίδια και κτισμένος με ασβεστόλιθους της περιοχής.  Στη νότια πλευρά του ναού ήταν κτισμένη καμαροσκέπαστη βεράντα που στηριζόταν σε τέσσερις τοξοστοιχίες. Το καμπαναριό ήταν στην κορυφή του Αγίου Βήματος και δεν ξεπερνούσε τα δύο μέτρα. Από αυτό το ναό διασώθηκε μόνο το εικόνισμα (τοιχογραφία) του πολιούχου Άγιου της κοινότητας, το οποίο βρίσκεται μέσα στο σημερινό οικοδόμημα σε πετρόκτιστη θήκη.

Ο νέος ναός που ανεγέρθηκε στα ερείπια του παλιού, είναι τρίκλιτος, ρυθμού βασιλικής με Σταυροειδή Τρούλο. Έχει πανύψηλες, τετραγωνικού σχήματος κολόνες, τρεις σε κάθε σειρά, με τις οποίες χωρίζεται ο ναός σε ισάριθμα κλίτη. Το εικονοστάσι είναι ξύλινο και κοσμείται από 15 μεγάλες προσκυνηματικές εικόνες.

Πάνω στο εικονοστάσι υπάρχουν τρεις είσοδοι που αντιστοιχούν μία σε κάθε κλίτος.  Στην κεντρική είσοδο απεικονίζεται ο Μέγας Αρχιερέας, στην ανατολική ο αρχάγγελος Μιχαήλ και στη δυτική ο Αρχάγγελος Γαβριήλ.

Στο ναό υπάρχουν τρεις είσοδοι, μία στα δυτικά, μια στα βόρεια και η κύρια είσοδος στα νότια.  Ο ναός φωτίζεται με στενόμακρα παράθυρα, τα οποία στο ύψος τους σχηματίζουν μια μικρή καμάρα και μοιάζουν με φεγγίτες.

Ο γυναικωνίτης βρίσκεται στο πίσω μέρος της δυτικής πλευράς, είναι μικρών διαστάσεων και στενόμακρος.

Ο ναός άρχισε να τοιχογραφείται τα τελευταία χρόνια. Πηγή Κοινοτικό Συμβούλιο Αγίου Θεοδώρου Λάρνακας

Photos Agios Theodoros 23/8/2023 by George Konstantinou

Το ξωκλήσι των Αγίων Αναργύρων στο χωριό Αγίος Θεοδώρος Λάρνακας -- Cyprus

See also

All about Cyprus - Όλα για την Κύπρο

Το χωριό Άγιος Θεόδωρος στην επαρχία Λάρνακας -- Cyprus

Άγιος Αθανάσιος ο Πεντασχοινίτης: αποκαλύφθηκαν ο τάφος και ο ναός του - Cyprus

Εκκλησία Αγίου Θεοδώρου στο χωριό Άγιος Θεόδωρος στην επαρχία Λάρνακας -- Cyprus

Ενετικός Νερόμυλος ή Nερόμυλος του Χατζιατού στο χωριό Άγιος Θεόδωρος στην επαρχία Λάρνακας- Old Watermill at Agios Theodoros Larnakas

Το ξωκλήσι των Αγίων Αναργύρων, Κοσμά και Δαμιανού, βρίσκεται σε απόσταση περίπου τριών χιλιομέτρων από τον πυρήνα του χωριού. Είναι ένα πετρόχτιστο εκκλησάκι κτισμένο το 1919, με δαπάνη του Δαμιανού Χατζηγεωργίου.

Είναι μικρών διαστάσεων, κτισμένο από πέτρες της περιοχής ακανόνιστου σχήματος.  Έχει αμφικλινή, ξύλινη στέγη σκεπασμένη από κεραμίδια και δύο εισόδους. Το εικονοστάσι είναι ξυλόγλυπτο με λίγες εικόνες.

Το ξωκλήσι ανακαινίστηκε το 2006. Ο αυλόγυρος είναι μικρός και επιστρωμένος με μεγάλες άσπρες πλακόπετρες. Η νότια πλευρά του χώρου επενδύθηκε με πέτρα και στη δυτική άκρη της κατασκευάστηκε χαμηλό πέτρινο καμπαναριό δίπλα από μια βρύση.

Οι Άγιοι Ανάργυροι, είναι θαυματουργοί. Η  μνήμη τους τιμάται την 1η Νοεμβρίου και τελείται Θεία Λειτουργία στο ξωκλήσι. Το ξωκλήσι είναι καθημερινά ανοιχτό για προσκύνημα. Πηγή Κοινοτικό Συμβούλιο Αγίου Θεοδώρου Λάρνακας

Photos Agios Theodoros 23/8/2023 by George Konstantinou

Άγιος Αθανάσιος ο Πεντασχοινίτης: αποκαλύφθηκαν ο τάφος και ο ναός του στο χωριό Άγιος Θεόδωρος στην επαρχία Λάρνακας- Cyprus

See also

All about Cyprus - Όλα για την Κύπρο

Το χωριό Άγιος Θεόδωρος στην επαρχία Λάρνακας -- Cyprus

Το ξωκλήσι των Αγίων Αναργύρων στο χωριό Αγίος Θεοδώρος Λάρνακας -- Cyprus

Εκκλησία Αγίου Θεοδώρου στο χωριό Άγιος Θεόδωρος στην επαρχία Λάρνακας -- Cyprus

Ενετικός Νερόμυλος ή Nερόμυλος του Χατζιατού στο χωριό Άγιος Θεόδωρος στην επαρχία Λάρνακας- Old Watermill at Agios Theodoros Larnakas

Χρονολογούνται μεταξύ 7ου και 8ου αιώνα

Τον υπόγειο τάφο και τα ερείπια του ναού του Κύπριου αγίου Αθανασίου του Πεντασχοινίτη έφερε στο φως ανασκαφή του Τμήματος Αρχαιοτήτων Κύπρου, υπό τη διεύθυνση του αρχαιολογικού λειτουργού Α’, Γιώργου Φιλοθέου, η οποία διενεργείται έξι χιλιόμετρα νότια του χωριού Άγιος Θεόδωρος της Επαρχίας Λάρνακας.

«Η περίπτωση του υπόγειου τάφου του αγίου Αθανασίου είναι μοναδική και για τη θέση του στο κέντρο του ναού και για τη μνημειακότητά του», υπογράμμισε ο κ. Γιώργος Φιλοθέου, ο οποίος ξενάγησε το ΑΠΕ-ΜΠΕ στο χώρο της ανασκαφής.

Ο άγιος Αθανάσιος καταγόταν από το χωριό Πεντάσχοινο, από όπου πήρε και το επίθετο Πεντασχοινίτης. Σύμφωνα με το βίο του έζησε και κοιμήθηκε στο χωριό αυτό, που υφίστατο μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα, στις πρώτες δεκαετίες του 7ου αιώνα.

Ο άγιος Αθανάσιος γεννήθηκε και έζησε πριν την εισβολή των Αραβών το 649 μ.Χ. και πέθανε νέος –περίπου 20 χρόνων– δηλαδή πρέπει να έζησε μεταξύ 620 και 640 μ.Χ. Στο βίο του, αναφέρεται ότι, μεταξύ των ετών 670-680 επισκέφθηκε και προσκύνησε τον τάφο του ο Μητροπολίτης Δαμασκού και πήρε προφορικές μαρτυρίες από τους γέροντες του χωριού που σίγουρα θα τον πρόλαβαν ζωντανό. Ο εορτασμός της μνήμης του ατόνησε παντελώς από τα χρόνια της τουρκοκρατίας και χάθηκε από τη συλλογική μνήμη ακόμα και η ημέρα του εορτασμού της. Πρόσφατα καθιερώθηκε ως ημέρα εορτασμού η 10η Ιουλίου και συντάχθηκε νέα ασματική ακολουθία.

Ο ναός του αγίου Αθανασίου

Ο ναός του αγίου Αθανασίου κτίστηκε πάνω στον τάφο του και μέχρι πριν από μερικά χρόνια βρισκόταν σε πολύ κακή κατάσταση. Στην έναρξη της ανασκαφής συνέβαλε η επιθυμία των κατοίκων του γειτονικού χωριού Άγιος Θεόδωρος, της Μητροπόλεως Κιτίου και της Αδελφότητας της μονής Σταυροβουνίου.

Στη διάρκεια της ανασκαφής αποκαλύφθηκε μεγάλος τρίκλιτος ναός διαστάσεων 17×11 μ., που χωρίζεται με έξι πεσσούς σε κάθε σειρά. Η ίδρυση του ναού μπορεί να χρονολογηθεί στα τέλη του 8ου και στις αρχές του 9ου αιώνα. Όπως επεσήμανε ο κ. Φιλοθέου, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, το πιο σημαντικό στοιχείο της ανασκαφής ήταν η αποκάλυψη στο κεντρικό κλίτος του υπόγειου τάφου του αγίου Αθανασίου. Αρχικά φαινόταν από μία οπή από την οποία εισέρχονταν οι τυμβωρύχοι, ότι η είσοδος του τάφου ήταν στα ανατολικά. Όμως, ανέφερε, μετά τον καθαρισμό διαπιστώθηκε ότι η κανονική είσοδος του τάφου ήταν δυτικά και η πρόσβαση γινόταν με λαξευτή κλίμακα. Η οροφή του τάφου είχε καταρρεύσει σε δύο σημεία και ο καθαρισμός έγινε από αυτά τα δύο σημεία.

«Πρόκειται ουσιαστικά για ταφικό συγκρότημα που αποτελείται από έναν κεντρικό διάδρομο» εξηγεί ο κ. Φιλοθέου. «Αριστερά διασώζεται υπέργειος ο τάφος του αγίου Αθανασίου, ενώ στα δεξιά διασώζεται άλλος τάφος, υπόγειος όμως σε σχέση με το δάπεδο του συγκροτήματος. Ο τάφος στα αριστερά διαπιστώθηκε πέραν πάσης αμφιβολίας ότι πρόκειται για τον τάφο στον οποίο εναποτέθηκε το λείψανο του αγίου Αθανασίου του Πεντασχοινίτη. Η πρόσοψη του τάφου είναι επενδυμένη με μάρμαρο εισηγμένο, αφού στην Κύπρο δεν υπάρχει μάρμαρο. Μετά την ταφή, ο τάφος σκεπάστηκε με πλάκες και σφραγίστηκε στις άκρες του με ασβεστοκονίαμα. Η οροφή πάνω από τον τάφο επενδύθηκε με τρεις πλάκες από ντόπιο γυψομάρμαρο πάνω στις οποίες είναι ζωγραφισμένοι σταυροί με πεπλατυσμένες άκρες που χρονολογούνται στον 7ο ή 8ο αιώνα. Τα τοιχώματα γύρω από τον τάφο καλύφθηκαν με ασβεστοκονίαμα και τοιχογραφήθηκαν». Δυστυχώς, ο τάφος του αγίου ήταν συλημένος και πλήρης από οστά ζώων. «Η προσδοκία για την ανεύρεση του ιερού λείψανου του Αγίου Αθανασίου δυστυχώς δεν καρποφόρησε. Παρ’ όλα αυτά, η ανεύρεση του τάφου σε τόσο καλή κατάσταση είναι μία ιδιαίτερη ευλογία για τους πιστούς και την Εκκλησία της Κύπρου», τόνισε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Γιώργος Φιλοθέου.

Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε ο ίδιος: Ο ναός πιθανώς στο κέντρο να έφερε τρούλο, ενώ το σύνθρονο που διασώζεται στο Ιερό Βήμα είναι νεότερο.

Διαπιστώθηκε ότι σε δεύτερη φάση ο ναός υπέστη σημαντικές και σχετικά πρόχειρες μετατροπές, πιθανώς μετά τον σεισμό του 1491. Από ό,τι φάνηκε ο ναός θα ήταν σε χρήση τουλάχιστον μέχρι τα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας, δηλαδή μέχρι το τέλος του 16ου ή τις αρχές του 17ου αιώνα.

Ο ναός ήταν κατάγραφος εσωτερικά αλλά μόνο ελάχιστα λείψανα τοιχογραφιών βρέθηκαν στα κατώτερα τμήματα της τοιχοποιίας.

Εντοπίστηκαν λίγα μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη και πεσσίσκοι που προέρχονται πιθανώς από το μαρμάρινο τέμπλο του ναού.

Η κεραμική που βρέθηκε στην ανασκαφή ανήκει κυρίως στη Μεσαιωνική περίοδο, κατά την οποία φαίνεται ότι το προσκύνημα του αγίου Αθανασίου του Πεντασχοινίτη βρισκόταν σε μεγάλη ακμή.

Οι μεγάλοι ογκώδεις και χωρίς ανοίγματα εξωτερικοί τοίχοι παραπέμπουν στις τρίκλιτες καμαροσκέπαστες βασιλικές, που υπάρχουν στην χερσόνησο της Καρπασίας.

Κατά τη διάρκεια της ανασκαφικής έρευνας διαπιστώθηκε, επίσης, ότι στην περιοχή του Ιερού Βήματος υπήρχε άλλο ταφικό συγκρότημα, που αποτελείτο από έναν τετράγωνο χώρο αδιευκρίνιστης χρήσης και έναν μεγάλο κιβωτιόσχημο τάφο από πλάκες γυψομαρμάρου. Μέσα στον τάφο αυτό, ο οποίος ήταν σφραγισμένος και ασύλητος, βρέθηκε πολύ μεγάλος αριθμός οστών, γεγονός που μαρτυρεί ότι πρόκειται για οστεοφυλάκιο, καθώς και λίγα όστρακα από αγγεία που μπορούν να χρονολογηθούν στον 7ο-8ο αιώνα. Επίσης, βρέθηκε ένα χρυσό σκουλαρίκι.

Από την έρευνα διαπιστώθηκε ότι το ταφικό συγκρότημα λαξεύτηκε στο βραχώδες πέτρωμα της περιοχής. Τα σκαλιά που βρέθηκαν στην ανατολική πλευρά του νότιου κλείτους φαίνεται ότι ήταν η πρόσβαση προς τον υπόγειο τάφο. Οι ισχυροί πέσσοι του ναού θεμελιώθηκαν στο πάτωμα του υπόγειου ταφικού συγκροτήματος.

Η διεξαγόμενη αρχαιολογική έρευνα επιβαιώνει τις πηγές για τον άγιο Αθανάσιο τον Πεντασχοινίτη, οι οποίες είναι: ο βίος του, όπως τον διασώζει ο σχεδόν σύγχρονός του όσιος Αναστάσιος ο Σιναΐτης, Κύπριος και αυτός στην καταγωγή και η πλούσια εικονογραφία του αγίου, που διασώζεται σε μεγάλο αριθμό εκκλησιών της Κύπρου.

Η μορφή του αγίου Αθανασίου του Πεντασχοινίτη εικονογραφείται σε πολλούς ναούς της Κύπρου. Η αρχαιότερη και ωραιότερη παράσταση διασώζεται στο Ιερό Βήμα του Καθολικού της Μονής της Παναγίας της Αμασγού και χρονολογείται στις αρχές του 12ου αιώνα. Εξαιρετική τοιχογραφία, που χρονολογείται στο τέλος του 12ου αιώνα, εντοπίστηκε στο Καθολικό της Μονής του Χριστού Αντιφωνητή στην Καλογραία, που βρίσκεται στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου. Στον 13ο αιώνα χρονολογείται μία άλλη εικονογράφηση του αγίου στην εκκλησία της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, στο χωριό Σωτήρα της Επαρχίας Αμμοχώστου.

Η τιμή προς τον άγιο φαίνεται ότι ήταν πολύ μεγάλη την περίοδο της Φραγκοκρατίας (1192-1489) και της Βενετοκρατίας (1489-1571), αφού η εικονογράφηση της μορφής του είναι σχεδόν απαραίτητη στο Ιερό Βήμα των ναών που κτίζονται και εικονογραφούνται στις περιόδους αυτές. Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ (Α. Βικέτος).

Photos Agios Theodoros 23/8/2023 by George Konstantinou

Εξωκλήσι Παναγία η Πετούντα στον χωριό Μαζωτός - Cyprus

 Νότια του χωριού Μαζωτός Λάρνακας και σε μικρό λόφο κοντά στην ακτή, όπου τα αρχαία χρόνια υπήρχε μεγάλος και ξακουστός Ναός αφιερωμένος στην Θεά της ομορφιάς την Κύπρια Αφροδίτη, υπάρχει μικρό εξωκλήσι αφιερωμένο στην Παναγία. Την ονόμασαν «Παναγία..

Στα Ρωμαϊκά χρόνια στον λόφο υπήρχε μικρή Ρωμαϊκή πόλης. Μέχρι πριν λίγα χρόνια υπήρχαν τα ερείπια του τείχους αλλά και κατάλοιπα τάφων. Found on: https://www.ix-andromeda.com/larnaca/panagia-petounta.html

  Photos Mazotos 23/8/2023 by George Konstantinou

Η Παναγία Αγγελόκτιστη - Βυζαντινός ναός στο χωριό Κίτι - Cyprus

 Η Παναγία Αγγελόκτιστη είναι βυζαντινός ναός ο οποίος βρίσκεται στο χωριό Κίτι, στην Κύπρο, περίπου 12 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από τη σύγχρονη Λάρνακα. Ο σημερινός ναός κτίστηκε κατά τον 11ο αιώνα στη θέση παλαιοχριστιανικής βασιλικής και χαρακτηρίζεται από το παλαιοχριστιανικό ψηφιδωτό που σώζεται στην κόγχη του. Η Παναγία Αγγελόκτιστη προτάθηκε για ένταξη στα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO το 2015 και προς το παρόν ανήκει στον ενδεικτικό κατάλογο των υποψήφιων μνημείων.

Παλαιοχριστιανική περίοδος

Η αρχική κατασκευή, των παλαιοχριστιανικών χρόνων, ήταν ξυλόστεγη βασιλική, όπως όλες οι άλλες βασιλικές τότε στην Κύπρο. Η βασιλική πιθανότατα χτίστηκε τον 5ο αιώνα αν και το μωσαϊκό στην αψίδα χρονολογείται στον 6ο αιώνα. Το νησί της Κύπρου ήταν μέρος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας για περισσότερα από 100 χρόνια σε αυτό το σημείο.

Όπως πολλές κυπριακές βασιλικές, η βασιλική στο Κίτι καταστράφηκε τον 7ο ή 8ο αιώνα. Μερικοί ιστορικοί επισήμαναν ότι αυτή η καταστροφή συμπίπτει με πολλές αραβικές επιδρομές στην περιοχή καθώς η Βυζαντινή Αυτοκρατορία αγωνίστηκε να διατηρήσει τον έλεγχο στην περιφέρειά της. Άλλοι ιστορικοί έχουν σημειώσει ότι οι εκκλησίες ήταν ξύλινες κατασκευές και φωτιζόμενες από λυχνάρια λαδιού, τα οποία συχνά γίνονταν πηγές φωτιάς. Η αψίδα και το περίφημο μωσαϊκό της Παναγίας της Αγγελοκτίστης επέζησαν από την καταστροφή και ενσωματώθηκαν στην εκκλησία που χτίστηκε αργότερα πάνω από τα θεμέλια της βασιλικής. Η αψίδα, το μωσαϊκό και η εκκλησία υπάρχουν ακόμη σήμερα. Ο Merrillees σημειώνει ότι «το 688-9 ο χαλίφης Αμπντούλ Μαλίκ υπέγραψε συμφωνία με τον Ιουστινιανό Β΄ στην οποία η Κύπροςέγινε ουδέτερο έδαφος λόγω της ουδέτερης κατάστασής της, η Κύπρος δεν επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από την Εικονομαχία».

Υπάρχει διαφωνία μεταξύ των ιστορικών κατά πόσον η ενσωμάτωση των υπολειμμάτων της βασιλικής στη νέα κατασκευή έγινε διότι επέτρεψε στη νέα εκκλησία να χτιστεί πιο γρήγορα ή εάν η συμπερίληψη της παλαιότερης κατασκευής θα ήταν πιο δύσκολη και απαιτητική στην οικοδόμηση μιας νέας εκκλησίας και έγινε μόνο επειδή τα παλαιότερα λείψανα ήταν σημαντικά για τη γύρω κοινότητα.

11ος αιώνας

Η νέα εκκλησία χτίστηκε μεταξύ των μέσων του 11ου και των αρχών του 12ου αιώνα, μετά την αποκατάσταση της βυζαντινής κυριαρχίας στην Κύπρο το 965. Τον 11ο και 12ο αιώνα συγκεκριμένα έλαβε χώρα η ανοικοδόμηση παρεκκλησιών και εκκλησιών από τους βυζαντινούς κυβερνήτες της Κύπρου και άλλους αξιωματούχους. Η τρουλαία εκκλησία στο Κίτι ήταν σταυροειδής, χτισμένη πάνω από τα ερείπια της κατεστραμμένης βασιλικής. Ο Megaw σημειώνει ότι και στο μικρό τρουλαίο ναό της Παναγίας της Κύρας στα Λιβάδια της Κύπρου έχει ενσωματωθεί η κόγχη από παλαιότερο ναό. Η ενσωμάτωση των θεμελίων της βασιλικής σήμαινε ότι η εκκλησία είχε επίμηκες κεντρικό τμήμα.

Μια μικρή ανασκαφή του υπογείου το 1959 οδήγησε στην ανακάλυψη ενός αριθμού τάφων που είχαν χτιστεί στα παλαιότερα θεμέλια της εκκλησίας, υποδηλώνοντας ότι η παλαιοχριστιανική βασιλική είχε χρησιμεύσει ως νεκροταφείο πριν από την κατασκευή της μεσοβυζαντινής εκκλησίας. Αυτή η ανασκαφή παρείχε επίσης στοιχεία ότι «η σημερινή εκκλησία στο Κίτι είχε δύο προηγούμενες φάσεις κατασκευής. Η εκκλησία κατασκευάστηκε από τοιχοποιία, όπως η Παναγία Κυρά, η οποία επίσης ξαναχτίστηκε για να περιλαμβάνει τα ερείπια παλαιότερης βασιλικής και χριστιανικού μωσαϊκού.. Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

   Photos Kiti 23/8/2023 by George Konstantinou

Η Εκκλησία της Παναγίας της Καθολικής στο χωριό Κούκλια, Πάφου - Cyprus

See also

Αρχαιολογικός Χώρος Παλαίπαφου - Ιερό Αφροδίτης - Κουκλιών - Palaipafos (Kouklia) - Sanctuary of Aphrodite - Palepathos Museum - Cyprus

 Η Εκκλησία της Παναγίας της Καθολικής: βρίσκεται αμέσως δυτικά του Ιερού της Αφροδίτης. Κτίστηκε κατά το 12ο ή το 13ο αιώνα μ.Χ. και ακολουθεί τον αρχιτεκτονικό τύπο του ελεύθερου σταυρού με τρούλο. Θα πρέπει να υπήρξε για αρκετό καιρό ο κοινοτικός ναός του χωριού των Κουκλίων. Το δυτικό της τμήμα επεκτάθηκε κατά το 16ο αιώνα. Το εσωτερικό της είναι διακοσμημένο με τοιχογραφίες που αντανακλούν την παραδοσιακή βυζαντινή λαϊκότροπη τεχνοτροπία του 15ου αιώνα. FROM https://www.tripadvisor.com/ShowUserReviews-g850702-d1930812-r132647648-Palepaphos_Sanctuary_of_Aphrodite-Kouklia_Paphos_District.html

Το Φράγμα Κούρη και η βυθισμένη εκκλησία Άγιος Νικόλαoς - The Kouri Dam and the sunken church Saint Nicholas - Cyprus

See also

List of dams and lakes of Cyprus

Το Φράγμα Κούρη είναι το μεγαλύτερο φράγμα ενός δικτύου 107 φραγμάτων στην Κύπρο .  Βρίσκεται στην επαρχία Λεμεσού και τροφοδοτείται από τον ποταμό Κούρη μαζί με άλλα μικρότερα υδάτινα ρεύματα, συμπεριλαμβανομένου του ποταμού Διαρίζου, ο οποίος εκτρέπει το νερό του στο φράγμα Κούρη μέσω υπόγειου αγωγού.

Ιστορία

Το φράγμα βρίσκεται σε υψόμετρο 250 μέτρων και συλλέγει το νερό που διοχετεύουν οι ποταμοί Κούρης, Λιμνάτης και Κρυός. Επιπλέον, το νερό από τον ποταμό Διαρίζο εκτρέπεται στο φράγμα Κουρή μέσω μιας μακράς συνδετικής σήραγγας 14,5 χιλιομέτρων. Έχει συνολική λεκάνη απορροής 300 χιλιόμετρα.  Το φράγμα βρίσκεται 15 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της πόλης της Λεμεσού και 6 χιλιόμετρα δυτικά του χωριού Ύψωνας . Για την κατασκευή του ολόκληρο το χωριό της Άλασσας έπρεπε να μεταφερθεί σε μια κοντινή τοποθεσία με θέα στη δεξαμενή (μεταξύ των κοιλάδων Κουρή και Λιμνάτη) με κόστος περίπου 5.000.000 κυπριακές λίρες

Η κατασκευή του επικρίθηκε από περιβαλλοντικές ομάδες που ανησυχούσαν για τις επιπτώσεις της εκτροπής του νερού στην Αλυκή Λεμεσού, έναν υγρότοπο που βρίσκεται στο ρεύμα προς τα ποτάμια και χρησιμοποιείται από αποδημητικά πτηνά. Το φράγμα αποτελεί μέρος του Νότιου Σχεδίου Μεταφοράς, το οποίο μεταφέρει νερό από τη ΝΔ πλευρά της Κύπρου στο ΝΑ τμήμα του νησιού, σε απόσταση 120 χλμ. Το φράγμα έχει επίχωμα χωματουργικής ζώνης κεντρικού πυρήνα με ύψος 110 μέτρα και μήκος κορυφής περίπου 550 μέτρα παρέχοντας όγκο αποθήκευσης νερού 115 εκατομμύρια κυβικά μέτρα. 

Η κατασκευή του φράγματος προτάθηκε για πρώτη φορά από το Συμβούλιο Ανάπτυξης Υδάτων Κύπρου το 1968. Μετά από αρκετές μελέτες σκοπιμότητας, η γαλλική εταιρεία μηχανικών Sogreah  ολοκλήρωσε τη λεπτομερή μελέτη το 1981. Η σύμβαση για την κατασκευή του ανατέθηκε τον Ιανουάριο του 1984 σε κοινοπραξία που αποτελείται από την J&P και την Impregilo της Ιταλίας.

Το κόστος κατασκευής ανήλθε σε 29.000.000 κυπριακές λίρες. Μέρος της χρηματοδότησης προήλθε από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων . Η κατασκευή ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 1988. Εγκαινιάστηκε επίσημα από τον τότε πρόεδρο, Γιώργο Βασιλείου, στις 22 Απριλίου 1989.

Από την κατασκευή του έχει ξεχειλίσει δύο φορές, στις 4 Μαρτίου 2004  και στις 6 Απριλίου 2012 

Στη λαϊκή κουλτούρα

Το 2008, φήμες υποστήριζαν ότι ένας κροκόδειλος ή άλλο μεγάλο ερπετό κολυμπούσε στο φράγμα, οδηγώντας σε χιουμοριστικές αναφορές σε ένα «Κυπριακό Τέρας του Λοχ Νες». Οι τοπικοί ηγέτες της κοινότητας επέτρεψαν μια έρευνα αλλά δεν βρήκαν τέτοιο πλάσμα.Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η ιστορία πίσω από τη βυθισμένη εκκλησία στο φράγμα του Κούρη

Στο σημείο όπου βρίσκεται σήμερα το φράγμα υπήρχε το χωριό της Άλασσας και ο Άγιος Νικόλαoς ήταν η εκκλησία του.

Η κοινότητα, βρισκόταν μεταξύ των ποταμών Ζυγού και Κούρη και με την κατασκευή του φράγματος μετακινήθηκε στο σημείο που βρίσκεται σήμερα. 

 Η μετακίνηση ξεκίνησε το 1985 και ολοκληρώθηκε το 1995, με τα σπίτια των κατοίκων να κατεδαφίζονται, όχι όμως και η εκκλησία. 

 Μετά τις έντονες βροχοπτώσεις του 2012, η εκκλησία καταστράφηκε.